Susuł Jacek, pseud.: Bibliofil, J.S., js, JS, S., (S.), Zastępca (1930–1987), publicysta, krytyk literacki, tłumacz.
Ur. 3 IX w Krakowie, był synem Jana Antoniego (1902–1947), referendarza PKP, i Stanisławy z Guniów (1903–1986).
W l. 1937–44 uczęszczał S. w Krakowie do szkoły powszechnej. W czasie okupacji niemieckiej uczestniczył od r. 1943 w tajnych kompletach z zakresu gimnazjum. Po zakończeniu okupacji uczył się od r. 1945 w krakowskim I Państw. Gimnazjum i Liceum im. Bartłomieja Nowodworskiego. Wychowywany po śmierci ojca przez matkę i ciotkę, zdał w r. 1949 maturę i podjął studia polonistyczne na UJ. Był uczniem Juliusza Kleinera i Stanisława Pigonia. Debiutował w r. 1951 w krakowskim dwutygodniku „Życie Literackie” (nr 2) recenzjami opowiadań M. Sałtykowa-Szczedrina „Kukły i ludzie” (W. 1950) i „Państwo Gołowlewowie” (W. 1950). Dn. 12 III 1954 uzyskał magisterium na podstawie pracy Edmund Wasilewski. Szkic monograficzny, napisanej pod kierunkiem Kleinera. T.r. rozpoczął współpracę z wydawanym w Krakowie przez Inst. Wydawniczy «Pax» „Tygodnikiem Powszechnym”, zamieszczając w numerze 48 recenzję powieści Mieczysława Jastruna „Poeta i dworzanin” (W. 1954). W styczniu 1955 został zatrudniony w redakcji tego pisma. Opublikował tu „Listy do Stanisława Lacka (1905)” Stanisława Wyspiańskiego (1956 nr 14–15, 17), które następnie wydał w postaci książkowej (W. 1957) z przedmową Jana Wiktora. Po połączeniu w maju 1956 wydawanych przez «Pax» periodyków: warszawskiego „Dziś i jutro” i krakowskiego „Tygodnika Powszechnego”, w warszawski tygodnik „Kierunki”, podjął t.r. współpracę z nowym pismem, ogłaszając w jego numerze siódmym recenzję tomiku poetyckiego Tadeusza Nowaka „Prorocy już odchodzą” (Kr. 1956). Wrócił też t.r. do publikacji w „Życiu Literackim”, pisząc artykuł Na marginesie ineditów Norwida (nr 39). Kontynuując swe ambicje zawodowe, zamieścił w pracy zbiorowej pod redakcją Pigonia „Miscellanea z okresu romantyzmu” (Wr. 1956) artykuł Teofila Lenartowicza „Założenie Poznania. Duma”. W lipcu 1956 podjął pracę jako edytor w krakowskim oddz. Wydawnictwa «Ossolineum».
Gdy w grudniu 1956 po tzw. przełomie październikowym władze zezwoliły na wydawanie „Tygodnika Powszechnego” pod dawną redakcją Jerzego Turowicza, S. podjął w styczniu 1957 współpracę z tym pismem. Od numeru czwartego pod pseud. (S.), a od numeru siódmego Bibliofil, prowadził w nim do końca życia przegląd nowości wydawniczych w postaci stałej rubryki „Chodząc po księgarniach” (ostatni tekst zamieszczono po śmierci S-a w nr. 2 z 11 I 1987). Równocześnie, od czerwca 1957, przedstawiał nieregularnie pierwszą w prasie polskiej rubrykę „Bestsellery tygodnia”, opracowaną na podstawie danych z warszawskiej «Księgarni Nowości». W obu rubrykach starał się przede wszystkim informować o książkach niedostrzeganych przez oficjalną krytykę. Zrezygnowawszy pod koniec lutego 1958 z pracy w «Ossolineum», został w marcu t.r. etatowym redaktorem „Tygodnika Powszechnego”. Publikował w tym piśmie recenzje utworów pisarzy, których lubił i cenił, w tym kojarzonych ze światopoglądem katolickim, m.in. Jana Parandowskiego, Kornela Filipowicza, Romana Brandstaettera, Jerzego Zawieyskiego, Antoniego Gołubiewa, Hanny Malewskiej, Zofii Starowieyskiej-Morstinowej; w r. 1966 (w nr. 7) włączył się w dyskusję o „Żydowskiej wojnie” (W. 1965) Henryka Grynberga. Przeprowadzał wywiady z historykami literatury polskiej, m.in. z Pigoniem (1959 nr 3), Leonem Płoszewskim (1969 nr 6) i Konradem Górskim (1975 nr 23). Podejmując okazjonalne polemiki z polityką kulturalną władz, recenzował książkę „Kultura i polityka” (W. 1958) Stefana Żółkiewskiego (Sprawa wyboru, 1959 nr 10), bądź publicystykę miesięcznika „Nowe Drogi” („Nowe Drogi” o nas, 1959 nr 13). W cyklu «Moja szkoła» zamieścił (1959 nr 35) wspomnienie Gimnazjum 1945–1949. W l. 1959–62 sporadycznie współpracował z miesięcznikami katolickimi „Znak” i „Więź”, a w l.n. także z miesięcznikiem „W drodze”. Tłumaczył z języka niemieckiego, m.in. Sørena Kierkegaarda („Ukryte życie miłości”, „Znak” 1960 nr 1) i Heinricha Bölla („Gra w trzy karty”, „Tyg. Powsz.” 1965 nr 32). Od 2. poł. l. sześćdziesiątych zamieszczał w macierzystym piśmie artykuły o sprawach religijno-kościelnych; wracał do obchodów milenijnych z r. 1966 (Kłopoty z historią, 1967 nr 33–34) i Soboru Watykańskiego II (Jak oceniam okres posoborowy, 1972 nr 8). Publikował też na tych łamach wspomnienia pośmiertne, m.in. o Starowieyskiej-Morstinowej (1966 nr 29) i Pigoniu (1969 nr 1, przedr. w: „70 żywotów”, Kr. 1977). Przygotował do druku popularnonaukową pracę Jadwigi Stabińskiej „Królowa Jadwiga” (Kr. 1969). W dn. 26 V – 11 VI 1970 uczestniczył wraz z Mieczysławem Pszonem i Józefą Hennelową w delegacji „Tygodnika Powszechnego” przebywającej w RFN i Berlinie Zachodnim na zaproszenie Katholische Nachrichten Agentur; delegacja została przyjęta przez przewodniczącego niemieckiego Episkopatu, kard. Juliusa Döpfnera. Od r. 1973 ogłaszał w „Tygodniku Powszechnym” wywiady z ordynariuszami diecezji m.in. z bp. przemyskim Ignacym Tokarczukiem (1981 nr 4); był również autorem wywiadu z bp. Andrzejem Marią Deskurem (1976 nr 22), przewodniczącym Papieskiej Komisji ds. Przekazu Społecznego. Okazjonalnie publikował sprawozdania i reportaże, m.in. z uroczystości odsłonięcia w Gdańsku Pomnika Poległych Stoczniowców (Pomnik i ludzie, 1980 nr 50; Gdańsk, 16 grudnia 1980, 1981 nr 2). Przeprowadził wywiad z bp. warmińskim Józefem Glempem (Spotkanie w Olsztynie, 1981 nr 25), a po jego mianowaniu 7 VII 1981 na arcybiskupa metropolitę warszawsko-gnieźnieńskiego i prymasa Polski napisał sprawozdanie z ingresów w Gnieźnie (Ingres. Gniezno 12–13 IX 1981, nr 38) i Warszawie (Spotkanie prymasa Polski z Warszawą , nr 40). Załamany po śmierci matki, zmarł 7 I 1987 w Krakowie, został pochowany 10 I na cmentarzu Rakowickim; pogrzebowi przewodniczył metropolita krakowski kard. Franciszek Macharski.
W małżeństwie zawartym w listopadzie 1959 z Anną Marią Miodońską (1932–1989), absolwentką arabistyki UJ, współpracowniczką „Tygodnika Powszechnego”, wydawczynią i tłumaczką „Przy kawie i nargilach. Bajki Tunisu” (W. 1967) Hansa Stumme, oraz jedną z tłumaczek ośmiotomowej „Księgi tysiąca i jednej nocy” (W. 1973), S. dzieci nie miał.
Wywiad S-a z bp. Tokarczukiem wykorzystano jako wstęp do jego wyboru publicystyki „Moc i wytrwałość” (Kr. 1988), a wspomnienie o Starowieyskiej-Morstinowej w drugim wydaniu jej książki
„Ci, których spotykałam” (W. 1993). Księgozbiór S-a przekazano po jego śmierci krakowskiej bibliotece jezuitów.
Bibliografia miesięcznika „Znak” 1946–1996, Kr. 1997; Pol. Bibliogr. Liter. za l. 1950/1, 1954/5–1971, 1974/5, 1977, 1979, 1981; Słown. pseudonimów, IV–V; – Bąk J., Semper in altum. Z dziejów szkół nowodworskich, Kr. 1976; Fik M., Kultura polska po Jałcie, W. 1991; Jarocki R., Czterdzieści pięć lat w opozycji, Kr. 1990; Sędziwy H., Bąk J., Historia szkół nowodworskich w latach 1945–1988, Kr. 1988 s. 348; Żakowski J., Pół wieku pod włos czyli życie codzienne „Tygodnika Powszechnego” w czasach heroicznych, Kr. 1999; – Bo jestem z Wilna… Z Józefą Hennelową rozmawia Roman Graczyk, Kr. 2001; Hennelowa J., 16 dni w NRF, „Tyg. Powsz.” 1970 nr 27; Skwarnicki M., Czas ucieka, wieczność czeka, W. 2007 s. 59–60, 72, 160; tenże, Minione a bliskie, Kr. 1999; – „Tyg. Powsz.” 1970 nr 26; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Dzien. Pol.” 1987 nr 7, „Tyg. Powsz.” 1987 nr 1 (dot. matki S-a), 1987 nr 3 (B. Mamoń, M. Skwarnicki, fot.), 1989 nr 33 (dot. żony S-a), „Więź” 1987 nr 40; – Arch. UJ: sygn. WFlg 141 (teczka studencka S-a); B. Narod.: rkp. 10.383 III k. 37–48 (koresp. Antoniego Trepińskiego); B. Ossol.: rkp. 18181/II s. 133–4 (koresp. Romana Brandstaettera z r. 1951); Wydawnictwo «Znak» w Kr.: Akta osobowe S-a; – Mater. Red. PSB: Odpis skrócony aktu zgonu S-a; – Informacje Adama Bonieckiego, Józefa Kozaka i Krzysztofa Kozłowskiego z Kr. oraz Mieczysława Inglota z Wr.
Sylwester Dziki