Stobieńska Jadwiga, w zakonie Anna od Jezusa (1593–1649), pierwsza polska karmelitanka bosa, przeorysza klasztorów w Lublinie i Krakowie.
Ur. we wsi Górki nad Wisłą pod Krakowem, w rodzinie szlacheckiej, była córką Benedykta i Małgorzaty Chwitkowicówny; miała cztery siostry i dwóch braci, z których Jacek Andrzej od Wniebowzięcia NMP (zm. 1621) był karmelitą bosym (od r. 1608) i przeorem we Lwowie.
Pod wpływem religijnej atmosfery rodzinnego domu wstąpiła S. do nowicjatu klasztoru klarysek p. wezw. św. Andrzeja w Krakowie, gdzie jednak nie czuła się dobrze. W klasztorze zapoznała się z duchowością karmelitanek bosych, bowiem przez kilka tygodni (od maja 1612) mieszkały w nim cztery zakonnice z Niderlandów hiszpańskich, przysłane do Polski jako matki założycielki zgromadzenia. Po przeniesieniu się karmelitanek do kamienicy przy ul. Grodzkiej (od r. 1618 do klasztoru przy kościele św. Marcina) S. wstąpiła do ich nowicjatu i 14 IX 1612 została obleczona w habit, przyjmując imię Anny od Jezusa. Dn. 14 IX 1613 złożyła śluby zakonne we dworze starościny dobczyckiej Konstancji Bużeńskiej w Gręboszowie nad Wisłą, gdzie (z powodu zarazy w Krakowie) przebywały wówczas karmelitanki.
W klasztorze krakowskim pełniła S. kolejno urzędy furtianki, zakrystianki i infirmerki. Już w r. 1617 została na kapit. klasztornej obrana przełożoną, jednak władze zakonne nie uznały wyboru ze względu na jej zbyt młody wiek. Objęła wówczas urząd podprzeoryszy i mistrzyni nowicjatu, zajmując się formacją przyszłych zakonnic, nierzadko starszych od niej, m.in. 55-letniej Bużeńskiej (Beaty Konstancji od św. Józefa), konwertytki z kalwinizmu, która sprowadziła karmelitanki do Polski. Wychowanką S-iej była również starościanka czchowska, następnie wybitna karmelitanka Anna Maria Marchocka (Teresa od Jezusa). W nocy 16 VIII 1622 lub 1623 S. omal nie zginęła, kiedy piorun uderzył w przylegający do jej celi komin kuchenny i rozbił mur, obsypując gruzem łóżko, w którym spała «najdalej pięć łokci od tego miejsca, gdzie piorun uderzył». Dn. 26 X 1624, wraz z trzema zakonnicami: Teodorą Piaseczyńską (Eufrazją od św. Jacka), Dorotą Decjuszówną (Dorotą od NMP) i Katarzyną z Kretkowskich Ligęziną (Teresą od Jezusa i Maryi), wyjechała z Grabia nad Wisłą, gdzie karmelitanki schroniły się z powodu kolejnej epidemii panującej w Krakowie, na nową fundację do Lublina. Dn. 1 XI t.r. została obrana przeoryszą tamtejszego klasztoru p. wezw. św. Józefa, mieszczącego się początkowo we dworze dzierżawionym od star. krasnostawskiego Jakuba Sobieskiego na Krakowskim Przedmieściu. Urząd przeoryszy pełniła przez trzy kadencje do r. 1633, łącząc go z urzędem mistrzyni nowicjatu. Ze względu na niebezpieczeństwo zarazy w l. 1625–6, 1629–30 i 1630–1 karmelitanki często opuszczały Lublin, udając się do dworów dobrodziejów klasztoru. Dn. 16 III 1626 nabyły w Lublinie za 4 500 złp. od Krzysztofa Firleja Broniewskiego drewniany dwór i po przerobieniu go na klasztor zamieszkały w nim 11 XII t.r. W r. 1630 zakupiły za 7 tys. złp. od woj. bełskiego Rafała Leszczyńskiego plac, znajdujący się na miejscu dawnego warownego zboru kalwińskiego; S. zajęła się wówczas budową nowego kościoła i klasztoru, w którym zakonnice zamieszkały w r. 1635.
W r. 1634 została S. ponownie przeniesiona do Krakowa, gdzie objęła urząd przeoryszy i mistrzyni nowicjatu. Powodem decyzji władz zakonnych był m.in. bardzo zły stan finansowy klasztoru św. Marcina. S-iej powierzono też wtedy kierowanie formacją kuzynki zmarłej królowej Konstancji, nowicjuszki Marii Klary von Wittelsbach (Teresy Marii od św. Józefa), księżniczki bawarskiej. S. zajęła się młodą zakonnicą bardzo starannie; nie zwracając uwagi na jej pochodzenie, traktowała ją stanowczo oraz poddawała licznym próbom i praktykom ascetycznym. Zdarzające się w klasztorze rzekome opętania tępiła surowo, m.in. jedną zakonnicę własnoręcznie wychłostała. Urząd przeoryszy pełniła do r. 1637, po czym we wrześniu t.r. wróciła do Lublina. W styczniu 1642 w Międzyrzecu Podlaskim, gdzie karmelitanki schroniły się przed kolejną zarazą, została ponownie obrana przeoryszą. W czerwcu t.r. była już z powrotem w Lublinie, skąd wysłała kilka zakonnic na nową fundację do Lwowa. Gdy w r. 1645 podskarbina kor. Zofia Teresa Daniłowiczowa rozpoczęła fundację drugiego klasztoru Karmelitanek w Lublinie, S. miała w nim zostać przeoryszą, jednak w r. 1648 wybrano ją znów na przełożoną w klasztorze św. Józefa. We wrześniu t.r. karmelitanki, obawiając się najazdu Kozaków, opuściły Lublin i wyjechały do Janowca, skąd w listopadzie przeniosły się do Warszawy. Jednak z powodu trwającej elekcji Jana Kazimierza nie zdołały znaleźć tam miejsca, toteż na zaproszenie wojewodzica brzeskiego kujawskiego Stanisława Kretkowskiego, brata Teofili Zadzikowej (Teresy Barbary od Najśw. Sakramentu), zatrzymały się w jego dworze w Budzisławiu w Wielkopolsce.
S. dużo czytała; wśród jej lektur znajdowały się, oprócz Pisma św. i żywotów świętych, pisma św. Teresy z Avila oraz traktaty mistrzów ćwiczeń duchowych, m.in. św. Jana Kasjana i „O żywocie i ćwiczeniach ludzi świat opuszczających” (Kr. 1604). Po lekturze „Rocznych dziejów kościelnych” C. Baroniusa w tłumaczeniu Piotra Skargi (Kr. 1603) wyznała, że «widząc, jak heretycy psowali i mieszali Kościół Boży, srodzem na nich lamentowała, i takem się gryzła, męczyła, żebym była zaraz każdego zabiła». Sama była autorką tekstów religijnych; fragmenty jej pism, m.in. ćwiczenia duchowe, rozmyślania, nauki dla nowicjuszek i sióstr oraz modlitwy, przechowywane są w Bibliotece Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk („Zbiór modlitw, nauk religijnych, regulaminów tyczących życia klasztornego i in. pism związanych z zakonem karmelitanek bosych w Polsce w. XVII”, rkp. 130 s. 521–5, 626–34, 936) oraz w Bibliotece Klasztoru Karmelitanek Bosych na Wesołej w Krakowie (Sentencje do matraki po jutrzni pisane ręką W. Anny od Pana Jezusa, rkp. 271). W Bibliotece Klasztoru Karmelitanek zachowało się również „Krótkie zebranie żywota świątobliwego W. M. Anny a Jesu pierwszej z Polek karmelitanki bosej reformacyjej św. Matki Naszey Teresy” (rkp. 82), z autobiograficznymi fragmentami, pisanymi przez S-ą z polecenia jej kierownika duchowego. Tekst żywota spisany w większości przez spowiednika S-iej, byłego prowincjała karmelitów bosych, o. Hieronima Kucharskiego (Stefana od św. Teresy), po jego śmierci został dokończony w r. 1656 przez o. Ignacego od św. Jana. Wg żywota była S. mistyczką i stygmatyczką; prowadziła ascetyczny tryb życia, praktykując skrajne ubóstwo, poszcząc i umartwiając ciało biczowaniem, nakłuwaniem szpilkami, noszeniem pokrzyw pod habitem i korony cierniowej na głowie. Przez wiele lat cierpiała na silne bóle głowy. W styczniu 1649 po uroczystości Trzech Króli zachorowała; po upadku ze schodów 13 I t.r. jej stan pogorszył się. Zmarła 28 I 1649 w Budzisławiu w opinii świętości. Jej ciało przewieziono do Lublina i pochowano w kościele p. wezw. św. Józefa, a następnie, na prośbę Daniłowiczowej, która ufundowała dla S-iej cyprysową trumnę, przeniesiono do podziemi kościoła Niepokalanego Poczęcia NMP przy drugim klasztorze Karmelitanek.
Portret olej. w klasztorze Karmelitanek Bosych na Wesołej w Kr., reprod. w: Wanat B. J., Zakon karmelitów bosych w Polsce, Kr. 1979; – Gil C., Słownik polskich Karmelitanek Bosych 1612–1914, Kr. 1999 s. 16–19 (bibliogr.); – Gil C., Historia Karmelu Terezjańskiego, Kr. 2002; tenże, Życie codzienne karmelitanek bosych w Polsce w XVII–XIX wieku, Kr. 1997; Górski K., Zarys dziejów duchowości w Polsce, Kr. 1986; Górski K., Borkowska A. M., Historiografia zakonna a wzorce świętości w XVII wieku, W. 1984 s. 41–118 (także tekst żywota S-iej); Popławska H., Żywoty i autobiografie w rękopiśmiennych zbiorach Biblioteki Karmelitanek Bosych na Wesołej w Krakowie, w: Staropolska kultura rękopisu, Red. H. Dziechcińska, W. 1990 s. 193–5, 200–3, 205; Targosz K., Piórem zakonnicy. Kronikarki w Polsce XVII w. o swoich zakonach i swoich czasach, Kr. 2002; Wanat B. J., Zakon karmelitów bosych w Polsce, Kr. 1979; – Klasztory karmelitanek bosych w Polsce, na Litwie i Rusi, Wyd. R. Kalinowski, Kr. 1904 I 12, 15, 32, 35, 39, 43–5, 54, 215, 228–9; Żywoty pierwszych karmelitanek polskich, Wyd. K. Górski, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kośc.” T. 6: 1963 s. 363, 384, 389; – Arch. Klasztoru Karmelitanek Bosych na Wesołej w Kr.: rkp. 251 k. 37, 42, rkp. 253 s. 164, rkp. 255 k. 32v, 37v, 112, rkp. 264 s. 4.
Patrycja Gąsiorowska