INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jakub Petrusewicz (Petrussewicz, Pietruszewicz)  

 
 
1738-04-08 - 1809-07-27
Biogram został opublikowany w 1980 r. w XXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Petrusewicz (Petrussewicz, Pietruszewicz) Jakub, w zakonie Jakub od św. Salezego (1738–1809), pijar, pedagog, tłumacz. Ur. 8 IV w województwie wileńskim w rodzinie szlacheckiej. Dn. 27 VIII 1755 wstąpił w Nowym Dolsku (Lubieszowie) do zgromadzenia pijarów, najprawdopodobniej ukończywszy uprzednio tamtejsze kolegium pijarskie. Dwuletni nowicjat, zakończony złożeniem ślubów zakonnych 27 VIII 1757, odbył w Nowym Dolsku, kolegując z Julianem Siemaszką, po czym odbył roczne studia humanistyczne, a następnie – zapewne w Wilnie, jak Siemaszko – studiował filozofię (dwa lata) i teologię (dwa lata). W r. 1762 otrzymał święcenia kapłańskie. Był nauczycielem szkół pijarskich, po reformie Komisji Edukacji Narodowej – w wydziale litewskim. W r. szk. 1781/2 sprawował urząd wicedyrektora i prefekta w szkole wiłkomierskiej, zyskując wyróżniającą go opinię wizytatora generalnego Komisji Grzegorza Piramowicza: «niedawny na tym miejscu, pilny, pełny rozsądku i ludzkości». W r. n. (1872/3) był prefektem szkoły w Rosieniach, a w l. 1785/6 i 1786/7 «zaleconym z edukacji» prorektorem i prefektem kolegium w Szczuczynie Litewskim. W r. 1787/8 był ponownie w Rosieniach, pełniąc obowiązki rektora i, po wizytacji wizytatora generalnego Jana Erdmana, wpisany został przez władze Komisji «pod art. Konotacje osób w edukacji zasługujących się». W r. 1788/9 sprawował ponownie funkcję prorektora i prefekta w Szczuczynie.

W historii piśmiennictwa P. zapisał się jako tłumacz popularnego ówcześnie dziełka pedagogicznego jezuity Josepha Reyre’a „L’Ami des enfants” (Wyd. 1. Paris 1765, Wyd. 6. Grodno 1780). Przekład jego, zatytułowany Prawdziwy przyjaciel dzieci, gruntownymi maksymami i przyzwoitymi ich wiekowi i pojęciu bajeczkami do doskonałości prowadzący ukazał się w r. 1777 w Wilnie, w drukarni pijarów, i już na początku XIX w. był rzadkością biblioteczną. Nie znał go Feliks Bentkowski, a jego zapisy w „Bibliografii polskiej” Estreichera (t. XII i XXVI) oparte zostały wyłącznie na notatce bibliograficznej „Dziennika Wileńskiego” (1825). W pierwszym zapisie (t. XII) potraktowano utwór błędnie jako przekład z podobnego dziełka Arnaulda Berquin, przełożonego (Wil. 1786) z podaniem źródła przez Annę Narbuttową, pod tytułem ściśle odpowiadającym tytułowi oryginału Reyre’a. W l. 1790–3 przebywał P. w rezydencji pijarskiej na Śnipiszkach pod Wilnem. Był wówczas asystentem i sekretarzem prowincjonalnym. Pełnił także funkcję wizytatora domów zakonnych. Ostatnie lata życia spędził w Łużkach jako wysłużony nauczyciel szkół pijarskich. Zapewne też łużeckie szkoły, zwane Walerianowskimi, były miejscem ostatniej jego pracy pedagogicznej. Zmarł tamże 27 VII 1809.

 

Estreicher; – Instrukcje dla wizytatorów generalnych szkół Komisji Edukacji Narodowej, 1774–1794, Oprac. K. Bartnicka i I. Szybiak, Wr. 1976, Arch. Dziej. Oświaty, t. 7; Protokoły posiedzeń Komisji Edukacji Narodowej, 1786–1794, Oprac. T. Mizia, Wr. 1969, tamże, t. 3; Raporty generalnych wizytatorów szkół Komisji Edukacji Narodowej w Wielkim Księstwie Litewskim, 1782–1792, Oprac. K. Bartnicka i I. Szybiak, Wr. 1974, tamże, t. 6; – „Dzien. Wil.” T. 1: 1825 s. 219; – Arch. Klaszt. Pijarów w Kr.: rkp. Catalogus Scholarum Piarum in Lithuania, 1736–1842, kopia (odpis ks. J. Buby); B. Czart.: rkp. 1838/I s. 82, 84, 91 (w B. Narod. – mikrofilm nr 16658).

Elżbieta Aleksandrowska

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jędrzej Kitowicz

1728-11-25 - 1804-04-03
historyk
 

Michał Baliński

1794-08-14 - 1864-01-03
historyk
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Józef Klemens Czartoryski

1740-11-21 - 1810-02-15
polityk
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.