Salinger Jakub (1807–1881), kupiec warszawski, powstaniec 1863 r., pamiętnikarz. Ur. 7 VIII w Warszawie, pochodził z żydowsko-niemieckiej rodziny, która w połowie XVIII w., przybyła do Polski z Hamburga. Dziad jego Paweł osiadł w Warszawie; S. był synem Ludwika, kupca, i Fryderyki Flatau (zm. 1853), wujem Aleksandra Goldstanda (zob.).
O wykształceniu S-a brak informacji. W r. 1831 przyjął wyznanie ewangelicko-augsburskie. Po śmierci ojca w r. 1834 odziedziczył skład żelaza i sklep wyrobów żelaznych przy ul. Grzybowskiej nr 737/8. S. mieszkał przy Krakowskim Przedmieściu nr 385. Znajomość niemieckiego i francuskiego ułatwiała mu prowadzenie zagranicznych transakcji handlowych.
W czasie powstania styczniowego S. użyczył szyldu swej firmy dla sprowadzania broni zakupywanej we Francji. Ze swego sklepu uczynił magazyn i punkt przerzutu broni do obozów powstańczych. W połowie września 1863 został aresztowany i osadzony w X Pawilonie Cytadeli. Dn. 10 XI (28 X starego stylu) Audytoriat Sądu Polowego zasądził go na zesłanie do gub. permskiej, jego syn Jan został skazany na 3 lata rot aresztanckich w Orenburgu. Po dwóch miesiącach więzienia, nocą 22/23 XI wraz z 250 skazanymi wyruszył S. na zesłanie.
Jeszcze w Cytadeli rozpoczął S. pisanie dziennika. Notaty dzienne prowadzone od 15 XI 1863 do 20 VII 1864, dają prosty, rzeczowy opis drogi skazańców koleją przez Psków, Moskwę, Włodzimierz nad Klaźmą do Niżnego Nowogrodu, a dalej w kibitce przez Czerdyń, Wasilsursk, Czeboksary, Świażsk, gubernialny Kazań, potem Małmysz, Ochańsk, wreszcie Perm, gdzie dowiedział się, że przeznaczony jest do Krasnoufimska; stanął tam 2 VII 1864. Ta zesłańcza podróż (450 mil) trwała 7 miesięcy. Po przybyciu na miejsce S. zarzucił dalsze pisanie dziennika, lecz prowadził systematyczną korespondencję z rodziną w Warszawie. Do dziennika dołączył spis 125 zesłańców, z którymi zetknął się w Krasnoufimsku.
Fragmenty dziennika S-a z zesłania, przechowywanego przez rodzinę, zostały opublikowane przez Zofię Rolkową pt. Z nieznanego pamiętnika zesłańca 1863 r. („Tyg. Ilustr.” R. 80: 1938 nr 19), a w całości wydane przez Jolantę i Mieczysława Rokoszów pt. Etapem z Warszawy do Krasnoufimska (1863–1864) (Kr. 1983).
Nie wiemy jak długo przebywał S. na zesłaniu; prawdopodobnie powrócił do kraju na mocy amnestii z 1868 r. W r. 1870 notowany w „Spisie mieszkańców Warszawy” jako «były kupiec», mieszkał z rodziną przy ul. Chłodnej 20. Zmarł 31 VII 1881 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim przy ul. Młynarskiej 54/56 (aleja 55 nr 29).
Z małżeństwa z Katarzyną Barbarą z Saltzmanów (26 XI 1824 – 18 I 1876), córką powroźnika gdańskiego, miał S. dziewięcioro dzieci (z których troje zmarło wcześnie): Bronisławę (1841–1922), żonę Feliksa Juraszyńskiego, Jana (1843–1914), pracownika kolei warszawskiej, Pawła (1846–1916), absolwenta warszawskiej Szkoły Głównej, kupca, działacza społecznego, członka Zarządu i skarbnika Warszawskiego Tow. Ogrodniczego, Juliana (1852–1911), Felicję (1854–1932), żonę Gustawa Bekera, powstańca 1863 r. i sybiraka, Wandę (1863–1944), zamężną za Michałem Paszkiewiczem.
Fot. w: „Tyg. Ilustr.” 1938 nr 19; – Szulc E., Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie, W. 1989; – Salinger J., Etapem z Warszawy do Krasnoufimska (1863–1864), Kr. 1983 (fot., bibliogr.); Żydzi a powstanie styczniowe, W. 1963.
Mieczysław Rokosz