Schmidt Jan Beniamin (1737–1774), ławnik gdański, prawnik, historyk, bibliofil. Ur. 14 VII w Gdańsku, był synem Jana Daniela (1701–1761), ławnika gdańskiego, i Adelgundy Renaty z domu Wahl (1717–1765).
W r. 1753 rozpoczął S. naukę w Gimnazjum Akademickim w Gdańsku, a w r. 1758 udał się do Lejdy na studia uniwersyteckie w zakresie prawa. Wyjazd do Lejdy upamiętniony został okolicznościowymi utworami pożegnalnymi przyjaciół i wychowawców, opublikowanymi w r. 1758 (Gd.). W czasie studiów odwiedził też Wittenbergę i Lipsk. Po ukończeniu studiów wrócił do Gdańska i tam otrzymał 7 IX 1762 prawa miejskie z jednoczesnym powierzeniem urzędu prowizora kościoła św. Barbary. W r. 1765 wybrano go z kwartału Kogi na członka trzeciego ordynku i z tej racji spełniał różne funkcje w komisjach i tzw. deputacjach. Był m.in. członkiem Kolegium Szkolnego (Collegium Scholarchale), działał w zespołach do spraw posiadłości wiejskich Gdańska (dla Mierzei i Helu), do spraw akcyzy i dochodów miejskich, do spraw miar i wag oraz nadzorował prace szarwarkowe przy umocnieniach miejskich. Służył też w wojsku miejskim, początkowo w stopniu porucznika, a od r. 1774 jako podpułkownik na stanowisku komendanta straży obywatelskiej. Pod koniec życia 16 III 1774 został wybrany na ławnika.
S. należał do elity intelektualnej Gdańska. Interesował się naukowo historią Polski, Prus Królewskich i Gdańska. Zgromadził w tym zakresie liczne druki i materiały rękopiśmienne, sporządził wyciągi z recesów gdańskich z l. 1600–1767 oraz opracował kodeks dyplomatyczny Gdańska wraz ze skorowidzem. Pomnożył znacznie odziedziczony po przodkach księgozbiór. Książki z jego biblioteki były znaczone miedziorytowym ekslibrisem herbowym wyobrażającym w polu tarczy herbowej 3/4 postaci Murzyna z przepaską na głowie trzymającego napięty łuk, zaś w klejnocie otwarty hełm z powtórzoną postacią Murzyna; u góry napis: «De la bibliothèque de Jean Beniamin Schmidt». Zawartość biblioteki S-a ujęta została w dwóch rękopiśmiennych katalogach (zachowane w B. PAN w Gd.: sygn. Ms. 1500 i Cat. Bibl. 62). S. działał aktywnie w Gesellschaft der Wissenschaften zu Danzig w l. 1752–8, przedstawiając tam regularnie wymagane statutowo swe prace. Zmarł w Gdańsku 9 IV 1774, pochowany został w kościele Najśw. Marii Panny pod kamienną płytą nr 158.
Z małżeństwa zawartego w Lipsku 7 VII 1762 z Krystianą Henriettą Kapp (ur. 3 X 1743), S. miał czworo dzieci: Renatę Henriettę (24 X 1763 – 19 IX 1846), Jana Chrystiana (20 V 1766 – 8 II 1838), Fryderykę Karolinę (11 IV 1768 – 15 IV 1847), Joannę Zofię (13 IV 1773 – 6 IV 1842).
Po śmierci S-a księgozbiór odziedziczył jego zięć Michał Krzysztof Schmidt (1761–1836), w r. 1841 znaczna część tej biblioteki trafiła do Biblioteki Rady Miasta Gdańska (obecna B. PAN w Gd.).
Słown. Pracowników Książki Pol.; Löschin G., Die Bürgermeister, Rathsherren und Schöppen des Danziger Freistaates und die Patricierfamilien, denen sie angehörten, Danzing 1868 s. 24; Katalog der Stadt Danzig betreffenden Handschriften der Danziger Stadtbibliothek, Hrsg. v. A. Bertling, Danzing 1892 s. 617–18; – Hirsch T., Literarische Gesellschaften in Danzig während des 18. Jahrhunderts, „Mitteilungen des Westpreuss. Geschichtsvereins” Jg. 4: 1905 Nr. 2 s. 42; Kurkowa A., Gdański ekslibris XV – XVIII w., Gd. 1978 s. 27–8; Schmidt R. J., Geschichte der Danziger Ratsmitglieder-Familie Schmidt und derer Nachkommen, Berlin 1919–21 s. 262–3 (tabl. geneal.); Schwarz F., Die Danziger Stadtbibliothek und die heimische Geschichtsforschung, „Mitteilungen des Westpreuss. Geschichtsvereins” Jg. 27: 1928 Nr. 3 s. 44; – Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, Oprac. Z. Nowak i P. Szafran. W. 1974 s. 340; – B. PAN w Gd.: sygn. Oe 642° adl. 105 (teksty okolicznościowe z r. 1758), rkp. 2, 3, 697, 784, 785 (rkp. z opracowaniami S-a).
Zbigniew Nowak