Pogrzeba Jan Gwalbert (1883–1969), ksiądz werbista, misjonarz w Brazylii. Ur. 12 VII w Dobrzeniu Małym na Opolszczyźnie, był synem Pawła, rolnika, i Doroty z domu Soppa. W dn. 3 X 1896 wstąpił do Zgromadzenia Słowa Bożego (księża werbiści) w Nysie. Studiował w uczelni misyjnej Sankt Gabriel w Mödling koło Wiednia. Wyświęcony został 14 II 1909. Do Brazylii przyjechał w maju 1909 i rozpoczął pracę w Paraná. Był to okres, kiedy trwała walka o parafie pomiędzy werbistami, którym zarzucano sympatie proniemieckie i księżmi misjonarzami ze Zgromadzenia św. Wincentego z jednej strony, a parafiami polskimi i miejscowym biskupem stosującym politykę popierania języka krajowego (portugalskiego) z drugiej strony. P. pracował jako duszpasterz polski w Palmeira (od 22 IX 1909), w Kurytybie (od 12 III 1913), gdzie był równocześnie nauczycielem w miejscowej szkole polskiej, i w Apucarana (od 6 VIII 1915). Od r. 1911 był członkiem Związku Narodowego Polskiego założonego w r. 1910 w Kurytybie. Od stycznia 1918 pracował po kaplicach polskich w São José. Przebywał też w kolonii w Murici, gdzie po śmierci ks. Karola Dworaczka zarządzał parafią od stycznia 1919 do lipca 1920. Zaprowadził mszę św. z kazaniami po portugalsku dla nie-Polaków. Od r. 1920 pracował w Juiz de Fóra, a potem w Guarapuava. Stąd dojeżdżał także do Campo Mourao, a w r. 1923 jako jeden z pierwszych księży dotarł do miejscowości Foz do Iguaçú, położonej u styku granic Brazylii, Paragwaju i Argentyny. Opisał to w artykule zatytułowanym Z Foz do Iguaçú z powrotem do Guarapuavy („Nasz Misjonarz” 1927 nr 12, 1928 nr 1–7, przedruk poprawiony stylistycznie w: Dworecki T., Zmagania polonijne w Brazylii, W. 1980). Fakt powołania do życia polskiej prowincji werbistów po powstaniu niepodległej Polski odebrał wyłączność polskości księżom misjonarzom ze Zgromadzenia św. Wincentego. W r. 1926 P. powrócił do Guarapuavy, a od r. 1935 był księdzem w Laranjeiras do Sul, następnie od r. 1936 w Murici, w r. 1939 w Virmond. W l. 1939–40 pracował w Coronel Queiroz, a od r. 1941 w São José dos Pinhais i przez jakiś czas w Pitanga. Z kolei pracował od r. 1947 w Palmeira, zaś od r. 1948 był wikariuszem w parafii Rio Azul; w r. 1959 powrócił do Guarapuavy. Liczne listy-wspomnienia ogłaszał w czasopismach: „Nasz Misjonarz” (Górna Grupa, pow. Grudziądz), „Bóg i Ojczyzna” (Ostrów Wpol.), „Unter Uns” (wyd. w Brazylii). Za wygłaszanie kazań w języku polskim narażał się swoim władzom. Zmarł 11 XII 1969 w szpitalu św. Wincentego a Paulo w Guarapuavie.
Catalogus Sodalium Societatis Verbi Divini, R. 1913–1969; – Drapiewski O. T., C. K. Dworaczek, Górna Grupa 1938 s. 122 (między s. 124–5 fot.), 127; Dworecki T., Zmagania polonijne w Brazylii, W. 1980 I; Głuchowski K., Wśród pionierów polskich na antypodach. Materiały do problemu osadnictwa polskiego w Brazylii, W. 1927 s. 126; – Woś-Saporski E. S., Pamiętnik z brazylijskiej puszczy, Kat. 1974 s. 11, 183, 185; – Informacje od o. Józefa Arlika z Pieniężna.
Henryk Korczyk