Prekier Jan Jerzy, pseud. Mieszkaniec Kowna (1807 – ok. 1874), urzędnik sądowy, badacz dziejów Litwy. Ur. 8 II na Żmudzi, zapewne w pow. szawelskim, w zubożałej rodzinie szlacheckiej.
Wykształcenie średnie uzyskał P. w szkole zakonnej w Podubisiu Bazyliańskim w pow. szawelskim. Sytuacja materialna zmusiła P-a do podjęcia pracy w administracji rosyjskiej w r. 1825. Był naczelnikiem policji w parafii janiskiej (na północ od Szawli) w r. 1831, w r. n. został mianowany asesorem kor. sądu powiatowego w Szawlach. Urząd ten piastował P. przez długie lata, także w sąsiednim pow. poniewieskim. W latach pięćdziesiątych był urzędnikiem gubernatorstwa kowieńskiego, najpierw do specjalnych poruczeń, następnie kierownikiem kancelarii. Mieszkał wówczas w Kownie. W l. 1865–73 był sekretarzem konsystorza katolickiego w Telszach. Następnie przeszedł na emeryturę i niebawem zmarł; brak bliższych szczegółów na ten temat.
P. należał do grupy «badaczy starożytności litewskich», był historykiem amatorem, zajmującym się przeszłością rodzinnych stron. Opublikowany dorobek naukowy P-a jest skromny. Jego główna praca pt. Kratkij vzglad na istoriju toj časti Litvy, kotoraja nyne sostavlaet Kovenskuju guberniju, zamieszczona w lokalnym periodyku rosyjskim (Pamjatnaja knižka kovenskoj gubernii na god 1862), objęła dzieje tych ziem od czasów najdawniejszych do śmierci Witolda (1430). P. prowadził też badania archeologiczne – m. in. rozkopywał «wielką mogiłę» koło Poniewieża – oraz językoznawcze. Wyrazem tych ostatnich była informacja o gotowym do druku Słowniku litewsko-polskim i Gramatyce litewsko-polskiej; prac tych nie wydano i nie wiadomo, co się z nimi stało („Gaz. Warsz.” 1857 nr 131 s. 3–4). Największą chyba zasługą P-a było zebranie bogatych materiałów do dziejów Żmudzi, pow. upickiego i Kowna ze źródeł często już dzisiaj nie istniejących lub niedostępnych dla badań (materiały obecnie znajdują się w B. Jag. sygn. 6321–6322 tzw. Zbiór Prekiera). Na ich podstawie a także publikacji i źródeł archiwalnych P. opracował Słownik geograficzno-historyczny W. Ks. Litewskiego. Słownik miał objąć wszystkie miejscowości W. Ks. Lit., nie został jednak ukończony (rkp. w B. Jag.: sygn. 5334 i 6320). P. opracował kilka innych rękopisów (Estreicher notuje Materiały do historii Litwy i Żmudzi), część ich przechowywana jest w Bibliotece Jagiellońskiej oraz w Centralnym Archiwum Państwowym Litewskiej SRR w Wilnie. Pozostała część jego spuścizny spłonęła lub została rozgrabiona w Kownie w r. 1919.
Estreicher w. XIX; Baltramajtis S., Sbornik bibliografičeskich materialov dlja geografii, istorii, istorii prava, statistiki i etnografii Litvy, Pet. 1904 (bibliogr.); Lietuvių Bibliogr., IV cz. 1, Uzupełnienia s. CCLXXXV nr 1123; Lietuvių Enc., XXIII 518 (Prekeris Jonas); Jucevičius L., Mokyti Žemaičiai (Uczeni Żmudzini), Vil. 1975 s. 119, 233–4 (przekład tłumaczenia z rkp. Ludwika Jucewicza, Wiadomości biograficzne i literackie o uczonych Żmudzinach, w: B. Narod. akc. 8913); – Baliński M., Lipiński T., Starożytna Polska…, Wyd. 2., W. 1886 IV 363; Błaszczyk G., Jan Prekier (1807 – po 1874) i jego „Zbiór” do dziejów Litwy, „Acta Baltico-Slavica” T. 15: 1983 s. 139–56 (tamże życiorys i przegląd jego spuścizny); Buszyński J., Dubissa główna rzeka w dawnem Księztwie Żmujdzkiem, dziś w gubernii kowieńskiej, Wil. 1871 s. 35; tenże, Opisanie historyczno-statystyczne powiatu rossieńskiego gubernii kowieńskiej, Wil. 1874 s. 56; [Giżycki J. K.] Smora, Wzmianka o Karmelitach Bosych w Kownie, „Roczn. Tow. Nauk. w Wil.” T. 5: 1914 s. 196; Makarenko M., Zabytki przedhistoryczne guberni kowieńskiej, „Kwart. Lit.” R. 2: 1910; – Jucewicz L., Wspomnienia Żmudzi, Wil. 1842 s. 66; Materialy dlja geografii i statistiki Rossii, sobrannye oficerami General’nago Štaba, 11. Kovenskaja gubernija, Pet. 1861 s. 21; [Potocki L.], Pamiętniki Pana Kamertona, P. 1869 II 2, 126, 154, III 242; Tripplin T., Dziennik podróży po Litwie i Żmudzi odbytej w 1856 r., Wil. 1858 II 30; – „Gaz. Warsz.” 1855 nr 18, 269, 1857 nr 131; – B. Jag.: rkp. 5334, 6125, 6320–6322 i in. (nie można ich oddzielić od spuścizny Jana Marka Giżyckiego, od którego zostały razem zakupione w r. 1920); Centr. Arch. Państw. Lit. SRR w Wil.: f. 669, apr. 3, b. 1496 (akta personalne P-a).
Grzegorz Błaszczyk