Schimser Jan (Johann Baptist) (1793–1856), rzeźbiarz. Ur. 30 III w Wiedniu, był synem rzeźbiarza Antona, bratem Antona (zob.).
S. uczył się rzeźby początkowo w warsztacie swego ojca, potem, w l. 1810–18 (z przerwami), w ASP w Wiedniu. Mieszkał i pracował jakiś czas w Bratysławie (wówczas: Preszburg), w r. 1823 był w Warszawie, stamtąd udał się do Lwowa, gdzie pracował w zakładzie swego brata Antona. Podróżował po Rumunii, Mołdawii i Węgrzech. Powrócił do Bratysławy, bowiem z r. 1825 pochodzi rzeźba w piaskowcu Święty Jan Nepomucen (własność – Muz. Miejskie w Bratysławie). W r. 1826 S. osiadł na stałe we Lwowie. Szybko uległ polonizacji; używał spolszczonego imienia Jan. Był właścicielem dobrze prosperującej firmy kamieniarskiej przy ul. Piekarskiej. Zasłynął jako mistrz w modelowaniu w wosku sylwetek ludzkich i zachwycano się we Lwowie tymi jego rzeźbami. Nie wykazywał jednak zbyt wiele cierpliwości przy przenoszeniu konturów z modelu na kamień, co niejednokrotnie obniżało wartość jego prac. S. przede wszyskim wykonywał rzeźby nagrobkowe dla cmentarza Łyczakowskiego i stał się, obok swego brata, jednym z wybitniejszych przedstawicieli rzeźby neoklasycznej we Lwowie. Najbardziej interesującym pomnikiem S-a jest wielopostaciowa kompozycja na grobie Mathiasa Bauera (zm. 1835). Na grobie Michała Szoka (zm. 1840) S. wzniósł nagrobek z postacią patrona zmarłego, Archanioła Michała depczącego smoka, zaś na grobie Karoliny Manugiewicz pomiędzy złamanymi kolumnami jońskimi umieścił postać płaczącej kobiety w żałobnym welonie. Kilkakrotnie wyrzeźbił na nagrobkach postać upadającego pod krzyżem Chrystusa (grób Agaty Stranskiej, grób Józefa Abgaro-Abgarowicza i Franciszka Jaegermanna) i postać Matki Boskiej depczącej węża (na grobach E. Krawczykiewicza i kanonika A. Kuderkiewicza). Figury dwóch rozpaczających płaczek wyrzeźbił na grób Ernesta Kossa, kobietę stojącą przy krzyżu – na grobie Wincentego Ziętkiewicza.
Oprócz pomników figuralnych S. wykonał też kilka interesujących nagrobków płaskorzeźbionych, wśród nich nagrobek rodziny Chwalibogów i Bogdanowiczów, na którym trzy kobiece postacie symbolizujące wiarę, nadzieję i miłość zastępują drogę młodzieńcowi, nagrobek Jakuba Lewakowskiego z leżącym mężczyzną na marach i opłakującymi go postaciami kobiet, piękny nagrobek młodo zmarłego Emanuela Ilskiego (zm. 1833) z postacią siedzącej kobiety, opartej głową o kolumnę. Na nagrobku Karla von Russeckiego, w formie steli, artysta umieścił w medalionie rzeźbę głowy zmarłego profilem. Dłuta S-a są też dwie płaskorzeźby z motywem pelikana rozdzierającego sobie dziobem pierś na nagrobkach Katarzyny Lewickiej (zm. 1837) i feldmarszałka F. von Ruffa (zm. 1848). Na cmentarzu Łyczakowskim znajdują się też nagrobki przypisywane obu braciom Schimserom (np. pomnik na grobie Voglów i rzeźby z nie zidentyfikowanych grobów, jak anioł wieńczący urnę, czy postacie płaczek). S. zmarł 11 VII 1856 we Lwowie, pochowany został na cmentarzu Łyczakowskim.
S. był żonaty z Julianną z Michalskich (1795–1861), z którą miał cztery córki, m.in. Emmę (pochowaną w grobowcu ojca) i Marię, zamężną za Mikołajem Markowskim, oraz dwóch synów: Jana, rzeźbiarza, który w 23. roku życia (12 VIII 1843), tuż po ukończeniu ASP w Wiedniu, utonął w Bystrzycy kolo Stanisławowa, i Leopolda (zob.). Wnukiem S-a był Julian Markowski (zob.).
Jeden z wykonanych przez S-a portrecików (płaskorzeźbionych w kolorowanym wosku), przedstawiający kobietę w profilu, ubraną w zieloną suknię, ze sznurem pereł (własność Stanisława Zarewicza), pokazano na Wystawie Starych Mistrzów Lwowskich w r. 1925 we Lwowie.
Österr. Biogr. Lexikon (V. Luxová); Zarewicz S., Katalog Wystawy Starych Mistrzów Lwowskich, Lw. 1925; Baczyńska M., Przewodnik po cmentarzach lwowskich Łyczakowskim i Janowskim, Lw. 1937 s. 9, 20; Medyński A., Ilustrowany przewodnik po cmentarzu Łyczakowskim, Lw. 1937 s. 10; – Ciesielski W., Pomnikowe rysy cmentarzy lwowskich, Lw. 1890 s. 49, 50; Markowski J., Cmentarz Łyczakowski w opisie pomnikowych rysów, Lw. 1890 s. 15; Nicieja S. S., Cmentarz Łyczakowski we Lwowie 1786–1986, Wr. 1989 s. 65–80 (tam też liczne ilustr. pomników autorstwa S-a); tenże, Rzeźbiarze i nagrobki, „Opole” 1984 nr 6 s. 8; Prendkówna B., 150 lat historii cmentarza Łyczakowskiego, „Przegl. Krajoznawczy” 1937–1938 s. 176–80.
Stanisław Sławomir Nicieja