Lachs (Lax, Laks) Jan (Jonas, Jonasz), (1869–1954), lekarz-ginekolog krakowski, profesor tytularny Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej w Krakowie. Ur. 1 VI w Nowym Sączu, syn Izaaka i Heleny. Był uczniem Gimnazjum św. Jacka i Gimnazjum św. Anny w Krakowie, gdzie zdał egzamin maturalny 13 VI 1888 r. Po ukończeniu Wydziału Lekarskiego UJ uzyskał doktorat wszech nauk medycznych 15 V 1894 r. Po studiach pracował krótko w klinice położniczo-ginekologicznej UJ prof. Henryka Jordana, praktyki dokształcające odbył u prof. G. Lotta i R. Chrobaka w Wiedniu i prof. E. Winkkla w Monachium. Krótki okres pracował w klinice chirugicznej UJ u prof. A. Obalińskiego oraz w krakowskiej szkole akuszerek. W l. 1903–43 pozostawał na stanowisku ordynatora oddziału ginekologiczno-położniczego szpitala izraelickiego w Krakowie, był nadto wieloletnim lekarzem ubezpieczalni społecznej i prowadził praktykę prywatną. Gdy w czasie drugiej wojny światowej zlikwidowano krakowskie getto, ukrywał się przed prześladowaniami niemieckimi. Od r. 1946 wykładał historię farmacji na Wydziale Farmaceutycznym UJ, od 1950 na tymże wydziale Akademii Medycznej jako profesor tytularny. W r. 1947 habilitował się z historii medycyny i farmacji na Wydziale Lekarskim Uniw. Wrocł. (habilitacja ta przeniesiona została 20 XI 1948 r. na Wydział Farmacji UJ) na podstawie pracy Die Gynaekologie des Galens (Breslau 1903).
L. był członkiem 5 komisji PAU, pracując szczególnie w Komisji Historii Medycyny i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych. Ogłosił drukiem kilkadziesiąt prac dotyczących różnych zagadnień historii medycyny i farmacji w Polsce oraz historii medycyny starożytnej. Z ważniejszych wymienia się ogłaszane odrębnie w języku niemieckim prace o Aretajosie, lekarzu greckim z I w. n. e. (Ginekologia u Areteusa, „Przegl. Lek.” 1904 i Gynaekologisches von Aretaios, Lipsk 1904), oraz o Celsusie, który, zdaniem L-a, był nie tylko encyklopedystą, ale i lekarzem (Ginekologia u Celsusa, „Medycyna” 1901 i Die Gynaekologie des Celsus, Berlin 1902). Większe opracowania L-a, a wśród nich Kronika lekarzy krakowskich do końca XVI w. (Kr. 1909), Krakowskie księgozbiory lekarskie z XVI wieku (Kr. 1913), Dawne łaziebnictwo krakowskie (Kr. 1919, Bibl. Krak., nr 55), Kronika lekarzy krakowskich XVII wieku (P. 1929), Wiadomości lekarskie w Kronice Kadłubka („Prace Kom. Hist. Med. i Nauk Przyrodniczych” T. 1: 1939) stanowią trwały dorobek polskiej historiografii medycznej. Należy też do nich praca Polscy uczniowie padewskiej szkoły lekarskiej („Arch. Hist. i Filoz. Med.”, P. 1925). Współpracował z Polskim Słownikiem Biograficznym. Liczne prace ogłaszał L. w czasopismach niemieckich: „Mitteilungen zur Geschichte der Medizin und Naturwissenschaften”, „Zeitschrift für die gesammte Medizin”, „Archiv f. Geschichte d. Medizin”. L. zmarł 4 I 1954 r. w Krakowie. Żona jego, Lola, pochodziła ze Lwowa.
Wachholz L., Białoń J., Grochowski J., Skład osobowy Wydziału Lekarskiego i Farmaceutycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364–1949, Akademii Medycznej w Krakowie w latach 1950–1963, Kr. 1963 s. 98; – Leniek J., Książka pamiątkowa ku uczczeniu jubileuszu trzechsetletniej rocznicy założenia Gimnazjum św. Anny, Kr. 1888 s. 234; – Skulimowski M., Dzieje nauki i nauczania historii medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Akademii Medycznej w Krakowie, w: Sześćsetlecie Medycyny Krakowskiej, T. II: Historia katedr, Kr. 1964 s. 343–75; Wachholz L., O szpitalach innowierców w Krakowie, „Arch. Hist. i Filoz. Med.” T. 2: 1925 z. 1 s. 172; – Sprawozdanie krakowskiego Towarzystwa Historii Medycyny za okres lat 1925–1937, Kr. 1938; – „Roczn. PAU” 1907–1927; – Arch. Państw. w Kr.: Arch. M. Kr. Księga adresowa, r. 1905; Arch. UJ: Habilitacje, Liber promotionum, S. Personalia W. L. UJ (Curriculum vitae L-a), Księga rygorozów.
Jerzy Lisiewicz