Niedermann (Niederman) Jan (1759–1833), malarz. Ur. 26 VIII (27 VII ?) w Dobrym Mieście w ziemi warmińskiej, był synem Stanisława, majstra malarskiego, i Elżbiety Schmidt, córki szewca. Do zawodu sposobił się w warsztacie ojca; ok. r. 1780 był w Grudziądzu, tam malował obrazy wedle rycin Daniela Chodowieckiego, m. in. chwalone Pożegnanie Callasa z rodziną. Z r. 1782 pochodził portret A. C. L. v. Kraffta (sygn. «J. [czy F.?] B. Niederman», własność Muz. Mazur. w Olsztynie, gdzie też znajduje się portret żony Kraffta Charlotty z domu Kanitz, pewnie również autorstwa N-a). Następnie N. przeniósł się do Warszawy. Datę 24 VI 1787 nosił portret Antoniego Schrödera, kontrolera mennicy warszawskiej, który to obraz ozdabiał siedzibę loży masońskiej «Göttin von Eleusis» w Warszawie. N. zatrudniony był przede wszystkim jako portrecista, autor popiersi, wprawnie malowanych olejno, ujętych na ogół w owal. Malował Annę Teodorę i Kajetana Sierakowskich, Mariannę z Wawrzeckich Badeniową, Magdalenę z Wydżgów i Karola Węgleńskich (1793, Muz. Narod. w W.), Mariannę z Popielów i Józefa Kalasantego Dunin Wąsowiczów (1794, w Muz. Diec. w Sandomierzu, poprzednio w kościele w Mniszku), Annę z Popielów i Pawła Stadnickich (1793), czy gen. Jana Henryka Dąbrowskiego (sygn. «Niederman junior», znany z ryciny K. Grölla. N. namalował też wiele portretów osób z dyplomacji obcej przebywających w Warszawie: A. F. Goltza, Northbecka, posła duńskiego Bourke (Burke) i księdza Dupresne (wszystkie z r. 1792, własność Muz. Narod. w P.), a także sekretarza ambasady rosyjskiej hr. Königsfelsa i jego żony (nie sygn. w Muz. Narod. w P.). N. mieszkał w Marywilu; związany był z Józefem Grassim, którego portretował (rycina J. Gottschicka) i za którego ucznia uchodził. Wraz z nim uzyskał 16 VII 1794 zezwolenie na opuszczenie Warszawy. Udał się wówczas do Wiednia, jeszcze w r. 1794 wpisując się na listę studentów Akademii. Wstąpił też do Gesellschaft Bildender Künstler, od r. 1806 do r. 1824 uczestniczył w wystawach akademickich, pokazując portrety, kompozycje religijne, mitologiczne i historyczne. Z Polakami kontakty utrzymywał; w r. 1805 portretował Marię Barbarę z Zaleskich Ossolińską (Muz. Narod. w W.), ok. t. r. – Samuela Bredetzky’ego, seniora gminy ewangelickiej w Krakowie. N. zmarł 4 V 1833 w Wiedniu.
Żonaty był z Austriaczką Josefą Kögl z Krems, gdzie żyją potomkowie N-a, przechowujący portrety rodzinne, m. in. z r. 1793, malowane w Warszawie.
Altpreuss. Biogr., (Poschmann); Iwanek W., Słownik artystów na Śląsku Cieszyńskim, Bytom 1967; Oesterr. Biogr. Lexikon; Rastawiecki, Słown. malarzów, III; tenże, Słown. rytowników, s. 123; Thieme–Becker, Lexikon d. Künstler; Górski E., Diecezjalne Muzeum sandomierskie, Sandomierz 1946 s. 17; Hutten-Czapski E., Spis rycin przedstawiających portrety…, Kr. 1901; Malarstwo europejskie. Katalog zbiorów Muz. Narod., W. 1967; Mycielski J., Katalog wystawy obrazów dawnych mistrzów… w maju 1910 r., Kr. 1910; Pamiętnik wystawy starych rycin polskich ze zbioru D. Witke-Jeżewskiego, W. 1914; Portrety osobistości pol. Katalog; Rodziewicz K., Katalog zbioru obrazów… Sierakowskich w Waplewie, P. 1879 nr B 45, B 65, B 66; Stęszewska H., Malarstwo niemieckie 1500–1800. Katalog zbiorów Muz. Narod. w P. (w druku); Sztuka warsz. Katalog; Wróblewska K., Dawny portret w zbiorach Muzeum Mazurskiego. Katalog wystawy, Olsztyn 1965 (jako Franz Niedermann); Wystawa portretów kobiecych z XVIII i XIX w., Kr. 1910; – Reychman K., Księgozbiór loży wolnomularskiej, „Silva Rerum” 1930 nr 8/9 s. 148–9; Ryszkiewicz A., Zbieracze i obrazy, W. 1972; Schidlof L. R., The miniature in Europe, Graz 1964; Wiśniewski J., Dekanat radomski, Radom 1911 s. 155–6; Wróblewska K., Artystyczna rodzina Niedermannów z Dobrego Miasta (wiek XVIII), „Warmia i Mazury” 1968 nr 6 s. 23; – Akty powstania Kościuszki, I 443; – AGAD: Warsz. Ekonomiczne 15 (Protokół rewizji m. wolnego Warszawy, II 1792); B. PAN w Kr.: rkp. nr 2170 t. 2 (Zbiór prac i artykułów A. Hajdeckiego).
Andrzej Ryszkiewicz