Sucharski Jan Paweł (1828–1907), ksiądz, działacz społeczny na Kaszubach.

Ur. 15 I w Świeciu nad Wisłą, pochodził z rodziny chłopskiej, był synem Pawła i Anny Ottowicz.

Po ukończeniu szkoły ludowej w Świeciu uczęszczał S. do gimnazjum w Chełmnie; w l. 1851–2 otrzymywał stypendium Generalnego Wikariatu w Pelplinie. Kontynuował naukę w gimnazjum w Szczecinku, gdzie w r. 1854 zdał maturę. W l. 1854–5 studiował teologię na Uniw. Wrocł., a następnie w Seminarium Duchownym w Pelplinie, gdzie 29 V 1858 otrzymał święcenia kapłańskie. W l. 1858–61 był kapłanem w paraf. Brusy (pow. chojnicki). W r. 1861 organizował tam wspólnie z proboszczem Augustynem Czarnowskim nabożeństwo patriotyczne w związku z wydarzeniami w Warszawie, a od r. 1862 był administratorem w paraf. Skórcz na Kociewiu (pow. starogardzki). We wrześniu t.r. otrzymał paraf. Borzyszkowy (pow. człuchowski) w południowo-zachodniej części Kaszub; rozwinął działalność duszpasterską i gospodarczą w parafii oraz społeczno-narodową w regionie. W r. 1863 założył Tow. św. św. Wojciecha i Bonifacego w Borzyszkowach, zbierające środki na rzecz budowy nowych kościołów w diecezji; m.in. w Glaznotach na Mazurach. W Borzyszkowach przeprowadził w l. 1868–72 remont osiemnastowiecznego, drewnianego kościoła, zamówił do niego nową polichromię oraz wybudował nową plebanię i budynki gospodarcze. W r. 1869 doprowadził do powstania polskiego Banku Ludowego w Borzyszkowach, należącego z czasem do Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych w Poznaniu. Pracował jako inspektor szkolny do zwolnienia przez władze pruskie w r. 1875. Był korespondentem wychodzącego od r. 1869 w Pelplinie pisma „Pielgrzym”. Działał na rzecz stypendialnego Tow. Pomocy Naukowej dla Młodzieży Prus Zachodnich w Chełmnie. W l. 1870–81 w pracy duszpasterskiej i społecznej pomagał mu ks. Augustyn Worzała, a od r. 1880 siostrzeniec, ks. Franciszek Grajewski, którego naukę S. finansował. S. był członkiem Tow. Czytelni Ludowych i w r. 1885 zorganizował bibliotekę Towarzystwa w Borzyszkowach. W r. 1892 stanął na czele komitetu pomocy dla pogorzelców we wsi Ostrowite (pow. człuchowski). Był założycielem i przewodniczącym powstałego w r. 1893 Tow. Ludowego w Brzeźnie Szlacheckim (pow. człuchowski).

S. uczestniczył w polskim ruchu wyborczym do pruskiego Landtagu i Reichstagu. Przez lata był członkiem, a w r. 1898 przewodniczącym człuchowskiego Komitetu Powiatowego oraz delegatem do Prowincjonalnego Komitetu Wyborczego. Od r. 1897 należał do Tow. Naukowego w Toruniu. Był członkiem powstałego w r. 1905 Stow. «Straż» w Poznaniu, mającego na celu wzmacnianie polskiego ruchu narodowego i przeciwdziałanie wpływom Hakaty. W r. 1906 był delegatem poznańskiej centrali Tow. Czytelni Ludowych na pow. człuchowski. Inspirował wystąpienia Kaszubów do władz pruskich o przywrócenie nauki języka polskiego w szkole, m.in. wspierał t.r. strajk szkolny w Borzyszkowach i innych wsiach parafii. Dbał o archiwum i bibliotekę parafialną, zawierające m.in. spuściznę ks. Jana Gotfryda Borka, historiografa diecezji; udostępnił je Konstantemu Kościńskiemu. Pomagał Wojciechowi Kętrzyńskiemu i Stefanowi Ramułtowi w badaniach dziejów, statystyki i języka Kaszubów. Zmarł 2 II 1907 w Borzyszkowach; został pochowany na cmentarzu przykościelnym. W testamencie swój majątek przeznaczył na cele społeczne.

Pamięci godni. Chojnicki słownik biograficzny 1275–1980, Bydgoszcz 1986; Słownik biograficzny kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821–1920, Pelplin 1995; – Borzyszkowski J., Aleksander Majkowski (1876–1938), Gd.–Wejherowo 2000; tenże, Kaszubśczi Sowizdrzôł w Borzëszkach, w: Borzyszkowy i Borzyszkowscy. Studia i materiały, Oprac. J. Borzyszkowski, Lipnica–Lipusz 1993 III 137–53; tenże, Z księgi protokołów zarządu kościoła katolickiego w Borzyszkowach 1876–1972, w: Borzyszkowy i Borzyszkowscy…, Gd.–Lipusz 1999 V 92–5; tenże, Z południa Kaszub, Gd. 1982 s. 133–4; Dzieje Brus i okolicy, Red. J. Borzyszkowski, Chojnice–Gd. 1984 s. 200; Dzieje Towarzystwa Naukowego w Toruniu 1875–1975, Red. M. Biskup, Tor. 1978 II 191; Kotewicz P., Oni swój ślad zostawili, Brusy 1998 s. 11–12, 15–16; Kowalkowski J., List księdza Jana Sucharskiego, proboszcza z Borzyszków, do Wojciecha Kętrzyńskiego, w: Borzyszkowy i Borzyszkowscy…, Gd.–Lipusz–Wdzydze 1996 V 131–6; Nadolny A., Inwentarz Archiwum parafialnego w Borzyszkowach, opracowany przez ks. Kazimierza Raepkego (1972), w: Borzyszkowy i Borzyszkowscy…, Gd. 2004 VII 406–13; Obracht-Prondzyński C., Sytuacja gospodarcza i finansowa parafii borzyszkowskiej po reformach agrarnych, w: Borzyszkowy i Borzyszkowscy…, Lipnica–Lipusz 1993 III 70–8; tenże, Z dziejów wsi Borzyszkowy do 1939 roku, w: Borzyszkowy i Borzyszkowscy…, Gd.–Lipusz 1991 I 43; Raepke K., Nasze lata dobiegają końca jak westchnienie. Impresje borzyszkowskie z perspektywy 25 lat pracy duszpasterskiej w parafii kościoła św. Marcina w Borzyszkowach w latach 1969–1994, w: Borzyszkowy i Borzyszkowscy…, V 86–7; Ramułt S., Statystyka ludności kaszubskiej, Kr. 1899 s. 17; Romanow A., „Pielgrzym” pelpliński w latach 1869–1920, Gd.–Pelplin 2007 s. 47; Sadkowski T., Trzy kościoły kaszubskie, Gdynia 1991 s. 39; – Towarzystwo Pomocy Naukowej dla Prus Zachodnich, Chełmno 1868 s. 19, 29; – „Gaz. Tor.” R. 91: 1875 nr 221; „Pielgrzym” R. 23: 1891 nr 123, 139, R. 30: 1898 nr 62; – Arch. Diec. w Pelplinie: Akta paraf. borzyszkowskiej; Arch. paraf. w Borzyszkowach: Protokoły, inwentarze, koresp. S-ego.

Józef Borzyszkowski