Piaseczyński (Piasoczyński) Jan h. Lis (zm. ok. 1683), podkomorzy nowogródzko-siewierski, kasztelan chełmski. Był wnukiem Ławryna (zob.), synem Jakuba, cześnika bracławskiego, i Anny z Krasnosielskich, bratem Kazimierza (zob.) i Stefana Konstantego (zob.). W r. 1642 został wyznaczony na sejmie na komisarza do zapłaty wojsku ukrainnemu; był wówczas podkomorzym nowogródzko-siewierskim. W r. 1644 na czele 80 własnych ludzi wziął udział w bitwie z Tatarami pod Ochmatowem. W r 1648 podpisał elekcję Jana Kazimierza z województwem czernihowskim. W oblężonym Zbarażu w r. 1649 znalazła się jego chorągiew pancerna, lecz nie wiadomo, czy P. był tam również. Na przeglądzie wojsk koronnych w obozie pod Sokalem, 27 V 1651, chorągiew kozacka P-ego wchodziła w skład pułku woj. bracławskiego Stanisława Lanckorońskiego, należącego do dywizji hetmana polnego kor. Marcina Kalinowskiego, i zapewne brała udział w kampanii zimowo-wiosennej tego wodza. Chorągiew P-ego znajdowała się w tym pułku także i po reorganizacji armii, 14 VI. W bitwie pod Beresteczkiem P. dowodził siedmioma chorągwiami kozackimi w centrum wojsk kor. Zapewne to właśnie on został ranny 5 VII w walce z wycieczką kozacką z oblężonego taboru. W r. 1652 był deputatem z województwa bracławskiego do zniesienia retent poborowych na Trybunale Radomskim. W styczniu 1654 sprawował funkcję marszałka województwa bracławskiego na sejmiku przedsejmowym, zwołanym we Włodzimierzu dla województw: kijowskiego, bracławskiego i czernihowskiego. Został wówczas obrany posłem na sejm z województwa bracławskiego. Na przełomie lutego i marca 1655 podjazd kozacki wziął P-ego do niewoli w jego majętności Żorniszcze. Następnie Bohdan Chmielnicki wysłał go, wraz z poselstwem kozackim, kierowanym przez sotnika Osipa Tomilenkę, do Moskwy, jako «człowieka znacznego, który zna dobrze wszystkie zamiary lackie i tatarskie». Chmielnicki zastrzegł się, by odesłano mu jeńca, gdyż chciałby wymienić go na jeńców kozackich pozostających w rękach polskich. P. powrócił z niewoli prawdopodobnie na wiosnę 1656; jeszcze w marcu 1661 instrukcja województwa wołyńskiego z Łucka, przy okazji prośby o wynagrodzenie zasług P-ego, podkreśliła, iż był on więźniem kozackim i moskiewskim.

P. był marszałkiem sejmiku przedsejmowego we Włodzimierzu w kwietniu 1658 dla trzech województw: kijowskiego, bracławskiego i czernihowskiego. W lutym n.r. został wybrany na posła na sejm z tychże województw. W r. 1661 posłował na sejm z województwa wołyńskiego. Dn. 5 VI 1661 otrzymał nominację na kasztelanię chełmską. W r. 1669 podpisał elekcję Michała Korybuta Wiśniowieckiego z ziemią chełmską. Wziął udział w poselstwie do rokowań z Kozakami, kierowanym przez Stanisława K. Bieniewskiego, woj. czernihowskiego. Posłowie zjechali do Ostroga 3 V 1670 w celu uzgodnienia kwestii spornych z wysłannikami Piotra Doroszenki. Wobec nieprzybycia posłów Doroszenki Polacy nawiązali porozumienie z propolsko nastawionym Michałem Chanenką; dn. 2 IX spisano warunki ugody, która ustalała nowy status Ukrainy i uznawała Chanenkę hetmanem. Sejm jesienny 1670 r. zatwierdził warunki ugody ostrogskiej. Na tymże sejmie, 12 IX 1670 podpisał m. in. P. «Confirmatio generalis iurium» Michała Korybuta Wiśniowieckiego. W walce zwolenników Michała Korybuta ze stronnictwem profrancuskim opowiedział się po stronie króla; w październiku 1672 zgłosił akces do konfederacji gołąbskiej. Na sejmie 1678 r. wszedł do komisji powołanej w celu wyjaśnienia sporów szlachty województwa wołyńskiego z wojskiem W. Ks. Lit. Brak jest bliższych informacji o stanie majątkowym P-ego. Po ojcu odziedziczył dobra żorniskie w woj. bracławskim (pisał się «na Żorniszczach»). Zapewne posiadał również dobra w województwie wołyńskim, z którego posłował na sejm. W r. 1683 spisał testament, zapewne też około t.r. zmarł.

Prawdopodobnie P. był dwukrotnie żonaty. Pierwsza żona P-ego – pochodząca z Poniatowskich (imię nieznane) – zmarła w czasie jego pobytu w niewoli. Drugą żoną była Halszka z Hulewiczów, 1. v. Stanisławska. Jedyny syn P-ego Jan zmarł w młodym wieku.

Niesiecki, VII; Uruski, XIII; Elektorowie; Elektorów poczet; – Frąś L., Obrona Zbaraża w r. 1649, Kr. 1932 s. 23; Hruševs’kyj, Istorija, IX cz. 2; Korzon T., Dola i niedola Jana Sobieskiego, Kr. 1898 II 388–97; Kubala L., Szkice historyczne, S. I, W. 1880; Przyboś A., Konfederacja gołąbska, Tarnopol 1939; Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji armii, Studia i Mater. do Hist. Wojsk., W. 1958–60 IV, V, VI cz. 1; Wójcik Z., Między traktatem andruszowskim a wojną turecką, W. 1968; – Akty Juž. i Zap. Ross., IX; Arch. Jugo-Zap. Rossii, II cz. 1, 2; Kochowski W., Annalium Poloniae Climacter I, Kr. 1683 s. 463; Ojczyste spominki, Oprac. A. Grabowski, Kr. 1845 II, 301–3; Oświęcim, Diariusz 1643–51; Pamjatniki izdannye Kommissieju dla razbora drevnich aktov; Vol. leg., IV 44, 364, V 46, 273, 560; – „Kron. Wiad. Krajowych i Zagran.” 1857 nr 180; – AGAD: ASK VI nr 14 k. 272, Sigillata t. 3 k. 300v., t. 5 k. 12v.; B. Ossol.: rkp. 4158/II.

Jerzy Urwanowicz