Sommerfeld (Sommerfeldt, Summerfelt) Jan (zm. ok. 1554), lekarz, fizyk miejski w Gdańsku. Ur. w Elblągu.
Studia medyczne odbył S. na uniw. w Wittenberdze (wpisany w r. 1507), gdzie w r.n. uzyskał stopień bakałarza. W l. 1525–9 przebywał w Zwickau i prowadził tam praktykę lekarską. Gdy w r. 1526 zwolniło się stanowisko kierownika apteki miejskiej w Gdańsku (opuścił je Georg Cymmermann, wydalony z Gdańska w wyniku konfliktu z władzami miejskimi), S. rozpoczął starania o jego objęcie zapewne z uwagi na to, że pochodził z Elbląga i posiadał dobra w okolicy Gdańska. Po długich pertraktacjach Rada Miasta powierzyła mu 15 XII 1529 kierownictwo apteki miejskiej, mieszczącej się wówczas przy Schnüffelmarkt (dziś nie istnieje; znajdowała się w okolicy obecnych ul. Chlebnickiej i Piwnej), z wynagrodzeniem rocznym 120 marek i bezpłatnym mieszkaniem. Od tego czasu S., już z tytułem doktora medycyny, mieszkał na stałe w Gdańsku, zachowując wszakże prawo do domu w Zwickau, o co się ubiegał. Gdy w początku 1531 nawiedziła Europę Zachodnią (Anglię, Portugalię, Saksonię i Miśnię) epidemia groźnej zarazy (prawdopodobnie dżuma płucna) i zbliżała się do Gdańska, S. opracował praktyczny poradnik o sposobach rozpoznawania, zwalczania i unikania tej choroby i opublikował go w Królewcu w oficynie H. Weinreicha 4 IX 1531 (w Gdańsku w tym czasie nie było drukarni) pt. Ein seer trostelich und kurz Regiment widder die schwinde und erschreckliche Plage der Pestilenz. Poradnik ten został dedykowany Radzie Miasta Gdańska i całej społeczności miejskiej, z zapewnieniem rzetelnego i usilnego spełniania powierzonych mu obowiązków. W publikacji tej, zapoczątkowującej piśmiennictwo medyczne w Gdańsku, S. zalecał opuszczenie miasta zagrożonego morowym powietrzem na okres trzech miesięcy, unikanie dużych skupisk ludzkich i wspólnych kąpieli, puszczanie krwi oraz zażywanie popularnego od średniowiecza preparatu sporządzanego z rogu mitycznego jednorożca.
Zapewne dzięki temu traktatowi otrzymał S. w r. 1532 stanowisko fizyka miejskiego z uposażeniem rocznym w wysokości 125 marek wypłacanym z kasy miejskiej i prawem do bezpłatnego mieszkania. Do jego obowiązków należało zwalczanie chorób zakaźnych, opracowywanie zaleceń sanitarnych i czuwanie nad zaopatrzeniem apteki w niezbędne leki. Po opuszczeniu przez niego stanowiska kierownika apteki miejskiej w r. 1533 funkcję tę objęli Jan Seiferd i Bernard Pannke. Podczas pobytu w Gdańsku S. uzyskał zgodę władz miasta Zwickau na odstąpienie domu w tym mieście innemu lokatorowi w r. 1541, tym samym podjął decyzję pozostania na stałe w Gdańsku. Zmarł w Gdańsku ok. r. 1554, czego dowodzi list margrabiego brandenburskiego Joachima do gdańskiej Rady Miasta z września 1555, zawierający propozycję obsadzenia stanowiska fizyka miejskiego w Gdańsku po zmarłym S-dzie.
O sytuacji rodzinnej S-a brak informacji. W r. 1598 działał w Gdańsku Łukasz Sommerfeldt, sprzedający maść przeciwko świerzbowi, uznany za szalbierza z powodu nieskuteczności tego preparatu. Może był to syn S-a.
Drukarze dawnej Pol., IV 451, 454; Drygas A., Aptekarstwo gdańskie 1399–1939, Wr. 1983 s. 29, 164–5; Freytag H., Die Beziehungen Danzigs zu Wittenberg in der Zeit der Reformation, „Zeitschr. des Westpreuss. Gechichtsvereins” H. 38: 1898 s. 52, 68–9; Hist. Nauki Pol., VI; Kaufmann J., Über Danzigs Sanitäts- und Medizinalwesen im 16. und 17. Jahrhundert, „Mitteilungen des Westpreuss. Geschichtsvereins” Jg. 2: 1905 Nr 1 s. 4, 5, 11; Schwartz F., Danziger Ärzte im 16. – 18. Jahrhundert, w: Danziger Familiengeschichtliche Beiträge, H. 4: 1939 s. 27–9; Seyler G. D., Elbinga literata, Elbingae 1742 s. 133; Simson P., Geschichte der Stadt Danzig, Danzig 1918 II 181–3; Sokół S., Medycyna w Gdańsku w dobie Odrodzenia, Wr. 1960 s. 120, 139–40, 152, 156, 161–6, 172–3, 184, 198, 211–18; – Album Academiae Vitebergensis, Ed. C.E. Förstemann, Lipsiae 1841 123; – AP w Gd.: rkp. 300, 42, k. 60–63 (Acta physicatus), rkp. 300, 27/11 k. 254v. (Missiva), rkp. 300, 27/15 k. 368, rkp. 300, 27/17 k. 239 (Missiva), rkp. 300, 53/886, rkp. 300, 53/984 (Listy i dokumenty); B. PAN w Gd.: Ms 231,7 k. 172b (Recepta wystawiona przez S-a), Ms 514 k. 1, 132 (Hammen L. v., Vitae medicorum Gedanensium), Ms 1221 (Zamel G., Commentarius philologico-historicus de rei literariae […] scholarum in Borussia initiis).
Zbigniew Nowak