Staniszewski Jan (1929–1990), technolog drewna, profesor Akademii Rolniczej w Poznaniu. Ur. 5 VI w Czerniejewie (pow. gnieźnieński), był synem Stanisława, robotnika, i Wiktorii z Frąckowiaków.
W czasie okupacji niemieckiej (1940–5) pracował S. jako robotnik leśny w nadleśnictwie Czerniejewo, po wojnie do r. 1950 był pracownikiem fizycznym w Rejonowym Kierownictwie Robót Wodno-Melioracyjnych w Gnieźnie. W l. 1951–3 pracował kolejno jako referent i kontroler finansowy w Oddz. Powiatowym Banku Rolnego we Wrześni. Równocześnie uzupełniał wykształcenie w Szkole Korespondencyjnej stopnia licealnego w Poznaniu i zdał maturę eksternistyczną w r. 1953. T.r. rozpoczął studia na Oddz. Technologii Drewna Wydz. Leśnego Wyższej Szkoły Rolniczej (WSR) w Poznaniu i uzyskał w r. 1957 stopień inżyniera technologii drewna, a 4 XI 1958 – dyplom magisterski. Od 14 IX t.r. pracował w Katedrze Obróbki i Obrabiarek Drewna WSR kolejno jako asystent techniczny i asystent. Dn. 19 XII 1964 otrzymał stopień doktora nauk technicznych w zakresie obróbki drewna na podstawie rozprawy Wpływ obróbki hydrotermicznej na właściwą pracę skrawania drewna olchy czarnej („Prace Kom. Technologii Drewna Pozn. Tow. Przyjaciół Nauk” T. 2: 1969 z. 5), napisanej pod kierunkiem Tadeusza Perkitnego, po czym uzyskał stanowisko adiunkta (1965). W tym czasie opracował nową, oryginalną metodę obróbki powierzchni drewna przy pomocy tarcia i ciepła. W r. 1966 wstąpił do PZPR. Dn. 1 VII 1968 został docentem etatowym, a 1 I r.n. – kierownikiem Katedry Obróbki i Obrabiarek Drewna Wydz. Technologii Drewna. Po reorganizacji uczelni i utworzeniu instytutów objął 1 IX 1970 funkcję wicedyrektora ds. nauki Inst. Podstaw Techniki, a 1 II r.n. – kierownika Zespołu Naukowo-Dydaktycznego (od 1 XI 1981 Zakł. Obróbki i Obrabiarek Drewna). W r. 1971 odbył staże naukowe w Czechosłowacji i ZSRR. Habilitował się 25 III 1975 na podstawie pracy Metoda oceny struktury geometrycznej powierzchni drewna oparta na pomiarze profilu nierówności odwzorowanego igłami („Roczniki Akad. Roln. w P.” T. 52: 1974). Dn. 17 I 1980 otrzymał tytuł profesora nadzwycz. nauk technicznych. W r.n. Inst. Podstaw Techniki przekształcono w Katedrę Obrabiarek i Urządzeń Przemysłowych i w r. 1984 objął S. jej kierownictwo, pozostając nadal kierownikiem Zakł. Obróbki i Obrabiarek Drewna. Dodatkowo od 1 X t.r. pracował na pół etatu w Katedrze Wychowania Technicznego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy.
S. był jedynym w Polsce specjalistą w zakresie obróbki i metrologii drewna oraz problemów optymalizacji procesów obróbki zarówno drewna jak i tworzyw drzewnych. Prowadził badania nad nowymi sposobami obróbki, metodami pomiaru pracy skrawania oraz strukturą geometrycznej powierzchni drewna; zaowocowało to wykonaniem urządzenia pomiarowego zwanego połyskomierzem, wdrożonym do laboratoriów w r. 1986. Opublikował m.in.: Wpływ kąta natarcia zębów piły na wymiary wiórów przy wzdłużnym piłowaniu drewna („Prace Kom. Technologii Drewna Pozn. Tow. Przyjaciół Nauk” T. 6: 1976 – wspólnie z Bolesławem Porankiewiczem) i Metoda ustalenia zależności tolerancji rzeczywistych od wymiaru nominalnego elementów meblowych („Roczniki Akad. Roln. w P.” T. 99: 1978, S. „Mechan. Technologia Drewna”, z. 12 – wspólnie ze Zbigniewem Palką, Porankiewiczem i Aliną Staniszewską). W oparciu o wieloletnie badania nad rozwartością profilu nierówności powierzchni stworzył koncepcję rzędów nierówności powierzchni drewna i opracował przyrządy pomiarowe przeznaczone do laboratoriów przemysłowych (profilometr i profilograf) oparte na stykowym sposobie oceny struktury geometrycznej powierzchni; wykonał też ich prototypy. Opublikował z tego zakresu prace: Próba matematycznego opisania nierówności powierzchni drewna przy użyciu krzywych Abbotta (tamże – wspólnie z Palką, Porankiewiczem i Staniszewską), Rozmerová analýza triesok po kuželovom frézovani borovicevého dreva a zhodnotenie ich technologického využitia (w: „Zbornik vedeckých prác Drevárskej fakulty Vysokej školy lesnickej a drevárskej vo Zvolene” 1990 – wspólnie z Bolesławem Kortylewskim i J. Lisičanem). Ważnym osiągnięciem S-ego było wykonanie optymalnego systemu tolerancji i pasowań w przemyśle drzewnym przedstawione w rozprawie Tolerancje i pasowania wymiarów liniowych drewna w przemyśle meblarskim („Prace monograficzne Instytutu Podstaw Techniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, Instytutu Matematyki UAM i Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Meblarstwa”, P. 1979 – wspólnie z Wojciechem Kienem, Kortylewskim i innymi). Ogółem ogłosił ok. 150 prac, w tym sześć skryptów monograficznych dla studentów, był autorem ok. 20 patentów oraz licznych wzorów użytkowych i projektów racjonalizatorskich. Wypromował czternastu doktorów. Często organizował konferencje i kursy z zakresu wdrożeń nowych metod obróbki drewna w zakładach przemysłowych m.in. w Jarocińskich Fabrykach Mebli. Był przewodniczącym Rady Naukowej Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Przemysłu Elementów Wyposażenia Budownictwa, rzeczoznawcą w rozmaitych zespołach naukowych i doradczych m.in. w Stow. Inżynierów i Techników Leśnych i Drzewnych, Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Meblarstwa, Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Przemysłu Maszynowego Leśnictwa we Wrocławiu, członkiem m.in.: Komisji Budowy Maszyn i Elektrotechniki Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk (od r. 1966), Branżowej Komisji Oceny Maszyn (od r. 1972), Komisji Nauk Mechanicznych i Budownictwa Oddz. PAN w Poznaniu (od r. 1974), Komisji Obróbki Drewna Polskiego Komitetu Normalizacji (od r. 1974). Zmarł na chorobę nowotworową 29 XI 1990 w Poznaniu, pochowany został na cmentarzu Junikowskim. Był odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1974).
W małżeństwie zawartym 28 XII 1965 z Aliną z domu Kopeć (ur. 1938), doktor nauk technicznych, pracownikiem Katedry Obrabiarek i Podstaw Konstrukcji Maszyn Akad. Roln. w Poznaniu, miał S. syna Juranda (ur. 1974), prawnika.
Bibliografia publikacji pracowników Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu 1945–1970, P. 1974–6; toż za l. 1971–1980, P. 1980–5; – Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych 1964, W.–P. 1965 s. 557; – Dzieje akademickich studiów rolniczych i leśnych w Wielkopolsce 1919–1969, P. 1970; Kronika Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu za lata akademickie 1951/2–1958/9, P. 1960; 60 lat akademickich studiów rolniczych i leśnych w Poznaniu, P. 1981 s. 153–5, 163; Zeszyt jubileuszowy Wydziału Technologii Drewna. Z okazji 125-lecia studiów rolniczych w Wielkopolsce, 75-lecia akademickich studiów rolniczych i leśnych w Poznaniu, 40-lecia działalności Wydziału Technologii Drewna, P. 1994 s. 82–3, 87, 142 (fot.); – „Głos Wpol.” 1990 nr 282, 283; – Arch. Akad. Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy: sygn. 1457; Arch. Akad. Roln. w P.: sygn. Ds. 170, 140/92/4 (teczka osobowa S-ego), sygn. KR–750, 9/93/7 (teczka rozwoju naukowego S-ego); – Informacje żony, Aliny Staniszewskiej z P.
Andrzej Dzięczkowski