INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Sudoł      "Portret Jana Sudoła" Bronisława Naczasa. Źródło kopii cyfrowej: Wikimedia Commons (PD).
Biogram został opublikowany w latach 2007-2008 w XLV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sudoł Jan (1882–1964), działacz ruchu ludowego, poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.

Ur. 7 I w Lipnicy (pow. kolbuszowski), w chłopskiej rodzinie komorników, był synem Stanisława (1828–1892) i Marii z Kogutów (1849–1895), 1.v. Nowak. Pod koniec życia ojciec dorobił się ok. dziesięciomorgowego gospodarstwa.

W l. 1889–92 uczęszczał S. do szkoły ludowej w Lipnicy. Po śmierci matki znalazł się wraz z siostrami pod opieką Adama Strauba, wójta Lipnicy. W sierpniu 1903 wyjechał S. nielegalnie do USA, gdzie w Nowym Jorku poślubił 8 V 1904 Teresę Straub, córkę swego opiekuna. W poł. sierpnia 1905 wrócił z rodziną do Lipnicy; od r. 1906 prowadził tam samodzielne gospodarstwo rolne. Od kwietnia t.r. służył przez trzy miesiące w armii austro-węgierskiej. Ok. l. 1908–9 poznał ks. Eugeniusza Okonia i pod jego wpływem zaangażował się w działalność w ruchu ludowym. Początkowo uczestniczył w wiecach Okonia, a później samodzielnie je organizował. Dn. 1 VIII 1914 został zmobilizowany do armii austro-węgierskiej. Przydzielony do 17. pp walczył m.in. pod Opatowem, gdzie 1 IX t.r. dostał się do niewoli rosyjskiej. Wywieziony na Syberię (m.in. do Omska, Pietropawłowska), później przebywał w Tatarce koło Mińska, po jakimś czasie zbiegł. Dn. 5 IV 1918 zameldował się w swym pułku, ale po otrzymaniu miesięcznego urlopu nie wrócił już do wojska i przez ostatnie miesiące wojny ukrywał się w Lipnicy.

W listopadzie 1918 włączył się S. w działalność radykalnego ruchu chłopskiego w pow. tarnobrzeskim. Wszedł w skład siedemnastoosobowego Powiatowego Komitetu Chłopskiego, powołanego 6 XI t.r. na wiecu w Tarnobrzegu. W wyborach do Sejmu Ustawodawczego (26 I 1919) uzyskał mandat z listy PSL-Lewicy w 44. okręgu wyborczym (Tarnobrzeg, Nisko, Mielec, Kolbuszowa). Początkowo należał do Klubu Poselskiego «Wyzwolenie», ale 13 III 1919 wstąpił do Klubu PSL-Lewicy. W trakcie kadencji 1919–22 był członkiem sejmowej Komisji Opieki Społecznej; złożył kilkadziesiąt interpelacji dotyczących spraw lokalnych oraz służby wojskowej. Dn. 23 IX 1922 został członkiem Wydz. Wykonawczego Naczelnej Rady Chłopskiej PSL-Lewicy. Kandydował następnie w wyborach do sejmu 5 XI 1922, ale mandatu już nie uzyskał i został zastępcą posła. Był związany od r. 1922 z Janem Stapińskim; po połączeniu PSL-Lewicy z Polskim Związkiem Ludowców i utworzeniu 11 V 1924 Związku Chłopskiego, został członkiem jego Tymczasowej Rady Naczelnej. Od r. 1926 był członkiem Stronnictwa Chłopskiego i w r.n. objął funkcję prezesa jego zarządu w Kolbuszowej. Dn. 11 I 1928 uczestniczył ze Stapińskim w tworzeniu prosanacyjnego Związku Chłopskiego i z jego listy raz jeszcze kandydował w wyborach 4 III t.r.; także tym razem bezskutecznie (ponownie został zastępcą posła). Po r. 1930 wycofał się z polityki i wrócił do prowadzenia gospodarstwa w Lipnicy. Był wieloletnim członkiem rady gminnej, prezesem kółka rolniczego i członkiem zarządu spółki oszczędnościowo-pożyczkowej. We wsi tej przebywał także podczas drugiej wojny światowej. Pod koniec życia pisał pamiętnik (rkp. w B. Ossol., sygn. 15329 I/II), wydany pośmiertnie jako Moje wspomnienia z lat 18901945 (Kolbuszowa 1994). Zmarł 26 III 1964 w Lipnicy, został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu w Dzikowcu.

W małżeństwie z Teresą ze Straubów miał S. siedmioro dzieci: Józefa (ur. 1905), Annę, Stanisława, Katarzynę, Jana, Adama (ur. 1920), księdza, i Stefanię (zm. 1999).

 

Giza, Władze stronnictw lud., s. 407–8; Kto był kim w Drugiej RP?; Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego, W. 1989; – Borkowski J., Od Waryńskiego do Witosa, W. 1984; Cimek H., Tomasz Dąbal 1890–1937, Rzeszów 1993; Jachymek J., Polskie Stronnictwo Ludowe-Lewica 1913–1924, L. 1991; Mroczka W., Skąd nasz ród. Zarys dziejów 51 lipnickich rodów, Lipnica 2004 s. 334–6; Stankiewicz W., Konflikty społeczne na wsi polskiej 1918–1920, W. 1963; Trawińska Z., Republika tarnobrzeska w świetle faktów i dokumentów, Tarnobrzeg 1982; – Rzepecki, Sejm 1919; Spraw. stenogr. Sejmu, 1919–22; – „Przyjaciel Ludu” R. 31: 1919 nr 12; „Wyzwolenie” R. 5: 1918 nr 8.

Henryk Cimek

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.