Książek Jan Szczęsny (1900–1964), artysta malarz. Ur. 18 V w Krakowie. Był synem Jana i Anny Nazim. Po złożeniu egzaminu dojrzałości w r. 1918 K. był słuchaczem historii sztuki i matematyki w UJ oraz rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Studia te przerwał w związku z ochotniczą służbą wojskową w l. 1918–21. Dopiero w r. 1921 K. zaczął regularnie uczęszczać do Akademii Sztuk Pięknych, należąc do uczniów J. Mehoffera. Od r. 1921 uczył rysunków w krakowskich gimnazjach. W r. 1924 K. uzyskał absolutorium i otrzymał stypendium artystyczne do Włoch; przebywał tam przez 9 miesięcy. W r. 1928 uzyskał uprawnienia do nauczania w szkołach średnich; był nauczycielem robót ręcznych w gimn. III im. J. Sobieskiego w Krakowie.
K. był pracowitym artystą, żywo uczestniczącym w życiu artystycznym. Malował portrety, kompozycje figuralne, akty, pejzaże, martwe natury, kwiaty a także obrazy religijne. Był wytrawnym kolorystą. Począwszy od r. 1927 brał udział w ok. 40 wystawach Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie (TPSP). Ponadto często wystawiał w Warszawie (Tow. Zachęty Sztuk Pięknych i Instytut Propagandy Sztuki), Poznaniu, Łodzi, Lwowie, Lublinie i innych polskich miastach oraz za granicą: w Ameryce, Holandii, Austrii. Urządził kilka wystaw indywidualnych. K. wystawiał z «Niezależnymi» oraz ugrupowaniem artystycznym «Zwornik» (założonym w Krakowie w r. 1928) i «Grupą Dziesięciu» (powstałą również w Krakowie w r. 1931). Od r. 1928 był aktywnym członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP). W r. 1934 dwie prace K-a zakupiło Muzeum Narodowe w Krakowie, w r. 1937 kilka prac znalazło się w drodze zakupu w zbiorach holenderskich. W r. 1938 K. otrzymał stypendium z Funduszu Kultury Narodowej.
Lata okupacji hitlerowskiej spędził K. w Krakowie w bardzo ciężkich warunkach materialnych. Po wojnie w r. 1945 objął posadę nauczycielską w II Liceum im. Sobieskiego w Krakowie i dał się poznać jako zamiłowany pedagog i popularyzator, wygłaszając liczne odczyty i pogawędki z zakresu sztuki dla młodzieży krakowskich liceów. Należał do Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) i pracował w TPSP; był członkiem Komisji Kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej (1946–54). Od r. 1945 należał do Stronnictwa Demokratycznego. Rezultaty swej twórczości przedstawiał od r. 1945 niemal na wszystkich wystawach Okręgu Krakowskiego ZPAP i TPSP; wystąpił też z własnymi wystawami (1945, 1946). Na wystawach prezentował akwarele, pastele, monotypie i rysunki, główną domenę w jego artystycznej działalności stanowiło jednak malarstwo olejne, które dawało mu możność najpełniejszej wypowiedzi. K. brał udział w kilku salonach ogólnopolskich w Warszawie (1946, 1954, 1956), Radomiu (1948) i Łodzi (1946). Wiele obrazów K-a było przedmiotem wyróżnień, nagród i zakupów ze strony Min. Kultury i Sztuki, Min. Spraw Zagranicznych, Wojewódzkiej i Miejskiej Rady Narodowej w Krakowie oraz TPSP. Na Salonie w r. 1955 TPSP odznaczyło K-a brązowym medalem, w r. 1960 medalem srebrnym. K. był żonaty (od r. 1936) z Jadwigą Berger. Z małżeństwa tego pozostawił dwóch synów: Krzysztofa i Jana. Zmarł w Krakowie 13 IV 1964 r., pochowany na cmentarzu Rakowickim. W r. 1966 TPSP urządziło w salach Pałacu Sztuki w Krakowie wystawę pośmiertną obrazów i rysunków K-ka. Jego dorobek artystyczny obejmuje kilkaset prac, głównie w posiadaniu rodziny.
Autoportret w Muz. Narod. w Krakowie; Kilka Autoportretów w zbiorach rodziny (reprod. jednego w: Katalog wystawy pośmiertnej); – X Salon 1938; Katalog trzeciej wystawy Niezależnych, Kr. 1927 maj-czerwiec, Gmach Tow. Rolniczego; Katalogi wystaw IPS: Katalogi wystaw TPSP, zwłaszcza: Jan Książek 1900–1964. Wystawa obrazów i rysunków, 1965; V Salon Zimowy 1935; Przewodniki po wystawach TZSP nr 52, 56, 77, 96, 116; – Dobrowolski T., Nowoczesne malarstwo polskie, Wr.–W.–Kr. 1964 III; Księga pamiątkowa III Gimnazjum, obecnie II Liceum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie 1883–1958, Kr. 1958; – Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pięknych; Spraw. Kom. TZSP za r. 1932; – „Dzien. Pol.” 1964 nr 16 IV; – IS PAN w W.: Materiały do Słownika Artystów; Materiały do słownika biograficznego artystów Pamiętnika Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, (rkp.) II.
Ignacy Trybowski