Schönbrenner (Schoenbrenner) Janina (1902–1985), historyczka, nauczycielka historii, autorka podręczników szkolnych. Ur. 2 IX w Łodzi, była córką Karola Schönbrennera, księgowego i handlowca, i Janiny z Freyerów, nauczycielki muzyki.
W r. 1905 rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie w l. 1910–21 S. uczyła się w gimnazjum Leonii Rudzkiej i zdała tam maturę. W l. 1919–21 prowadziła społecznie w parafialnym domu sierot Zboru Ewangelicko-Augsburskiego lekcje krajoznawstwa, a także zorganizowała bibliotekę i następnie nią kierowała. W l. 1921–5 studiowała historię na Wydz. Filozoficznym Uniw. Warsz.; w czerwcu 1929 uzyskała tu dyplom nauczyciela szkoły średniej. Równocześnie uczyła: w r. szk. 1925/26 historii w czteroklasowej szkole średniej Marii Lipskiej w Warszawie, w l. 1927–34 w gimnazjum żeńskim Władysławy Lange, w r. szk. 1929/30 w Gimnazjum Państwowym im. N. Żmichowskiej, w l. 1934–6 w Gimnazjum Państwowym im. E. Plater, a w l. 1934–9 w Gimnazjum Zboru Ewangelicko-Augsburskiego im. Królowej Anny Wazówny, od r. 1936 była też asystentką Wandy Moszczeńskiej w metodycznym ognisku historyczno-dydaktycznym zorganizowanym w tej ostatniej szkole. W l. 1933–8 S. wydała cztery podręczniki historii Polski dla szkoły powszechnej, zatytułowane Dzisiaj i dawniej na ziemiach polskich oraz Obrazki z dziejów Polski.
W czasie oblężenia Warszawy we wrześniu 1939 S. prowadziła z ramienia Komitetu Pomocy Społecznej schronisko dla bezdomnej młodzieży. Od grudnia 1939 współorganizowała tajną naukę w Gimnazjum im. Królowej Anny Wazówny. W jej mieszkaniu odbywały się zebrania organizacyjne, a następnie aż do lata 1944 komplety. Uczyła też na kompletach Gimnazjum św. Wojciecha i Gimnazjum im. J. Słowackiego. W czasie powstania w 1944 r. pracowała początkowo w kuchni wojskowej, a następnie z ramienia komitetu blokowego prowadziła przy ul. Górskiego przedszkole i dożywianie dla dzieci ze spalonych domów. Po ewakuacji z Warszawy przeszła przez obóz w Pruszkowie, potem osiadła we wsi Nawarzyce koło Jędrzejowa; prowadziła tam komplety szkoły średniej, ucząc na nich m.in. historii, języka polskiego, geografii.
Od lutego 1945 S. była kierownikiem Ośrodka Metodycznego Historii w Łodzi oraz nauczycielką historii w łódzkim VI Państwowym Gimnazjum i Liceum. We wrześniu 1947 wróciła do Warszawy, gdzie do r. 1952 kierowała Ośrodkiem Dydaktyczno-Naukowym Historii. Publikowała sprawozdania z działalności tego ośrodka w „Dzienniku Urzędowym Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego” (1948 nr 2, 1949 nr 1). Od r. 1948 współredagowała kwartalnik „Wiadomości Historyczne”, była też prelegentką licznych wykładów dla nauczycieli historii. Równocześnie od września 1947 do sierpnia 1949 uczyła w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. S. Sempołowskiej, a od września 1949 do grudnia 1951 w Państwowej Szkole Ogólnokształcącej przy ul. Smolnej w Warszawie. Od r. 1950 była członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). W r. akad. 1951/52 została przyjęta na IV rok historii Wydz. Historycznego Uniw. Warsz. i we wrześniu 1952 otrzymała dyplom magistra historii. Z Gryzeldą Missalową napisała Historię Polski dla klasy IV (W. 1950, Wyd. 4, W. 1953), która była pierwszą próbą dostosowania podręcznika tego przedmiotu do obowiązujących wówczas zasad dogmatycznego marksizmu. Również z G. Missalową opracowała Poradnik dla nauczyciela historii w kl. IV. Wskazówki metodyczne do Historii Polski (W. 1952) oraz Historię Polski. Materiały pomocnicze dla klasy IV z. 1–3 (W. 1950–1). Z Marią Dłuską opracowała Historię dla klasy IV (W. 1956), wydaną również w wersji niemieckiej. Od stycznia 1952 do sierpnia 1953 kierowała S. pracą sekcji historycznej Wojewódzkiego Ośrodka Doskonalenia Kadr Oświatowych w Warszawie, a także szkoleniem partyjnym w tej instytucji. Od września 1953 do r. 1956 uczyła w Państwowym Liceum Pedagogicznym nr 3 w Warszawie, gdzie w r. 1954/55 była I sekretarzem Podstawowej Organizacji Partyjnej PZPR. W l. 1956–8 była aspirantką Instytutu Nauk Społecznych (INS) przy Komitecie Centralnym PZPR. Uzyskała w marcu 1961 doktorat na Uniw. Warsz. na podstawie napisanej pod kierunkiem Żanny Kormanowej pracy wydanej pt. Walka o demokratyczną szkolę polską w latach 1918–1922 (W. 1963). W l. 1958–70 S. uczyła w II Studium Nauczycielskim w Warszawie (po przejściu na emeryturę w sierpniu 1967 pracowała tam w niepełnym wymiarze godzin). Opracowała pouczenia dydaktyczne z zakresu historii dla I i II roku tego studium (W. 1968). W ostatnim okresie życia napisała S. kilkanaście rozpraw i artykułów z dziedziny historii oświaty, m.in.: Oświatowa i wychowawcza działalność pierwszego kuratora Okręgu Szkolnego Poznańskiego Bernarda Chrzanowskiego (1921–1928) („Przegl. Hist-Oświat.” 1972 nr 1), Początki ruchu zawodowego nauczycieli w Królestwie Polskim („Kwart. Hist. Ruchu Zawodowego” 1977 nr 1), Nauczyciele wiejscy Królestwa Polskiego w rewolucji 1905 roku („Przegl. Hist.-Oświat.” 1977 nr 3), Warszawskie szkoły średnie na przełomie XIX i XX wieku 1870–1904 (tamże 1981 nr 1). Zmarła 6 XI 1985 w Warszawie i tam pochowana została na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim. Odznaczona była Złotym Krzyżem Zasługi.
S. rodziny nie założyła.
Bibliogr. Warszawy, II; Zagórowski, Spis nauczycieli, II (występuje jako: Szenbrennerówna); – Gimnazjum im. Królowej Anny Wazówny w Warszawie, W. 1987 s. 75, 86; Historia wychowania […] Wiek XX, Red. J. Miąso, W. 1980 I; Kaczor S., Powstanie i działalność II Studium Nauczycielskiego w Warszawie przy ul. Stawki 5, „Przegl. Hist.-Oświat.” 1970 nr 3 s. 462–3, 465, 470, 472; Szkoła im. Juliusza Słowackiego w Warszawie, W. 1986; Wojciech Górski i jego szkoła, W. 1982; – Gałecki W., Jeszcze raz przez życie, Kr. 1966; – „Życie Warszawy” 1985 nr 261 s. 11, nr 269 s. 12; – Arch. Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego: Akta personalne, teczka 360/168; Arch. Uniw. Warsz.: Akta studenckie, teczka nr 8870, akta dyplomu magisterskiego, teczka WH–20205; Paraf. Ewangelicko-Augsburska Św. Teresy w W.: Materiały Komisji Ochrony Pamiątek.
Stanisław Konarski