Służewski Jerzy Jakub, pseud. konspiracyjny: Mściwój (1923–1995), prawnik, profesor Uniw. Warsz. Ur. 25 VII w Warszawie, był synem Stefana, maszynisty kolejowego, i Aleksandry z Korneckich.
S. uczył się od r. 1937 w gimnazjum Zrzeszenia Nauczycieli Szkół Średnich «Oświata» w Warszawie. W okresie okupacji niemieckiej kontynuował naukę na zorganizowanych przez toż gimnazjum Kursach Przygotowawczych do Szkół Zawodowych II stopnia, a później na tajnych kompletach Liceum Matematyczno-Fizycznego «Oświaty» i otrzymał w r. 1943 świadectwo dojrzałości. Równocześnie z ramienia Stołecznego Komitetu Samopomocy Społecznej był administratorem ogródków działkowych na Marywilu (tj. w północno-zachodniej części pl. Teatralnego). W l. 1943–4 studiował prawo na tajnych kompletach Uniw. Warsz. Od maja 1944 był żołnierzem Korpusu Bezpieczeństwa, podlegającego Armii Krajowej. Wziął udział w kilkunastogodzinnej akcji powstańczej na Pradze, a po rozformowaniu się oddziału 2 VIII 1944 ukrywał się na terenie tej dzielnicy. Po wkroczeniu wojsk radzieckich i polskich na Pragę został w poł. listopada 1944 powołany do 20. p. artylerii przeciwpancernej I Armii WP. Początkowo uczył żołnierzy języka rosyjskiego, potem był zastępcą dowódcy plutonu ds. polityczno-wychowawczych. Brał udział w walkach o Warszawę, Wał Pomorski, Kołobrzeg (gdzie został lekko ranny), w forsowaniu Odry i Łaby oraz w bitwie o Berlin. W poł. maja 1945 został skierowany do radzieckiego szpitala polowego, następnie do wojskowego szpitala w Bydgoszczy, a w poł. sierpnia t.r. zdemobilizowano go w stopniu kanoniera.
W jesieni 1945 S. wznowił studia na Wydz. Prawa i Administracji Uniw. Warsz. i uzyskał w lipcu 1948 stopień magistra prawa. Od r. 1947 pracował jako asystent wolontariusz w Seminarium prawa administracyjnego, od grudnia 1948 był kolejno młodszym i starszym asystentem, a następnie adiunktem katedry prawa administracyjnego Uniw. Warsz. Na podstawie rozprawy Udział mas ludowych w kontroli administracji otrzymał w czerwcu 1959 doktorat prawa na Uniw. Warsz. W l. 1959–64 oraz w l. 1966–8, był nadto zastępcą kierownika i wykładowcą na Studium Zaocznym Wydz. Prawa i Administracji Uniw. Warsz. W r. akad. 1959/60 prowadził także wykłady z prawa i przepisów budowlanych na Wieczorowym Studium Geologii Technicznej Uniw. Warsz. Od października 1965 do września 1966 był kierownikiem punktu konsultacyjnego Zaocznego Studium Wydz. Prawa i Zawodowego Studium Administracyjnego w Białymstoku.
W r. 1966 na podstawie pracy Działalność organów państwowych na obszarze aglomeracji miejskich (W. 1965) habilitował się na Wydz. Prawa i Administracji Uniw. Warsz. i w t.r. mianowany został docentem. Od czerwca 1967 do r. 1969 kierował Zakładem Organizacji Pracy Rad Narodowych przy Katedrze Prawa Administracyjnego. Od września 1969 do września 1972 był prodziekanem Wydz. Prawa i Administracji. Zainicjował współpracę tegoż wydziału z analogicznym wydziałem Uniw. Karola w Pradze. Jego wyjazd w r. 1972 do Pragi zaowocował wymianą pracowników naukowych oraz dwoma sympozjami polsko-czechosłowackimi: w Warszawie (1977) i Pradze (1982). Od r. 1969 do przejścia na emeryturę był kierownikiem Zakładu Prawa Administracyjnego i Nauk Administracji. Pracę tę łączył przez kilka lat z funkcją dyrektora Inst. Nauk Prawno-Administracyjnych Wydz. Prawa i Administracji Uniw. Warsz. We wrześniu 1971 został profesorem nadzwycz. prawa administracyjnego i nauki administracji, a w jesieni 1983 profesorem zwycz. W l. 1978–81 był rzecznikiem dyscyplinarnym dla nauczycieli akademickich Uniw. Warsz. Był opiekunem ponad 400 prac magisterskich i promotorem kilkunastu prac doktorskich.
Równocześnie od października 1947 do poł. stycznia 1948 był S. radcą Biura Rad Narodowych w Kancelarii Cywilnej Prezydenta RP, następnie do listopada 1950 pracował w Biurze Organizacyjnym Kancelarii Urzędu Rady Ministrów, a od grudnia 1950 do lipca 1953 w Państwowej Komisji Etatów przy Urzędzie Rady Ministrów. W l. 1953–62 był naczelnikiem Wydz. Prawnego w Komitecie Budownictwa, Urbanistyki i Architektury. Wpisany w r. 1959 na listę warszawskiej adwokatury, występował odtąd także jako adwokat. Pełnił również w tym okresie funkcję radcy prawnego. W l. 1967–8 przewodniczył Komisji do Spraw porządkowania przepisów resortowych w Min. Oświaty i Szkolnictwa Wyższego, a w l. 1971–8 był członkiem, następnie wiceprzewodniczącym i przewodniczącym Wyższej Komisji Dyscyplinarnej dla nauczycieli akademickich. W l. 1975–88 prowadził wykłady z prawa administracyjnego w Akad. Spraw Wewnętrznych. Był również w l. 1975–7 członkiem Komitetu Organizacji i Zarządzania PAN, w l. 1976–87 Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów, biorąc m.in. udział w opracowywaniu Raportu o Stanie Prawa w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W ramach tej Rady pełnił także funkcję zastępcy przewodniczącego Zespołu Prawa Konstytucyjnego i Administracyjnego. W r. 1980 został członkiem IX Zespołu Komisji do Spraw Reformy Gospodarczej. W l. 1982–3 uczestniczył w Zespole powołanym przez Radę Państwa, przygotowującym projekt ustawy o radach narodowych i samorządzie terytorialnym, a następnie był rzeczoznawcą Nadzwycz. Komisji Sejmowej, która opracowywała ostateczny projekt tej ustawy. W r. 1982 wchodził w skład zespołu w Urzędzie Rady Ministrów, opracowującego projekt ustawy o rządzie.
Badania naukowe S-ego koncentrowały się na zagadnieniach nauki administracji, prawa administracyjnego i procedury administracyjnej. Głównym kierunkiem jego zainteresowań były problemy organizacji i funkcjonowania administracji terenowej. Obok licznych artykułów, m.in.: Współdziałanie między gminnymi radami narodowymi („Rada Narod., Gosp., Admin.” 1973 nr 16), Końcowy etap reformy rad narodowych i terenowych organów administracji („Nowe Prawo” 1975 nr 7/8), Kolegialność i osobowość w terenowych organach administracji państwowej („Studia Iuridica” 1982 nr 9), opublikował dwie ważne prace z tego zakresu: Wojewoda w systemie administracji państwowej (W. 1981), Rady narodowe i terenowe organy administracji państwowej (W. 1987). Był też autorem kilku podręczników i skryptów akademickich, m.in.: Polskie prawo administracyjne (wspólnie z Olgą Pocejko i Karolem Sobczakiem, W. 1961, powiel.), Nauka administracji (W. 1968, Wyd. 3, W. 1973) i Postępowanie administracyjne (W. 1974, Wyd. 2. poprawione, W. 1982 miało charakter opracowania monograficznego), Zarys nauki administracji (W. 1979). S. był inicjatorem, redaktorem naukowym i współautorem kilku opracowań zespołowych, m.in.: „Wybrane zagadnienia rad narodowych” (W. 1971) i „Polskie prawo administracyjne” (W. 1985 I–II, Wyd. 2 W. 1995). Od r. 1947 do śmierci opublikował blisko 100 artykułów i recenzji, m.in. w czasopismach: „Biuletyn Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury”, „Gospodarka i Administracja Terenowa” (S. był w l. 1963–75 zastępcą redaktora naczelnego tego pisma), „Miasto”, „Nowe Prawo”, „Organizacja, Metody, Technika” (od r. 1982 był członkiem rady programowej tego pisma), „Państwo i Prawo”, „Praktyka i Teoria Administracji”, „Prawo i Życie”, „Rada Narodowa. Gospodarka i Administracja”, „Revue de Droit Contemporain”, „Studia Iuridica”, „Studia Prawnicze”, „Wieś Współczesna”, „Zagadnienia Karno-Administracyjne”, „Zeszyty Naukowe Akademii Spraw Wewnętrznych”, „Zielony Sztandar” i „Życie Szkoły Wyższej”. Otrzymał kilkakrotnie nagrodę Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego (1968, 1972, 1975, 1977, 1982, 1986), a w l. 1978 i 1979 nagrody Rektora Uniw. Warsz.
Od r. 1947 był S. członkiem Stronnictwa Ludowego (SL), a w r. 1948 – Rady Wydz. Administracyjno-Samorządowego przy Naczelnym Komitecie Wykonawczym SL. W l. 1949–65 należał do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, a następnie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Był członkiem Egzekutywy Oddziałowej Organizacji Partyjnej przy Wydz. Prawa i Administracji Uniw. Warsz., a od r. 1968 Komitetu Uczelnianego Uniw. Warsz.; przez kilka kadencji wchodził w skład Warszawskiej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR. S. przeszedł na emeryturę we wrześniu 1993. Pracował nadal na połowie etatu w Inst. Prawa i Administracji Uniw. Warsz. Od października 1994 był także członkiem Rady Naukowej Centrum Studiów Samorządu Terytorialnego i Rozwoju Lokalnego Uniw. Warsz. Zmarł 8 III 1995 w Warszawie i pochowany został na cmentarzu Bródnowskim. Odznaczony był m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, medalami wojskowymi: «Za udział w walkach o Warszawę», «Za Odrę, Nysę, Bałtyk», «Za udział w walkach o Berlin», odznaką honorową «Zasłużony Białostocczyźnie» oraz medalami radzieckimi.
S. był dwukrotnie żonaty: po raz pierwszy z Czesławą ze Świetlikowskich (ślub 23 IV 1953), zmarłą w r. 1965, po raz drugi z Reginą z Mikołajczyków, prawniczką (ślub 29 XII 1974). Z pierwszego małżeństwa miał córkę Małgorzatę (ur. 10 VI 1954), prawniczkę, zamężną za Jackiem Idzikowskim, prawnikiem; drugie małżeństwo pozostało bezdzietne.
Skład i spis wykładów Uniw. Warsz. 1948/49–1993/94; – Jagielski J., Jerzy Służewski 1923–1995, „Państwo i Prawo” 1995 nr 6 s. 76–8 (fot.); tenże, Profesor Jerzy Służewski 1923–1995, „Studia Iuridica” T. 31: 1996 s. 233–7; Profesor Jerzy Służewski. Życie i działalność, tamże T. 18: 1990 s. 6–16 (bibliogr. prac, fot.); – „Roczniki Uniw. Warsz.” [T.] 10: 1971 s. 114; „Życie Warszawy” 1995 nr 69 s. 19, 22, nr 70 s. 20, nr 71 s. 18; – Arch. Uniw. Warsz.: Akta studenckie nr 1817; Arch. Zarządu Woj. Związku Kombatantów RP (d. ZBoWiD) w W.: sygn. 15101; Biuro Spraw Pracowniczych Uniw. Warsz.: Akta pracownicze nr 23898; – Informacje żony, Reginy Służewskiej z W.
Stanisław Konarski