Rogowski Jerzy Józef (1933–1981), lekarz ftyzjatra, organizator służby zdrowia w Afryce. Ur. 16 VIII w Tarnowskich Górach, był synem Józefa, podoficera zawodowego WP – do 1939 r., po wojnie zatrudnionego w spółdzielczości pracy, i Marii z Aniołów.
Po aresztowaniu rodziców przez Niemców i wywiezieniu do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu w r. 1941, R. wychowywał się u dziadków w Chorzowie. Po zakończeniu wojny wrócił do Tarnowskich Gór, ukończył tu szóstą klasę szkoły ćwiczeń przy Liceum Pedagogicznym i uczęszczał do miejscowego gimnazjum (1945–51). Jednocześnie działał w l. 1945–9 w harcerstwie i w l. 1949–56 w Związku Młodzieży Polskiej (m. in. przewodniczący wojewódzkiego koła prelegentów w Katowicach). Medycynę studiował R. w Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu-Rokitnicy (1951–6); dyplom lekarza uzyskał w grudniu 1957. Roczny staż odbył w r. 1956/7 w Wojewódzkim Szpitalu w Opolu, gdzie jednocześnie był zatrudniony do końca 1957 r. w Wojewódzkiej Przychodni Przeciwgruźliczej. Po ukończeniu studiów pracował krótko jako lekarz poradni dziecięcej w tejże Przychodni, w Szpitalu Specjalistycznym w Kupie na oddziale dziecięcym, potem jako lekarz zakładowy w Zakładzie Leczniczo-Zapobiegawczym Huty Małapanew w Ozimku w woj. opolskim (1 X 1959 – 31 V 1961) i lekarz Wojewódzkiej Przychodni Przeciwgruźliczej w Opolu (1 VI 1961 – styczeń 1962). W styczniu 1962 podjął pracę w Instytucie Badawczym Gruźlicy i Chorób Płuc w Berlinie (NRD) jako asystent naukowy (26 I 1962 – 31 III 1966). Uzyskał tam doktorat medycyny na wydziale lekarskim Uniwersytetu im. Humboldta na podstawie niedrukowanej rozprawy pt. Die intravenöse Behandlung der Lungentuberculose mit Äthionamid (Th 1314) w dn. 16 III 1964 (polskie streszczenie pt. Dożylne stosowanie etionamidu w gruźlicy płuc ukazało się w „Biul. Zarządu Głównego Pol. Tow. Fizjopneumologicznego i Zespołu Problemowego Inst. Gruźlicy w Kr.” 1967 nr 6 s. 150) i specjalizację II stopnia w chorobach płuc w dn. 1 X 1964.
Po powrocie do kraju R. był ordynatorem oddziału szpitalnego w Wojewódzkiej Przychodni Przeciwgruźliczej w Opolu (1 VI 1966 – 15 IV 1970). W tym czasie przewodniczył Sekcji Lekarskiej Związku Zawodowego Pracowników Służby Zdrowia w woj. opolskim i był członkiem Komisji Zdrowia Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu. Od 15 IV 1970 do 31 VII 1977 pracował w Światowej Organizacji Zdrowia (ŚOZ). Po ukończeniu międzynarodowego kursu ŚOZ w Pradze, Szwajcarii i Bangalore (Indie) z zakresu epidemiologii i walki z gruźlicą, przebywał w Kenii 5 lat w charakterze doradcy rządu do spraw organizacji i walki z gruźlicą oraz chorobami zakaźnymi. Współorganizował w Min. Zdrowia Kenii dep. epidemiologii i walki z chorobami zakaźnymi tworząc przy nim, co było nowością w tej części Afryki, zespoły terenowe, przenoszące się w zależności od potrzeb z miejsca na miejsce. Opracowany pod jego kierunkiem system zapobiegania i leczenia gruźlicy zastosowano nie tylko w Kenii, ale i w większości krajów afrykańskich. Uczestniczył w wypracowaniu i wprowadzeniu w życie nowego systemu sprawozdawczości medycznej. Wykładał też przez 5 lat organizację walki z gruźlicą na uniwersytecie w Nairobi. Za dobre wyniki w pracy został w r. 1975 awansowany na oficera medycznego w międzynarodowym ośrodku nadzoru epidemiologicznego ŚOZ na wschodnią i południową Afrykę (17 państw) z siedzibą w Nairobi. Następnie drogą konkursu otrzymał stanowisko radcy regionalnego ŚOZ do spraw gruźlicy i trądu na wszystkie państwa afrykańskie podległe ŚOZ. Pełnił tę funkcję przez 2 lata w Biurze Regionalnym ŚOZ dla Afryki z siedzibą w Brazzaville (Kongo). Połączył z pomyślnym skutkiem dwa piony służby zdrowia z zakresu gruźlicy i trądu w jeden system profilaktyki i leczenia tych chorób. W drugim roku jego obowiązki objęły wszelkie choroby zakaźne. W związku z tym zajmował się wszystkimi chorobami mykobakteryjnymi, bakteryjnymi i wirusowymi oraz zapobieganiem ślepocie w 42 krajach położonych na południe od Sahary.
Powróciwszy do kraju, został R. 1 XI 1977 adiunktem naukowo-badawczym Zakładu Epidemiologii i Organizacji Walki z Gruźlicą w Instytucie Gruźlicy w Warszawie oraz 1 X 1978 zastępcą dyrektora do spraw Nadzoru Specjalistycznego, w lipcu 1980 kierownikiem Zakładu Epidemiologii i Organizacji Walki z Gruźlicą, a 1 VI 1981 p. o. dyrektora Instytutu. Przez 2 lata w Instytucie Gruźlicy R. prowadził wykłady dla studentów medycyny z epidemiologii i organizacji walki z gruźlicą. Często wyjeżdżał na zjazdy i kongresy zagraniczne. Ogłosił ok. 50 artykułów naukowych w polskim i zagranicznym piśmiennictwie, przeważnie we współautorstwie, głównie o epidemiologii gruźlicy, chemioterapii gruźlicy płuc i organizacji walki z gruźlicą i chorobami płuc. Wygłaszał liczne pogadanki. Kładł nacisk na oświatę sanitarną, zwłaszcza na zwalczanie palenia tytoniu. Pełen inicjatywy, umiejący współpracować z innymi, chociaż wymagający, otwarty na potrzeby innych, życzliwy i serdeczny, łatwo nawiązywał przyjaźnie. Był sekretarzem generalnym Polskiego Tow. Przeciwtytoniowego, działaczem Komitetu Społecznego Walki z Gruźlicą i Chorobami Płuc. Chętnie polował, należał do Polskiego Tow. Łowieckiego. Zmarł 8 XI 1981 w Warszawie na zawał serca. Został pochowany na cmentarzu w Tarnowskich Górach.
Z małżeństwa, zawartego w r. 1958, ze Stefanią z domu Mika, chemiczką (ur. 1935), miał R. syna Rafała (ur. 1961), lekarza.
Fot. w Mater. Red. PSB; – Spis fachowych pracowników służby zdrowia, W. 1961, toż, W. 1964; – Pecyna M., Lekarz i człowiek, „Walka z Gruźlicą i Chorobami Płuc” 1982 nr 9–10 s. 4–7 (fot.); – Nekrologi z r. 1981: „Perspektywy” nr 48, „Tryb. Ludu” nr 266, „Tryb. Opolska” nr 224, „Życie Warszawy” nr 263, 265, 268; – Instytut Gruźlicy w W.: Akta personalne R-ego nr 101/81; – Informacje żony, Stefanii Rogowskiej z Wesołej koło Warszawy; – Pecyna M., Sylwetka psychologiczna w świetle naocznych świadków [w druku].
Teresa Ostrowska