Smoter Jerzy Maria (1937–1975), polonista, edytor. Ur. 20 II w Krakowie, był synem Tadeusza (ur. 1911, zamordowanego w r. 1943 w Oświęcimiu), elektryka zatrudnionego w firmie «Telefunken», i Zofii z Przebindów (zm. 1988).
Po ukończeniu Szkoły Podstawowej św. Floriana w Krakowie w r. 1950, S. uczęszczał do II Liceum im. Króla Jana III Sobieskiego, gdzie w r. 1954 zdał maturę. Przez dwa następne lata studiował biologię na Wydz. Biologii i Nauk o Ziemii UJ, ale w r. 1957 przeniósł się na polonistykę na Wydz. Filologiczny UJ. Po uzyskaniu magisterium 29 V 1962, był na stażu asystenckim (od IX 1962 do 30 IX 1963), a następnie na studiach doktoranckich (do 30 X 1967) w Katedrze Historii Literatury Polskiej UJ. Jeszcze w czasie studiów prof. Wacław Kubacki zachęcił S-a do podjęcia badań nad autentycznością listów Fryderyka Chopina do Delfiny Potockiej, ogłoszonych przez Paulinę Czernicką w r. 1945, w której to sprawie od kilkunastu lat toczył się zawzięty spór. W październiku 1961 S. przedstawił na konferencji w Nieborowie odnalezione przez siebie w lipcu 1961 w Jeleniej Górze, w puściźnie po zmarłej Czernickiej, fotokopie rzekomych listów Chopina (w t.r. przekazał je Tow. im. F. Chopina, zastrzegając sobie pierwszeństwo ich publikacji). Powierzono mu wówczas zadanie szczegółowego zbadania owej korespondencji. W l.n. S. publikował na ten temat artykuły: Tego nie pisać… („Polityka” 1962 nr 1 s. 1) i Brulion apokryficznych listów Chopina do Delfiny („Ruch Muzycz.” 1963 nr 8 s. 9–10). Wyniki swoich poszukiwań zamieścił w książce Spór o „listy” Chopina do Delfiny Potockiej (Kr. 1967, Bibl. Chopinowska, XI), w której udowodnił, że listy spreparowała Czernicka. Książka S-a stała się bestsellerem, a zarazem przedmiotem dalszego sporu badaczy, m.in. Ludwik Erhardt zarzucił S-owi, że nie wyjaśnił do końca zagadki owej korespondencji, o której istnieniu pisał jeszcze w r. 1912 Ferdynand Hoesick.
Od 5 I 1969 S. pracował w Oddziale Teatralnym im. Stanisława Wyspiańskiego Muzeum Historycznego m. Krakowa, a 1 XII t.r. objął jako adiunkt muzealny funkcję kierownika tegoż Oddziału w «Domu pod Krzyżem» przy ul. Szpitalnej 21. Zorganizował w jego podziemiach stałą galerię sztuki współczesnej. Blisko związany był ze środowiskiem plastyków i literatów krakowskich. Pod jego redakcją został opracowany folder i przewodnik Zarys dziejów teatru krakowskiego (wyd. Muz. Hist. m. Krakowa; 1977). Wiosną 1971 przebywał na stypendium rządu duńskiego w Kopenhadze, a trzy lata później w Paryżu (16 IV – 1 VI 1974) w związku z drugim wydaniem książki o korespondencji Chopina, a także z przygotowywaną rozprawą doktorską o sztuce epistolarnej Zygmunta Krasińskiego.
W l. 1974–5 ukazały się kolejne książki S-a z pogranicza muzykologii i literatury: „Karol Szymanowski we wspomnieniach” (Kr. 1974), „Album Chopina (L’Album de Chopin) 1829–1831” (Kr. 1975), a w r. 1976 drugie, poszerzone wydanie książki Spór o „listy” Chopina do Delfiny Potockiej (wyd. pośmiertne, Kr.). Nie zdążył się w niej ustosunkować do opinii zawartych w pracy Mateusza Glińskiego „Chopin. Listy do Delfiny” (New York 1973), broniącego autentyczności listów Chopina, ponieważ w trakcie pisania Posłowia zmarł. Ostatni artykuł S-a na temat «sporu delfińskiego» nosił tytuł Kto więc dokonał fałszerstwa? („Polityka” 1975 nr 1 s.10). S. zmarł nagle na serce 18 IX 1975 w Krakowie; pochowany został 24 IX w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim.
S. rodziny nie założył.
Fot. S-ego w zbiorach rodzinnych Krystyny Drogosz z Kr.; – Erhardt L., Listy, odpisy i apokryfy, „Nowe Książki” 1967 nr 24 s. 1530–2; Nowik W., „Spór Delfiński” w latach ostatnich, „Roczn. Chopinowski” T. 12: 1980; – „Kultura” 1967 nr 2 s. 11; „Świat” 1967 nr 43 s. 15 (Waldorff J., Wątpliwe łóżko hrabiny); – Nekrologi z r. 1975: „Dzien. Pol.” nr 207 (fot.), 208, „Tyg. Powsz.” nr 44; – Muz. Hist. m. Kr.: Ap–160, Teczka osobowa S-a; – Informacje Krystyny Drogosz z Kr.
Elżbieta Orman