Rudowski Jerzy (1901–1973), inżynier mechanik, przemysłowiec, konstruktor, wykładowca SGGW i Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie. Ur. 26 II w Warszawie, był synem Zygmunta, dyrektora oddziału na Król. Pol. koncernu szwedzkiego «Alfa-Laval», i Zofii z Mieczkowskich.

 

W r. 1919 ukończył R. gimnazjum Emiliana Konopczyńskiego w Warszawie i po odbyciu w r. 1920 służby wojskowej, rozpoczął studia na Politechn. Warsz., a następnie przeniósł się na Wydz. Mechaniczny Politechn. Lwow.; ukończył go w r. 1929. W czasie studiów pełnił różne funkcje w Bratniej Pomocy i w kołach naukowych. Po odbyciu w l. 1929–30 praktyki w fabrykach maszyn mleczarskich w Niemczech i Danii, utworzył w r. 1931 w Warszawie – wspólnie ze swym ojcem – Biuro Techniczno-Mleczarskie «Eridan» inż. J. i Z. Rudowscy, Sp. z o. o., w którym prowadził dział techniczny. Do wybuchu drugiej wojny światowej zaprojektował i urządził ok. 200 mleczarni o różnej zdolności produkcyjnej, instalując w nich nowoczesną aparaturę mleczarską. W l. 1935–7 kierował warsztatami mechanicznymi Warszawskiej Fabryki Wyrobów Metalowych «Pelikan», gdzie m. in. uruchomił nowe typy sprzętu mleczarskiego: konwi, sit i mierników. Dążąc do uniezależnienia się od krajowych i zagranicznych kooperantów, założył w r. 1937 własne warsztaty mechaniczne, nastawione wyłącznie na wyrób aparatury mleczarskiej.

 

Po zakończeniu kampanii wrześniowej 1939 r., w której R. brał udział w szeregach 36 pp Legii Akademickiej, powrócił w listopadzie t. r. do Warszawy. Tu w swych warsztatach zorganizował i wykonywał od r. 1940 konspiracyjnie na większą skalę części i podzespoły do broni dla oddziałów Armii Krajowej (AK), przede wszystkim elementy granatów ręcznych, oprzyrządowanie do produkcji spłonek zapalników, a od r. 1942 również podzespoły do pistoletów maszynowych «Błyskawica», których do sierpnia 1944 dostarczył ok. 800 kompletów.

 

Od marca 1945 do 7 I 1949, tj. do momentu upaństwowienia, był R. dyrektorem Fabryki Obić Papierowych i Papierów Kolorowych «J. Franaszek» S. A. w Warszawie, zajmując się głównie zabezpieczaniem majątku tej firmy i prowadzeniem produkcji zastępczej. W l. 1950–2 pracował w Centrali Spółdzielni Mleczarsko-Jajczarskich, gdzie m. in. nadzorował budowę zakładu mleczarskiego w Warszawie i opracował projekt montażu dużej mleczarni w Nowej Hucie. Od 1 IX 1952 do 31 X 1963 był głównym specjalistą technologiem i projektantem Biura Projektów Inwestycyjnych Przemysłu Mięsnego i Mleczarskiego, współpracując jednocześnie w charakterze konsultanta z Biurem Studiów i Projektów Budownictwa Wiejskiego dla zakładów mleczarskich, Komisją Oceny Maszyn przy Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Przemysłu Spożywczego Naczelnej Organizacji Technicznej. W tym okresie zaprojektował wyposażenia maszynowe mleczarni, m. in. w Garwolinie, Kole, Koninie, Mławie, Skierniewicach i Szczercowie, opracował projekt techniczny pierwszej w Polsce fabryki laktozy w Łyszkowicach w pow. łowickim, zakupiony następnie przez Rumunię, oraz projekt modernizacji topialni serów w Warszawie (1963). W l. 1961–6 był R. także doradcą przy opracowywaniu projektów urządzeń mleczarskich dla Zakładu Hodowli Doświadczalnej PAN i przygotował dokumentację techniczną mleczarni w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym SGGW (w Wilanowie). Jego inicjatywie i staraniom zawdzięcza w dużym stopniu swoje powstanie w r. 1961 w Warszawie pierwsza na taką skalę w kraju Fabryka Aparatury Mleczarskiej. Będąc także współtwórcą dokumentacji technicznej tej fabryki, objął w niej od r. 1964 stanowisko starszego inżyniera a następnie kierownika Ośrodka Informacji Technicznej i Ekonomicznej. Prowadzone tu badania nad adaptacją najnowszych zagranicznych osiągnięć przemysłu mleczarskiego do warunków polskich, kontynuował od r. 1969 w Biurze Projektowo-Konstrukcyjnym Centralnego Związku Spółdzielni Mleczarskich, gdzie był czynny aż do przejścia na emeryturę w r. 1972.

 

Od r. 1952 był R. także wykładowcą maszynoznawstwa mleczarskiego na Wydz. Technologii Rolno-Spożywczej SGGW, a następnie w Wyższej Szkole Rolniczej w Olsztynie. Wykładał też na licznych kursach szkoleniowych Centralnego Związku Spółdzielni Mleczarskich (CZSMI) i seminariach organizowanych w zakładach mleczarskich. Publikował wiele artykułów w „Przeglądzie Mleczarskim” i „Kalendarzu Technicznym”. Był współautorem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (bhp). Opracował też m. in. prototyp wymiennika ciepła, szczotkową myjarkę konwi i stację uzdatniania wody kotłowej. Stał się pionierem naukowego rozwiązywania zagadnień rodzimego przemysłu mleczarskiego i poważnym autorytetem w dziedzinie projektowania aparatury mleczarskiej, do czego przyczyniły się jego bliskie kontakty z wieloma zachodnioeuropejskimi ośrodkami naukowymi mleczarstwa. Dwukrotnie w r. 1956 i 1960 jako stypendysta Organizacji do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) studiował najnowsze rozwiązania techniczne, zwłaszcza w produkcji mleka spożywczego i sproszkowanego, w krajach skandynawskich oraz we Francji, Holandii i RFN. W r. 1962 reprezentował CZSMI na konferencjach w Moskwie i Leningradzie poświęconych produkcji i wymianie aparatury mleczarskiej, wielokrotnie uczestniczył jako ekspert w innych zagranicznych i krajowych naradach tym zagadnieniom poświęconych. Zmarł 11 XI 1973 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim. Był odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i pośmiertnie Krzyżem Kampanii Wrześniowej 1939, Krzyżem AK oraz Medalem Wojska.

 

Z małżeństwa zawartego w r. 1943 z Marią z Grzankowskich (ur. 1903), architektem, R. dzieci nie miał.

 

 

 

Pijanowski E., Jerzy Rudowski (1901–1973), „Przegl. Mleczarski” 1974 nr 4 (fot.); – Rocznik polskiego przemysłu i handlu, W. 1938; – Dokumenty rodzinne w posiadaniu żony Marii Rudowskiej i jej informacje; – Dokumenty (kopie i kserokopie) w Mater. Red. PSB.