Szewczyk Jerzy (1927–1983), inżynier elektronik, docent Instytutu Mechaniki Precyzyjnej w Warszawie.
Ur. 2 XI w Jeziornie pod Warszawą, był synem Szczepana i Agnieszki z domu Mrówka, właścicieli pięciohektarowego gospodarstwa rolnego.
W r. 1942 ukończył S. szkołę powszechną w Jeziornie; do końca okupacji niemieckiej pracował w rodzinnym gospodarstwie. Wiosną 1945 wstąpił do WP; niebawem zaczął się uczyć w gimnazjum dla dorosłych, które ukończył już po zwolnieniu z wojska w maju 1947. Naukę kontynuował od r. 1948 w Państw. Liceum Telekomunikacyjnym w Warszawie i w r. 1951 uzyskał świadectwo dojrzałości oraz dyplom technika telekomunikacji. Od r. 1947 należał do Związku Młodzieży Demokratycznej. Po zjednoczeniu w r. 1948 organizacji młodzieżowych został członkiem Związku Młodzieży Polskiej; był przez dwa lata przewodniczącym jego Zarządu Szkolnego w Liceum Telekomunikacyjnym, a następnie wszedł w skład Prezydium Zarządu Dzielnicowego Warszawa-Śródmieście. Od r. 1951 studiował na Wydz. Łączności Politechn. Warsz., a od r. 1954 pracował równocześnie w Komitecie ds. Radia «Polskie Radio». W r. 1955 brał udział w budowie, uruchomieniu i eksploatacji rozgłośni, zbudowanej specjalnie na potrzeby Festiwalu Młodzieży w Warszawie. Po uzyskaniu dyplomu inżyniera łączności w r. 1955 został oddelegowany do budowy Rozgłośni Programów dla Zagranicy, gdzie współprojektował i nadzorował wykonanie urządzenia do automatycznego przełączania programów na różne nadajniki oraz kierował grupą inżynierów przeprowadzających pomiary i przejmujących urządzenia do eksploatacji. W r. 1957 uzyskał dyplom magistra inżyniera łączności; odszedł wtedy z Rozgłośni Programów dla Zagranicy, a w Komitecie ds. Radia objął kierownictwo Sekcji Urządzeń Radiotechnicznych. Dodatkowo od r. 1959 pracował na pół etatu jako konstruktor w Zespole Pracowni Numerycznych Inst. Elektrotechniki w Międzylesiu, zajmując się projektowaniem sieci maszyn cyfrowych.
Na początku września 1961 zrezygnował S. z dotychczasowych etatów i został kierownikiem Laboratorium Badawczego, kierowanej przez Antoniego Kilińskiego Katedry Konstrukcji Telekomunikacyjnych i Radiofonii na Wydz. Łączności Politechn. Warsz. Po przemianowaniu Katedry w r. 1963 na Katedrę Budowy Maszyn Matematycznych objął funkcję zastępcy kierownika jej Zakł. Doświadczalnego Budowy Maszyn Matematycznych. Należał do konstruktorów pierwszej, produkowanej przemysłowo w Polsce, elektronicznej maszyny cyfrowej «UMC-1» i w r. 1962 brał udział w uruchomieniu jej produkcji we Wrocławskich Zakładach Elektronicznych «ELWRO». W l. 1962–5 był głównym konstruktorem tranzystorowej maszyny cyfrowej «UMC-10», która na wystawie „INFORGA-65” w Moskwie uzyskała złoty medal; na wystawie tej S. był przedstawicielem Polski w Zespole Ekspertów oceniającym maszyny cyfrowe i urządzenia współpracujące. Od r. 1965 kierował lub brał udział w pracach naukowo-badawczych dotyczących budowy w Zakł. Doświadczalnym specjalistycznych urządzeń cyfrowych, m.in. maszyn cyfrowych do badań biomedycznych: «ANOPS-1», «ANOPS-3», «ANOPS-10» i «ANOPS-101», które następnie eksportowano do USA, Kanady, ZSRR, NRD, Czechosłowacji i Jugosławii. Na przełomie l. sześćdziesiątych i siedemdziesiątych maszyny «ANOPS» znalazły zastosowanie w diagnostyce chorób nerwowo-mięśniowych w Klinice Neurologicznej Akad. Med. w Warszawie, a na ich podstawie zbudowano dla Inst. Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN urządzenie do nieinwazyjnych badań układu przewodzącego serca – «KARDIO-78». W l. 1961–70 kierował S. opracowaniem systemu przetwarzania danych dla MSW. Był współautorem czterech patentów z zakresu konstrukcji i organizacji maszyn oraz urządzeń cyfrowych: Sposób powiększania operacyjnej sprawności maszyny cyfrowej (1967, Patent nr 53053) – wspólnie z Jackiem Bańkowskim i Konradem Fiałkowskim, Układ połączeń wewnętrznych magnetycznej pamięci bębnowej elektronicznej maszyny cyfrowej (1968, Patent nr 55922) – wspólnie ze Stefanem Dotrywem i Jerzym Gaździckim, Urządzenie do pomiaru wielkości kąta przesunięcia fazowego na impedancji skóry istot żywych wyposażonych w gruczoły potowe, a zwłaszcza na impedancji skóry ludzkiej (1970, Patent nr 61331) – wspólnie z Antonim Bossowskim i Tadeuszem Miką oraz Elektroniczne urządzenie do uzyskiwania histogramów czasu trwania potencjałów ruchowych mięśnia istot żywych (1972, Patent nr 62233) – wspólnie z Jerzym Rawskim, Michałem Wołyńskim i Jerzym Kopciem. W r. 1966 otrzymał II nagrodę zespołową «Mistrz Techniki 1966» za prace konstrukcyjne i technologiczne elektronicznych maszyn cyfrowych różnego typu.
Po reorganizacji uczelni w r. 1970 (likwidacja katedr i powołanie instytutów) S. wraz ze swoim Zakładem został przeniesiony na Wydz. Elektroniki do Inst. Maszyn Matematycznych (od r. 1975 Inst. Informatyki). Dn. 29 IX 1970 doktoryzował się na podstawie pracy Analiza efektywności części operacyjnej słowa rozkazowego maszyn cyfrowych mikroprogramowanych poziomo typu UMC, napisanej pod kierunkiem Kilińskiego. W czerwcu 1972 wstąpił do PZPR i działał w zespole komitetu zakładowego ds. rozwoju struktury uczelni. W r. 1973 objął kierownictwo Zakładu. Nadzorował projekty i wykonanie osiemnastu maszyn cyfrowych do obliczeń geodezyjnych «GEO-2», które zainstalowano w przedsiębiorstwach geodezyjnych, a na zlecenie Zjednoczenia «Geokart» opracowano w l. 1971–8 pod jego kierunkiem system «GEO-20» (zaprojektowano i wykonano oryginalny system minikomputerowy «UMC-29» ze specjalistycznymi programami do obliczeń geodezyjno-kartograficznych), wyróżniony w r. 1979 nagrodą wdrożeniową. W l. 1976–9 opracowano i zbudowano w Zakładzie S-a model użytkowy urządzenia «Wega» do automatyzacji poszukiwań geofizycznych. S. należał też do współautorów opracowania automatycznego Systemu Informatycznego «Asis» dla potrzeb Min. Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki. Opublikował samodzielnie lub we współautorstwie ok. dwadzieścia prac, m.in. Klawiaturowe rejestratory danych na taśmie magnetycznej („Informatyka” 1976 nr 10, 11), Organizacja współczesnych systemów minikomputerowych („Materiały sympozjum naukowego z okazji 25-lecia Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej”, W. 1976), Mini i mikrokomputera technika v upravlenieto na stopanstvoto i v avtomatizacijata na inženerskite raboti („Pakana za simpozium «Elektronika, informatyka, telefonii i telegrafii s obščenija v PNR»”, Sofia 1976 X), Minikomputerowy system GEO-20 do potrzeb geodezyjnych i kartograficznych („Przegl. Geodezyjny” 1980 nr 2) i Nowa aparatura diagnostyczna do nieinwazyjnych badań układu przewodzącego serca („Problemy Techn. Med.” 1980 nr 1). Jako konsultant naukowo-techniczny Warszawskich Zakładów Urządzeń Informatyki «Meramat» i Przedsiębiorstwa Handlu Zagranicznego «Metronex» kilkakrotnie wyjeżdżał w l. 1973–7 do Wielkiej Brytanii i USA w sprawie importu i eksportu maszyn matematycznych, urządzeń współpracujących oraz zakupu licencji i linii technologicznych.
Dn. 17 XII 1979 przeniósł się S. do Inst. Mechaniki Precyzyjnej w Warszawie, gdzie został zastępcą dyrektora ds. robotów przemysłowych (od 17 II 1981 na stanowisku docenta); na Politechn. Warsz. pracował jeszcze do 30 IX 1980 na pół etatu w celu dokończenia rozpoczętych prac. Wchodził w skład wielu komisji, zespołów problemowych i konsultacyjnych, m.in. Państw. Komisji Oceny Maszyn Cyfrowych i Urządzeń Współpracujących, Rządowego Systemu Informatycznego ds. ewidencji ludności «Pesel», Rządowego Systemu Informatycznego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów «Cenplan» i Zespołu ds. Jednolitego Systemu Maszyn Cyfrowych Krajów Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Działał też w Radzie Programowej dla serii „Informatyka” Państw. Wydawnictwa Naukowego oraz był wiceprzewodniczącym Komitetu Naukowo-Technicznego ds. Informatyki NOT. W l. 1975–81 wchodził w skład Zarządu Głównego Stow. Elektryków Polskich (SEP). Był założycielem (1972) i pierwszym przewodniczącym (do r. 1983) Centralnego Kolegium Sekcji Maszyn i Systemów Cyfrowych SEP; brał udział w organizacji krajowych zjazdów informatyków (1967, 1973, 1976) i przyczynił się do powstania sieci Klubów Użytkowników Elektronicznych Maszyn Cyfrowych «Zam», Klubów Użytkowników Maszyn «Odra» i Klubów Użytkowników Mikrokomputerów. W Izbie Rzeczoznawców SEP kierował działem Maszyny i Systemy Cyfrowe. S. zmarł 24 VI 1983 w Warszawie na skutek obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym, został pochowany na cmentarzu Bródzieńskim (kw. 9 E–1–8). Był odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1976), Srebrną (1967) i Złotą (1976) Odznaką «Za zasługi w dziedzinie geodezji i kartografii», Srebrną (1973) i Złotą (1979) Odznaką NOT oraz Srebrną (1975) i Złotą (1979) Odznaką SEP.
W zawartym w r. 1953 małżeństwie z Danutą Chmielewską, lekarzem pediatrą, alergologiem i pneumonologiem, profesor Akad. Med. w Warszawie, miał S. córkę Ewę (ur. 1954), po mężu Zaleską, iberystkę pracującą w ambasadzie hiszpańskiej w Warszawie, tłumaczkę literatury hiszpańskiej, oraz syna Jerzego (ur. 1961), lekarza internistę, alergologa, pracownika przychodni «Falck» – Medycyna Prywatna System Opieki Medycznej.
Bibliografia publikacji pracowników Politechniki Warszawskiej 1975–1978, W. 1981 I; toż za l. 1979–80, W. 1984 VII cz. 1; Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych 1970, W.–P. 1971 s. 486–7; – Hausmanowa-Petrusewicz I., Zastosowanie komputerów w elektromiograficznej diagnostyce chorób nerwowo-mięśniowych, w: Postępy biocybernetyki i inżynierii biomedycznej. Komputery w medycynie, Red. M. Nałęcz, Wr. 1987 s. 110–15; Historia i dorobek Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej 1977–1986, W. 1986 s. 37, 44; Historia Stowarzyszenia Elektryków Polskich 1919–1999, W. 1999 s. 137–8, 340, 343; Kopeć J., Hausmanowa-Petrusewicz I., Zastosowanie ANOPSA do badań elektromiograficznych, w: Podstawowe problemy techniki, W. 1974 XVIII 327; ciż, Zastosowanie polskiej maszyny cyfrowej „ANOPS” do automatycznego zapisu histogramu długości potencjałów czynnościowych mięśnia, „Neurologia i Neurochirurgia Pol.” 1971 nr 1 s. 95–100; 75 lat Stowarzyszenia Elektryków Polskich 1919–1994, W. 1994 s. 123, 126; – „Życie Warszawy” 1983 nr 152–154 (nekrologi); – Arch. Politechn. Warsz.: sygn. 6992 (akta osobowe); Inst. Mechaniki Precyzyjnej w W.: Dział Kadr, sygn. 1332 (teczka osobowa); Urząd Patentowy RP w W.: Wykazy patentów; – Informacje żony, Danuty Chmielewskiej-Szewczyk z W.
Józef Piłatowicz