Scheidemantel Johann Jakob (1734–1777), duchowny luterański, pierwszy pastor zboru ewangelicko-augsburskiego w Warszawie. Ur. w Erfurcie, był synem lekarza Volkmara Gottfrieda i Marii Sybilli ze Stenglów, bratem profesora teologii w Jenie Heinricha Gottfrieda.
O wychowaniu i wykształceniu S-a brak wiadomości; nosił tytuł magistra, zapewne studiował teologię we Wrocławiu. W r. 1760 przebywał w Wieliczce jako nauczyciel domowy, skąd powołano go, z polecenia nadradcy konsystorza we Wrocławiu J.F. Burga, do zboru ewangelicko-augsburskiego założonego w r. 1759 w Prelipczach (Prilipczach) na mołdawskim brzegu Dniestru, naprzeciw Zaleszczyk. Zbór skupiał protestancki personel manufaktury sukienniczej Stanisława Poniatowskiego w jego dobrach zaleszczyckich. Dn. 10 IX 1760 S. został ordynowany we Wrocławiu przez nadradcę Burga i objął obowiązki pastora w Prelipczach z pensją 1 tys. złp. rocznie. Jako jedyny duchowny ewangelicki na pograniczu polsko-mołdawskim opiekował się ewangelikami w Kamieńcu Podolskim, a nawet we Lwowie i Jarosławiu. Na początku l. sześćdziesiątych S. odbył podróż do rodzinnego Erfurtu, a w r. 1762, wraz z K.Ch. von Marschallem, objazd po Europie Zachodniej celem zebrania funduszy na utrzymanie i rozwój zboru w Prelipczach. Przez Niemcy, gdzie największe sumy zebrali w Hamburgu, i Holandię dotarli do Anglii. S. przyjęty został na dworze Jerzego III i wygłosił kazanie dla dworu królowej Karoliny. Uzyskane fundusze, mniejsze niż się spodziewano, przekazane zostały do banku Piotra Teppera w Warszawie, a 4 XI 1763 wysłannicy byli już na powrót nad Dniestrem.
W r. 1764, po wizycie S-a na dworze hospodara mołdawskiego (albo Grzegorza Callimachi, albo Grzegorza Aleksandra Ghica), rozeszły się pogłoski o przenosinach zboru i pastora do Jass. Doszło też do konfliktów pomiędzy S-em a zborem, niezadowolonym z efektów zbiórki w Anglii, które nie pokryły podobno nawet kosztów podróży kolektorów. Jeszcze 15 V 1766 S. przebywał w Zaleszczykach, ale już 27 VI t.r. objął stanowisko kaznodziei rezydenta duńskiego A. Mestral de Saint-Saphorin w Warszawie. Dn. 21 VI 1767 odprawił w nowym, drewnianym budynku pierwsze oficjalne nabożeństwo ewangelickie. Do r. 1775 był pastorem przy poselstwie duńskim, ale w praktyce pełnił obowiązki duszpasterza warszawskiego zboru ewangelicko-augsburskiego, który 19 III 1770 podjął uchwałę o wypłacaniu mu 200 talarów rocznie.
W r. 1771 S. podjął próbę podporządkowania stołecznego zboru jurysdykcji posła duńskiego, a w praktyce ambasadorowi rosyjskiemu K. Saldernowi, który miał być obrany prezesem Kolegium Kościelnego (zarządu) zboru. Zamysł ten, udaremniony przez P. Teppera i Michała Grölla, dał początek wieloletnim konfliktom w środowisku luteranów warszawskich. Być może w związku z tymi nieporozumieniami, S. miał zamiar przenieść się na stanowisko kaznodziei w Gotha, dotrwał jednak w Warszawie do czasu odłączenia stołecznego zboru luterańskiego od gminy w Węgrowie i w listopadzie 1775 powołany został oficjalnie na stanowisko pierwszego pastora w samodzielnym już zborze warszawskim. Na generalnym synodzie ewangelickim w Lesznie, obradującym od 4 IX do 9 IX 1775, powołano S-a do komisji układającej prawo kościelne dla zborów ewangelicko-augsburskich w Rzpltej. Ostatecznie pracę tę, na zlecenie gen. Augusta Stanisława Goltza, wykonał brat S-a – Heinrich Gottfried w r. 1780. S. zajmował się także administracją warszawskiej parafii ewangelicko-augsburskiej oraz szkolnictwem ewangelickim w stolicy. Uzyskał zezwolenie na założenie szkoły parafialnej, a od dworu sasko-gotajskiego – obietnicę dotacji na ten cel w wysokości 3 tys. złp. pod warunkiem umieszczenia w szkole bezpłatnie 18 ubogich uczniów. W r. 1776 występował, jako doradca, w sporze ewangelickich nauczycieli warszawskich z władzami KEN dążącymi do podporządkowania sobie prywatnych ewangelickich szkółek elementarnych.
S. wydał drukiem „Acta conventuum et synodorum in Maiori Polonia a dissidentibus celebratorum…” (Vratislaviae 1776), uzupełniając je m.in. o historię zboru i spis pastorów w Sławatyczach, a także pięć kazań okolicznościowych wygłoszonych w l. 1770–5, w tym z okazji ocalenia Stanisława Augusta z rąk konfederatów. Był co najmniej od r. 1770 członkiem honorowym Łacińskiego Tow. Uniwersytetu w Jenie. Mieszkał w Warszawie ze swą owdowiałą matką. Zmarł nagle 6 II 1777, pochowany został na cmentarzu Ewangelickim na Lesznie (w r. 1821 zwłoki przeniesiono do katakumb nowego cmentarza Ewangelickiego na Woli).
S. rodziny nie założył.

Estreicher, XXVII; Enc. Org.; Allg. Dt. Biogr., XXX; Szulc E., Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie, W. 1989; – Busch E.H., Beiträge zur Geschichte und Statistik der Kirchen und Schulwesens der evangelisch-augsburgischen Gemeinden im Königreich Polen, Pet. 1867 s. 78–9; Klein K.K., Beiträge zur Geschichte des Protestantismus in der Moldau, Bukarest 1924 s. 31–4; Kneifel E., Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555–1939, Vierkirchen [b.r.w.]; tenże, Geschichte der Evangelisch-Augsburgischen Kirche in Polen, Niedermarschacht [b.r.w.]; tenże, Die Pastoren der evangelisch-augsburgischen Kirche in Polen, Enging [b.r.w.]; Otto L., Przyczynek do historii zboru ewangelicko-augsburskiego warszawskiego 1650–1781, W. 1881 s. 23, 35–9, 48–50; Völker K., Die Anfänge der evangelischen Gemeinde zu Zaleszczyki in Galizien, „Jahrbuch der Gesellschaft für die Geschichte des Protestantismus in Österreich” (Wien) 1909 s. 157–74; – AGAD: Zbór ewangelicko-augsburski nr 100 – protokoły zarządu zboru z l. 1761–78.
Wojciech Kriegseisen