Szota (Szota-Dahlin) Jolanta Ludmiła (1940–1991), szachistka.
Ur. 30 VII w Porębie (pow. zawierciański), była córką Kazimierza Benedykta Szoty (1903–1944?), nauczyciela, w czasie okupacji niemieckiej działacza konspiracyjnego Stronnictwa Ludowego «ROCH» (pseud. Szary), żołnierza BCh oraz członka komórki oświaty i kultury Powiatowej Delegatury Rządu na Kraj w Olkuszu, który w r. 1944 został aresztowany przez Gestapo, po czym osadzony w obozach koncentracyjnych w Auschwitz, potem w Gross Rosen, gdzie został zamordowany. Matką S-y była Łucja Natalia z Czarneckich, nauczycielka w szkolnictwie podstawowym, od poł. l. pięćdziesiątych wizytator szkolny w Katowicach, powtórnie zamężna za Józefem Mleczką, nauczycielem.
Po drugiej wojnie światowej S. z matką zamieszkała w Szopienicach (od r. 1960 dzielnica Katowic), gdzie uczęszczała do szkoły podstawowej, a od r. 1953 do liceum ogólnokształcącego. Jej pasją stała się gra w szachy. Wraz ze szkolną drużyną zajęła drugie miejsce w rozgrywanym w kwietniu 1955 w Stalinogrodzie (Katowicach) ogólnopolskim turnieju szkół ogólnokształcących, a w klasyfikacji indywidualnej osiągnęła tytuł wicemistrzowski. W czerwcu 1956 wraz z zespołem woj. stalinogrodzkiego zdobyła złoty medal w ogólnopolskich mistrzostwach młodzieży szkół średnich w Warszawie. Wstąpiła do sekcji szachowej klubu «Start» Katowice. T.r. wygrała w Zakopanem mistrzostwa Polski juniorek. Po zdaniu matury w r. 1957 została przyjęta na Wydz. Handlu Zagranicznego Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. W trakcie studiów wstąpiła do Zrzeszenia Studentów Polskich oraz PZPR.
Pierwszym sukcesem S-y na ogólnopolskiej seniorskiej arenie szachowej było zajęcie ósmego miejsca w półfinale mistrzostw Polski w marcu 1958 we Wrocławiu. W r. 1959 została zawodniczką sekcji szachowej klubu «Polonia» Warszawa, ale wkrótce potem przeniosła się do warszawskiego klubu szachowego «Legion». W związku z przygotowywaną pracą magisterską otrzymała w r. 1960 stypendium Polskich Linii Lotniczych «LOT». Równocześnie w l. 1960–1 pracowała jako pilot wycieczek zagranicznych w biurze podróży «Orbis». W r. 1961 wygrała indywidualne mistrzostwa Warszawy, a w rozgrywkach drużynowych z reprezentacją «Legionu» była pięciokrotnie mistrzynią Polski w szachach (1961, 1963, 1964, 1967 i 1969). Startując po raz pierwszy w finale indywidualnych mistrzostw kraju, w r. 1962 w Grudziądzu, zajęła dziewiąte miejsce i uzyskała tytuł kandydata na mistrza. T.r. uzyskała magisterium na podstawie pracy Metoda ekonomicznej analizy linii lotniczej na przykładzie linii Warszawa–Paryż, napisanej pod kierunkiem Ignacego Tarskiego. Po studiach pracowała w Polskich Liniach Lotniczych «LOT» jako stewardessa. Równocześnie kontynuowała karierę szachistki. Uczestniczyła w mistrzostwach Polski w r. 1964 w Spale, w r. 1965 w Łodzi oraz w r. 1966 w Koszalinie, gdzie awansowała do ścisłej krajowej czołówki, wypełniając normę mistrzyni krajowej. Pierwszy medal w indywidualnych mistrzostwach Polski zdobyła w r. 1967 w Kielcach, dzieląc z koleżanką klubową Mirosławą Litmanowicz miejsce drugie i trzecie. Po raz ostatni w indywidualnych mistrzostwach Polski wystąpiła w r. 1971 w Piotrkowie Trybunalskim, odnosząc największy indywidualny sukces – miejsce drugie. Od r. 1958 cieszyła się opinią jednej z najlepszych polskich szachistek (obok Litmanowicz, Krystyny Radzikowskiej, Hanny Konarkowskiej, Hanny Ereńskiej-Radzewskiej i Anny Jurczyńskiej).
W r. 1966 debiutowała S. na arenie międzynarodowej, wygrywając finał B w Beverwijk w Holandii. W rozgrywanym t.r. międzynarodowym turnieju w Piotrkowie Trybunalskim zajęła piąte miejsce i po raz drugi wypełniła normę mistrzyni krajowej. Uczestniczyła w międzynarodowych turniejach: w r. 1967 ponownie w Beverwijk, a w r. 1969 w Sinaia w Rumunii i Wijk aan Zee w Holandii, gdzie wygrała w finale B. W r. 1971 brała udział w turniejach w rumuńskim Braszowie oraz ponownie w Wijk aan Zee.
W lutym 1972 poślubiła S. szwedzkiego szachistę Gunnara Dahlina i przeniosła się do Göteborga. Podjęła tam pracę w firmie zajmującej się handlem z krajami Europy Środkowo-Wschodniej. Karierę szachową kontynuowała w klubie «Kamraterna». W r. 1973 została mistrzynią Szwecji; zapewniło jej to awans do szwedzkiej drużyny narodowej na szóstą olimpiadę szachową w r. 1974 w Medellin w Kolumbii. W r. 1975 uczestniczyła w turnieju strefowym o mistrzostwo świata w Karlowych Warach w Czechosłowacji i była bliska awansu do grona 26 najlepszych szachistek na świecie, a w r. 1976 zajęła drugie miejsce na międzynarodowym turnieju w Sztokholmie. Reprezentowała Szwecję na olimpiadach szachowych w Hajfie (1976), Buenos Aires (1978) i Salonikach (1984). Ogółem na czterech olimpiadach szachowych wygrała w barwach Szwecji dwanaście partii. Chora na raka kości, zmarła 20 IX 1991 w Göteborgu, nabożeństwo pogrzebowe odbyło się 2 X w kościele luterańskim w Uddevalli (w dzielnicy Bäve); miejsca pochówku nie ustalono.
Małżeństwo S-y z Gunnarem Dahlinem zakończyło się 5 VIII 1974 rozwodem; było bezdzietne.
Litmanowicz W., Giżycki J., Szachy od A do Z, W. 1986–7 I–II; – Filipowicz A., Dzieje Polskiego Związku Szachowego do 1956 roku, W. 2007 s. 274–5; tenże, Szachowe epizody – wspomnienia (cz. 20), „Magazyn Szachista” 2011 nr 8 s. 20–5; Gawlikowski S., Olimpiady szachowe 1924–1978, W. 1978; Grabowski W., Polska tajna administracja cywilna 1940–1945, W. 2003 (dot. ojca S–y); – „Szachista” 1992 nr 1 s. 25 (wspomnienie pośmiertne); „Szachy” za l. 1958–90; – Arch. Szkoły Głównej Handl. w W.: sygn. 9683/1269 (akta S-y); Riksarkivet w Sztokholmie: Księga zgonów z l. 1991–9; – Mater. Red. PSB: Svenn G., Jolanta Dahlin 1940–1991 (fot., kopia z www.skkamraterna.se); – Informacje Feliksa Przysuskiego i Andersa Eliassona ze Szwecji.
Tadeusz Wolsza