Sierzputowski Józef (1826–1900), adiutant w. ks. Konstantego Mikołajewicza, generał rosyjski. Ur. w Warszawie. Ojciec jego Adam (1782 – 2 IV 1859), generał-lejtnant wojsk rosyjskich, dowodził artylerią rosyjską w czasie wojny krymskiej, był właścicielem Drużyna na Wołyniu (?); tam też ożenił się z Emilią Kożuchowską, córką bogatego ziemianina Jana Nepomucena, wbrew woli jej rodziców. Był ojcem chrzestnym Zygmunta Miłkowskiego (Teodora Tomasza Jeża).
Karierę wojskową S-ego ułatwiły zapewne koneksje rodzinne: stanowisko ojca oraz krewnych matki – Arcimowiczów, z których Wiktor był senatorem, a w l. sześćdziesiątych członkiem Rady Aministracyjnej Król. Pol. i wiceprezesem Rady Stanu. W czasie manifestacji przed powstaniem styczniowym S. był w randze pułkownika adiutantem w. ks. Konstantego Mikołajewicza, ciesząc się jego całkowitym zaufaniem. We wrześniu 1862 asystował Andrzejowi Zamoyskiemu w jego przymusowej podróży do Petersburga. Był dwukrotnie przyjęty przez Aleksandra II (przekazał mu tajną korespondencję od Konstantego) i na jego polecenie wizytował Zamoyskiego w Petersburgu. W listopadzie t. r. S. w imieniu Konstantego dziękował mieszkańcom Rypina za współpracę z władzami podczas pacyfikacji rozruchów wywołanych przez poborowych; w grudniu przesłuchiwał w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej spiskowców (m. in. Bronisława Szwarcego), przyznając się do polskiego szlachectwa, by pozyskać ich zaufanie.
Po wybuchu powstania w styczniu 1863 S. dowodził regimentem kozaków walczących z partyzantką polską w gub. płockiej (Pułtusk, Raciąż) i odnosząc spore sukcesy. Pod Unieckiem 28 I wziął do niewoli dużą grupę powstaców z Kazimierzem Wolskim na czele. Wg relacji polskich S. miał wówczas skazać na rozstrzelanie kilkudziesięciu z nich. Wydarzeniom tym Władysław L. Anczyc poświęcił wiersz pt. „Jeniec”, nazywając S-ego «zdrajcą kraju z sprzedanym sumieniem» i niesłusznie przypisując mu egzekucję Wolskiego na miejscu boju (w rzeczywistości został on rozstrzelany kilka dni później w Modlinie). Do Warszawy S. wrócił na przełomie stycznia i lutego, ale jeszcze kilkakrotnie podejmował się misji pacyfikacyjnych, m. in. na granicy z Prusami w pow. gostynińskim i w Puszczy Kampinoskiej. Działalność ta spowodowała wydanie wyroku śmierci na S-ego przez władze powstańcze.
W l. osiemdziesiątych S., już w randze generała, mieszkał w Warszawie, obracając się w kręgu towarzyskim Blochów, Kościelskich, Górskich i Weyssenhoffów. Był w bliskich stosunkach z ks. A. Imeretyńskim, generałem-gubernatorem warszawskim, m. in. pośredniczył w kontaktach między nim a komitetem społecznym organizującym w r. 1897 powitanie cara Mikołaja II. Był właścicielem dóbr w pow. radomskim i koneckim (Potkanna i Jabłonica). S. zmarł w r. 1900.
Nie udało się ustalić, czy S. był żonaty.
Bratem S-ego był Antoni, generalny konsul rosyjski w Amsterdamie, zaś siostrą Emilia (4 XI 1834 – 22 II 1897), niezamężna, przyjaciółka Marii Kalergis i Heleny Modrzejewskiej, znana i popularna postać Warszawy.
PSB (Arcimowicz Adam, Arcimowicz Wiktor); Słown. Geogr. (Potkanna, Jabłonica); Boniecki, XII 139; Pułaski, Kronika, I; Szenic S., Cmentarz Powązkowski 1851–1890, W. 1982 (dot. ojca S-ego); Ratajczak L., Urzędowy wykaz potyczek wojsk carskich, Studia i Mater. do Hist. Wojsk., VIII, 1962 cz. 2 s. 315; Skorowidz mieszkańców miasta Warszawy z przedmieściami na rok 1854, W. 1854; Spisok vysšim činam gosudarstvennago, gubernskago i eparchial’nago upravlenij, [S. Pet.] 1884; – Beylin K., Jeden rok Warszawy 1875, W. 1959; Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, W. 1983; Kołodziejczyk R., Jan Bloch (1836–1902), W. 1983; Szenic S., Maria Kalergis, W. 1963; Zieliński L., Bitwy i potyczki 1863–1864, Rapperswil 1913; – Berg, Zapiski o powstaniu, II 224–76; Chłędowski K., Pamiętniki, Kr. 1957 II; Dok. Rządu Narod.; Hertz, Zbiór poetów pol., Ks. 3; Koresp. namiestników Król Pol., II–III; [Miłkowski Z.], Jeż T. T., Od kolebki przez życie. Wspomnienia, Kr. 1936 I; Prasa tajna, cz. 1; Warszawa w pamiętnikach powstania styczniowego, Oprac. K. Dunin-Wąsowicz, W. 1963; Zarys powstania styczniowego; – „Gaz. Warsz.” 1863 nr 55 s. 1; B. Jag.: rkp. 4998, 7761 I k. 24v., 25v., rkp. 7720 I k. 8, 10v., 20v.
Elżbieta Orman i Andrzej A. Zięba