Skulmowski Józef (1902–1982), biochemik, profesor Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie i Instytutu Weterynarii w Puławach. Ur. 18 III w Mariańskich Górach koło Morawskiej Ostrawy, był synem Klemensa, kowala, i Marii z Ludkiewiczów.
Po śmierci ojca rodzina S-ego zamieszkała w Bochni, gdzie w l. 1912–21 S. uczył się w gimnazjum klasycznym, z przerwą w r. 1920, gdy wziął udział w wojnie polsko-sowieckiej jako ochotnik. W r. akad. 1921/2 rozpoczął studia chemiczne na UJ, które przerwał z powodu trudności finansowych i w l. 1922–6 pracował zarobkowo jako urzędnik w Polskim Monopolu Tytoniowym w Krakowie, następnie w Białymstoku i Jagielnicy. W l. 1926–30 kontynuował studia chemiczne na Wydz. Filozoficznym UJ i po ich ukończeniu został wolontariuszem, potem asystentem (od r. 1931) w katedrze chemii lekarskiej UJ u Leona Marchlewskiego. Pod jego kierunkiem napisał rozprawę Charakterystyka celulozy, wspólnie z nim opublikowaną pt. Zur Kenntnis der Cellulose („Biochemische Zeitschr.” Bd. 276: 1935 H. 1–3); na jej podstawie uzyskał doktorat filozofii 24 V 1933. W listopadzie t.r. został zaangażowany przez Polskie Tow. Zootechniczne do prac nad żywieniem koni roboczych. Prace te wykonywał pod kierunkiem Henryka Malarskiego w Państwowym Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego (PINGW) w Puławach, gdzie w r. 1935 został adiunktem w Dziale Żywienia Zwierząt Wydz. Produkcji Zwierzęcej.
W l. okupacji niemieckiej S. pracował w tym Instytucie przemianowanym na Landwirtschaftliche Forschungsanstalt des Generalgouvernements in Puławy. Po wojnie, w l. 1944–50, był na tym Wydziale kierownikiem Działu Badania Strawności i Przemiany Materii; w l. 1945–6 był dwukrotnie więziony na Zamku w Lublinie pod zarzutem działalności w strukturach podziemnych w czasie okupacji. W r. 1950, po likwidacji PINGW i utworzeniu wielu specjalistycznych placówek, objął kierownictwo puławskiego Oddziału Paszoznawstwa nowo powstałego Instytutu Zootechniki w Krakowie. Po likwidacji Oddziału w r. 1958 przeniósł się do Instytutu Weterynarii w Puławach, gdzie kierował Zakładem Biochemii aż do przejścia na emeryturę w r. 1972.
Jednocześnie od r. 1944 S. pracował na Wydz. Rolnym Uniw. Marii Curie-Skłodowskiej (UMCS) jako adiunkt w Katedrze Fizjologii i Żywienia Zwierząt. Habilitował się tam w r. 1948 na podstawie rozprawy Namiastkowe żywienie koni kołaczami przy użyciu mączek zwierzęcego pochodzenia oraz świeżej krwi („Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” , Sectio E: Agricultura, vol. 3: 1948 nr 4), uzyskał stopień docenta z fizjologii i żywienia zwierząt oraz został zastępcą profesora w Katedrze Chemii Ogólnej i Fizjologicznej Wydz. Weterynarii UMCS. W l. 1952–66 był kierownikiem Katedry Chemii Fizjologicznej tego Wydziału (od r. 1955 w nowo utworzonej Wyższej Szkole Rolniczej). Profesorem nadzwycz. został w r. 1955 i zwycz. w r. 1962.
W działalności naukowej S. starał się łączyć aspekty naukowo-poznawcze z praktycznymi potrzebami hodowli zwierząt, m. in. zajmował się zagadnieniami fizjologicznych podstaw żywienia zwierząt gospodarskich, określaniem współczynników strawności i wartości odżywczej dawek pokarmowych oraz wartości biologicznej białek pasz, a także metodyką oznaczania substancji składowych pasz. Większość prac metodycznych wykonał w ramach Międzynarodowej Grupy Roboczej Wartościowania Pasz powołanej przez Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG); dotyczyły one ujednolicenia metod analizy pasz, zarówno procedury oznaczania podstawowych składników pokarmowych, makro- i mikroelementów, jak i lotnych kwasów tłuszczowych. Rezultaty tych badań publikował S. w „Sitzungberichte. Deutsche Akademie der Landwirtschaftswissenschaften zu Berlin”. Ogłosił ok. 50 prac na łamach czasopism specjalistycznych: „Annales UMCS”, „Pamiętnik Puławski”, „Medycyna Weterynaryjna”, „Postępy Nauk Rolniczych”, „Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych”. Osobno ukazały się: Wskazówki dla układających dawki paszy (W. 1952), Normy żywienia zwierząt gospodarskich (W. 1957), przetłumaczone na języki niemiecki i rosyjski, Metody badania pasz (W. 1964) oraz Metody określania składu pasz i ich jakości (W. 1974). Reprezentował polską naukę w Międzynarodowej Komisji RWPG do Koordynacji Badań w Dziedzinie Żywienia. Był członkiem Komitetu Nauk Zootechnicznych PAN i przewodniczącym jego Sekcji Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej (od r. 1967), członkiem Rad Naukowych w Instytucie Zootechniki i Instytucie Weterynarii, Komisji ds. Żywienia i Paszoznawstwa Rady Naukowej przy Ministrze Rolnictwa, Komisji Oceny Pasz Zjednoczenia Przemysłu Paszowego «Bacutil» oraz konsultantem Centralnego Laboratorium Paszowego w Warszawie. Był członkiem Lubelskiego Tow. Naukowego, ponadto należał do Polskiego Tow. Zootechnicznego, Biochemicznego, Chemicznego i Nauk Weterynaryjnych. Zmarł 24 V 1982 w Puławach i tam został pochowany na cmentarzu parafialnym. Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1957) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1969).
W małżeństwie zawartym w r. 1937 z Ewą Marią (ur. 1915), córką Henryka Malarskiego (zob.), miał S. dwoje dzieci: Danutę Wandę (ur. 1938), zamężną Kryszkowską-Skulmowską, pracownika naukowego w Zakładzie Wirusologii Instytutu Weterynarii w Puławach, i syna Jana Pawła (ur. 1945), zootechnika, który pracował w Instytucie Genetyki i Hodowli Zwierząt w Popielnie, w l. 1989–94 był burmistrzem miasteczka Ruciane.
Fot. w Mater. Red. PSB; – Dziesięć lat Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie 1944–1954, L. 1954 s. 85, 102 (częściowa bibliogr.); Kądziołka A., Zarys historii medycyny weterynaryjnej i deontologii, L. 1988 s. 59; Księga pamiątkowa Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie 1944–1964, W. 1965 s. 231, 233–4 (fot.); Mącznik H., Pracownicy Instytutu Puławskiego w latach międzywojennych (1917–1939), Puławy 1983; Prost E., 20 lat Wydziału Weterynaryjnego w Lublinie, „Medycyna Wet.” 1964 nr 7 s. 394 (fot. zbiorowa), 396; Puławy 1862–1962, „Pam. Puławski”. Z. jubileuszowy, Puławy 1965; Staśkiewicz G., Wołoszyn S., XXXV lat działalności Wydziału Weterynaryjnego w Lublinie (1944–1979), „Annales UMCS”, Sectio DD, vol. 24 1979 s. 259; Sto lat weterynarii w Puławach 1862–1962. Księga pamiątkowa, Puławy 1962 (fot., częściowa bibliogr.); Trawiński A., Wydział Weterynaryjny Uniwersytetu MCS w Lublinie w okresie 10-lecia, „Medycyna Wet.” 1954 nr 7 s. 378, 380–1 (częściowa bibliogr.); – Strzemski M., Nasze Puławy, L. 1986; – Wspomnienia pośmiertne i nekrologi z r. 1982: „Medycyna Wet.” nr 11 s. 614–15 (S. Cąkała, fot.), „Postępy Nauk Roln.” nr 4 s. 161–3 (F. Witczak, fot.), „Życie Warszawy” nr 116, 121; – Arch. Inst. Wet. w Puławach: Własnoręczny życiorys S-ego; Arch. PAN: Zespół Minerwa; Arch. UJ: sygn. WF II 504 (teczka doktorska); – Mater. Red. PSB: Ankieta Interpress; – Informacje córki, Danuty Kryszkowskiej-Skulmowskiej.
Jadwiga Grundboeck-Juśko