Słomiński Józef (1885–1939), nauczyciel, działacz społeczny na Kaszubach. Ur. 31 V w miejscowości Bagna (inaczej Cegiełki) w pow. chojnickim, był synem Piotra, rolnika, i Ewy z domu Dahlman.
S. uczył się początkowo w szkole podstawowej w Bagnie, a następnie w pruskim seminarium nauczycielskim w Tucholi. Po jego ukończeniu pracował od r. 1905 w szkole w Pastwiskach (pow. Świecie), a od r. 1911 na Gochach w Gliśnie Wielkim pod Borzyszkowami (pow. chojnicki).
W l. dwudziestych S. został obrany wójtem gminy Borzyszkowy, a następnie gminy zbiorczej Lipnica, i jako ich przedstawiciel zasiadał w Sejmiku Powiatowym w Chojnicach. Zabiegał m. in. o kredyty dla rolników i zmniejszenie bezrobocia. Dzięki jego staraniom ulepszono i wybudowano drogi bite Lipnica–Chojnice, Lipnica–Borzyszkowy, Upiłka–Brzeźno Szlacheckie (1927) oraz uruchomiono linię autobusową z Brzeźna Szlacheckiego do Chojnic. Należał do inicjatorów budowy w r. 1929 pierwszego na Pomorzu nowoczesnego Ośrodka Zdrowia w Lipnicy, otwartego uroczyście 19 X 1930. Pełnił też obowiązki ławnika w tamtejszym Sądzie Okręgowym w Chojnicach i przewodniczył tzw. rokom sądowym w Lipnicy. Jako członek Okręgowej Rady Szkolnej w Toruniu starał się o poprawę warunków fukncjonowania szkół w powiecie, a zwłaszcza na pograniczu.
W r. 1929 S. ukończył w Toruniu kurs dla nauczycieli z pogranicza, obejmujący historię i dzieje kultury polskiej, krajoznawstwo Pomorza oraz problematykę stosunków polsko-niemieckich. Działał w Polskim Związku Zachodnim i współpracował ze Związkiem Polaków w Niemczech na rzecz utrzymania polskości, rozwoju szkół polskich i pracy kulturalno-oświatowej w sąsiednim pow. bytowskim. W pow. chojnickim wspierał działalność lokalnych organizacji społecznych, głównie Katolickich Stow. Młodzieży i Ochotniczej Straży Pożarnej; współpracował z placówkami Straży Granicznej, szczególnie opiekował się Gochami. Uczestniczył także w antyniemieckich wiecach. S. uchodził za doskonałego mówcę o «żelaznym gardle». Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1932).
Po wybuchu drugiej wojny światowej S. został 13 IX 1939 (?) aresztowany przez Niemców i osadzony w tymczasowym areszcie w Lipnicy, a następnie w więzieniu w Chojnicach, skąd skierowano go do pracy. Pracował potem w podmiejskim majątku Jarcewo, gdzie na początku października t.r. został zakatowany motykami przez niemieckich dozorców (wg niektórych relacji «zginął od kul niemieckich faszystów»). Pochowany został potajemnie na miejscowym cmentarzu. Po wojnie z inicjatywy przyjaciół, Związku Nauczycielstwa Polskiego gminy Lipnica i Inspektoratu Szkolnego w Chojnicach 11 V 1946 dokonano ekshumacji jego zwłok i 12 V pochowano S-ego na przykościelnym cmentarzu w Borzyszkowach.
Dn. 6 III 1962 w szkole w Wielkim Gliśnie odsłonięto pamiątkową tablicę poświęconą S-emu, zaś w r. 1981 nadano jego imię Ośrodkowi Zdrowia w Lipnicy i odsłonięto na budynku tablicę pamiątkową.
S. rodziny nie założył.
Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Pod red. S. Gierszewskiego, Gd. 1997 IV (K. Ostrowski); Stromski Z., Pamięci godni. Chojnicki słownik biograficzny 1275–1980, Bydgoszcz 1986 s. 109 (fot.); Walczak M., Ludzie nauki i nauczyciele podczas II wojny światowej. Księga strat osobowych, W. 1995; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa. Lata wojny 1939–1945, Wyd. 4, W. 1988 s. 689; – Cichosz T., Synowie Krainy Gochów. Godni pamięci, Berlin 1998 s. 15–16; Look W., Józef Słomiński (1885–1939), „Pomerania” R. 8: 1971 nr 1 s. 54–6; Raepke K., O Borzyszkowach – stolicy Kaszub na Gochach, w: Borzyszkowy i Borzyszkowy. Studia i materiały…, Pod red. J. Borzyszkowskiego, Gd.-Lipusz 1991 I 61; Zabrocki K., Szkolnictwo mniejszościowe w powiecie chojnickim w latach 1920–1939, „Zesz. Chojnickie” 1970 nr 4 s. 44; – Wycech C., Wspomnienia 1905–1939, W. 1969; – Komisja Badań Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu – Inst. Pamięci Narodowej w Bydgoszczy: sygn. 5/71, k. 156–167; Karpus S., Nauczyciele pow. chojnickiego zamordowani w latach 1939–1945 (mszp.); Kron. Szkoły w Borowym Młynie 1920–1939 i Kron. Szkoły w Lipnicy od r. 1945; – Mater. i informacje Andrzeja Lemańczyka z Borzyszków.
Józef Borzyszkowski