Sperl (Spaerl) Józef (1825–1883), jezuita, nauczyciel, misjonarz w USA. Ur. 6 VIII we wsi Fürstenthal (pow. Radowce, obecnie Radauti) na Bukowinie.
S. otrzymał przyuczenie do zawodu krawieckiego. W rodzinnej wsi zetknął się z jezuitami, którzy administrowali miejscową parafią katolicką. Dn. 3 IX 1845 został przyjęty na brata do klasztoru w Starej Wsi. Odbył tam dwuletni nowicjat, pracując jednocześnie jako krawiec zakonny. Po edykcie cesarza Ferdynanda I o rozproszeniu jezuitów w monarchii austriackiej (1848) opuścił klasztor i pracował u sióstr benedyktynek we Lwowie. Wyjechał następnie do Bozen (Bolzano) w Tyrolu, gdzie w r. 1850 za zgodą przełożonych, jako kandydat na kapłana, ukończył gimnazjum. W l. 1852–60 studiował filozofię i teologię w Collegium Romanum w Rzymie. Tam też 24 IX 1859 przyjął święcenia kapłańskie. W ramach przygotowań do misji w Libanie, uczył się języków orientalnych. Ostatecznie jednak, po tzw. trzeciej probacji, tj. roku studiów duchowości i prawa zakonnego w kolegium St. Andrä w Karyntii, wrócił do Galicji.
W l. 1861–4 wykładał S. metafizykę, logikę i etykę w kolegium jezuickim w Starej Wsi. Tam też złożył 2 II 1863 profesję zakonną. W r. 1865 pracował jako misjonarz-rekolekcjonista w Nysie na Śląsku. Następnie powrócił do zajęć dydaktycznych, uczył języków: niemieckiego, włoskiego i łaciny w gimnazjum jezuitów w Tarnopolu. W r. 1868 przeniósł się do Krakowa, gdzie w tamtejszym kolegium jezuickim do r. 1871 wykładał Pismo św. i język hebrajski. Dodatkowo w r. 1868 wraz z grupą kleryków uporządkował dział książek teologicznych w B. Jag., a od 3 VI 1869 do 1 VIII 1873 pełnił obowiązki socjusza, czyli sekretarza prowincjała Galicji. W l. 1873–7 znów wykładał metafizykę, logikę i etykę w Starej Wsi. Kolejne lata poświęcił pracy duszpasterskiej w Nowym Sączu (1877/8) i w Staniątkach (1878/9), gdzie równocześnie był przełożonym (superiorem) domu zakonnego. Po jego likwidacji 1 IV 1880, prowincjał Michał Mycielski przeznaczył S-a na nauczyciela języka niemieckiego w gimnazjum tarnopolskim. W tym czasie S. zgłosił się do pracy wśród emigrantów polskich w USA. Wraz z jezuitą Franciszkiem Stuerem wyjechał 19 XI 1881 z Krakowa do Hamburga, skąd wypłynęli 24 XI i po sześciotygodniowej, burzliwej podróży morskiej dotarli do Nowego Jorku.
Z początkiem 1882 rozpoczął S. pracę duszpasterską w osadzie Nowy Poznań (New Posen) w stanie Nebraska. Został superiorem misji obejmującej także siedem odległych osad zamieszkałych w większości przez emigrantów z Wielkopolski, Pomorza i Król. Pol., a także z Czech i Niemiec. Pomimo niesprzyjających warunków, S. starał się wraz z ks. Stuerem zapewnić im stałą posługę religijną oraz katechizację; troszczył się o podtrzymywanie polskich zwyczajów religijnych, a także o poprawę sytuacji materialnej parafii. Najtrudniejszym problemem okazały się ambicje wiernych do współzarządzania sprawami parafialnymi. W maju 1882, po zakończeniu synodu diec. w Omaha, w czasie odczytywania wiernym uchwał synodalnych, kiedy jeden z parafian głośno zaprotestował przy punkcie mówiącym o wybieraniu komitetu kościelnego przez proboszcza, S. doznał ataku paraliżu, po pewnym czasie jednak wrócił do pracy. Zmarł po drugim wylewie 1 VI 1883 w zakrystii kościoła w Nowym Poznaniu. Pochowany został 2 VI przez ks. Stuera, bez udziału parafian, na miejscowym cmentarzu anonimowo i bez krzyża.
Drzymała K., Wspomnienia naszych zmarłych, Kr. 1982 II 137; Enc. jezuitów, s. 634; – Konczyńska W., Zarys historii Biblioteki Jagiellońskiej, Kr. 1923 s. 173; Kruszka W., Historia Polska w Ameryce, Milwaukee 1907 XI 80–3; Załęski, Jezuici, V 756, 807, 810, 839, 879, 963, 994; – Schematismus universi venerabilis cleri saecularis et regularis dioeceseos ritus latini Premislensis z l. 1866–8, Jasło 1865–7; – Burzliwe lata Polonii amerykańskiej. Wspomnienia i listy misjonarzy jezuickich 1846–1913, Oprac. L. Grzebień, Kr. 1983 s. 6, 82, 89, 97, 99–100, 140, 154–5; – „Czas” 1883 nr 141 (nekrolog S-a); „Misje Katol.” R. 1: 1882 s. 24, R. 3: 1884 s. 147, R. 20: 1901 s. 67, 261, R. 21: 1902 s. 261–2; „Nasze Wiad.” T. 1: 1904–6, T. 2: 1906–9; – Arch. Prow. Polski Południowej T.J. w Kr.: Katalogi prow. galicyjskiej z l. 1845–82, rkp. 878 XIV, 881 III, 1164 VII, 1230 s. 139 (Misje), rkp. 1297, 1316 (koresp.), rkp. 1335 I (dok. osobiste S-a).
Andrzej Paweł Bieś