Starkman Józef, pseud.: Dr Just, Just, krypt.: Dr J. St., Dr J. S. (1847–1892), lekarz, popularyzator wiedzy medycznej.
Ur. w Warszawie.
S. ukończył szkołę średnią w Warszawie, a w l. 1865–9 odbył studia medyczne w warszawskiej Szkole Głównej. Następnie praktykował w klinikach Wrocławia, Berlina, Wiednia i Paryża. Po powrocie do kraju pracował w oddziale chirurgicznym Szpitala Ewangelickiego w Warszawie. W r. 1881 został lekarzem wojskowym w rosyjskim garnizonie warszawskim. Ok. dwa lata później nabawił się głuchoty i ograniczył praktykę lekarską. Zaczął odtąd publikować artykuły popularnonaukowe z zakresu medycyny i higieny w prasie warszawskiej, głównie w „Kurierze Codziennym” i „Bluszczu”. Początkowo ogłaszał pojedyncze prace, m.in. Blednica (Chlorosis) („Bluszcz” 1883 nr 52), O zaraźliwości suchot płucnych („Kur. Codz.” 1884 nr 17), O zmysłach i ich wrażeniach („Bluszcz” 1886 nr 36, 37), później całe cykle artykułów, m.in. Wiadomości z medycyny i higieny popularnej („Bluszcz” 1887 nr 40, 42, 1888 nr 22, 32, 1890 nr 17, 31, 43, 49, 1891 nr 2, 8, 10, 18, 23, 24, 33, 39–41), Higiena i medycyna popularna („Bluszcz” 1887 nr 17–19, 21, 1889 nr 17, 23, 28, 34, 38), Pogawędki higieniczne („Gaz. Polit. Liter. i Społ.” 1890 nr 138, 139, 146, 147, 153, 154, 165, 167, 170, 173, 174, 179, 199, 265), Kronika najnowszych wynalazków i odkryć naukowych („Bluszcz” 1891 nr 11, 44). Przetłumaczył z języka niemieckiego ok. 30 prac osiemnastu autorów, nadając im często formę popularną. Większość z nich opublikował w cyklu „Leczenie domowe”, ukazującym się z jego inicjatywy od r. 1888 w wydawnictwie Maurycego Orgelbranda; wyszło tu 28 broszur, w tym także kilka prac oryginalnych S-a, m.in. Masaż. Sposoby wykonywania, zastosowanie i skuteczność w leczeniu chorób zewnętrznych i wewnętrznych (W. 1888), Sen i sposoby zapobiegania bezsenności (W. 1889), Skóra i jej choroby, jako też leczenie, zapobieganie i pielęgnowanie, według najnowszych źródeł (W. 1889). W tłumaczeniu S-a i na jego koszt ukazała się również „Encyklopedia ilustrowana medycyny i higieny popularnej według dzieła Pawła Bonami laureata Akademii Medycznej w Paryżu opracowana i do naszych stosunków zdrowotnych zastosowana...” (W. 1892). T.r. opublikował S. poemat Dróżnik („Bluszcz” nr 28), zadedykowany powieściopisarzowi Gustawowi Kamieńskiemu. S. zmarł 22 IX 1892 w okolicy Międzyrzeca Podlaskiego, dokąd wyjechał w związku z obowiązkami lekarskimi; został pochowany na cmentarzu Żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej (kw. 20 rząd 7).
S. założył rodzinę i miał dzieci, wśród nich syna, Bolesława.
Bibliogr. Warszawy, I, III; Konopka, Pol. bibliogr. lek. XIX w.; – Kośmiński, Słown. lekarzów; – Jagielski J., Przewodnik po cmentarzu Żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51, W. 1995 III 47; Słown. pseudonimów; – Lista studentów Szkoły Głównej za r.n.[aukowy] 1865/66, s. 14; toż za r. 1867/8, s. 30; toż za r. 1868/9, s. 33; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1892: „Ateneum” T. 4 s. 192, „Bluszcz” nr 39 s. 305–6 (fot.), „Gaz. Lek.” nr 40 s. 860, „Kron. Lek.” nr 10 s. 693–4, „Kur. Warsz.” nr 265, 266, „Medycyna” T. 20 nr 40 s. 656, „Now. Lek.” R. 4 nr 11 s. 588, „Tyg. Ilustr.” nr 144 s. 221–2 (fot.).
Stanisław Konarski