Strojnowski Józef krypt.: X.S., X.J.S., J.S., X.Str. (1872–1941), ksiądz rzymskokatolicki, działacz społeczny.
Ur. 6 IV w Płońsku, w wywodzącej się z Wołynia rodzinie ziemiańskiej, był jednym z czworga dzieci Walentego, referenta powiatowego w Płońsku, oraz Leokadii z Szymańskich.
Po ukończeniu szkoły powszechnej w Płońsku kontynuował S. naukę w gimnazjum gubernialnym w Płocku. Od r. 1889 uczył się w płockim seminarium duchownym. W r. 1894 przyjął święcenia kapłańskie z rąk bp. płockiego Michała Nowodworskiego i został skierowany jako wikariusz do Woźnik (pow. płocki). Trzy lata później objął funkcję proboszcza w Guminie, a w r. 1899 w Skołatowie (oba w pow. płońskim). Będąc od r. 1902 proboszczem w Mochowie (pow. sierpecki), dokończył budowę kościoła filialnego – sanktuarium Matki Bożej w Żurawinie. W tym czasie opublikował w „Przeglądzie Katolickim” artykuły dotyczące Żurawina i Czerwińska. Po objęciu w r. 1906 parafii w Kobylnikach (pow. płocki), gdzie większość wiernych opowiedziała się za mariawityzmem i zajęła kościół parafialny z plebanią, S. utrzymał ciągłość pracy duszpasterskiej. W l. 1909–11 był proboszczem w Szczutowie (pow. rypiński). Dn. 15 VII 1911 bp płocki Antoni Julian Nowowiejski powierzył mu stanowisko ojca duchownego w seminarium diecezjalnym wraz z funkcją administratora paraf. w Łętowie (pow. płocki); S. uczył też religii w płockich szkołach: prywatnej Marii Miłodrowskiej, a od r. 1912 także początkowej przy Katolickim Tow. Dobroczynności. W r. 1914, przy farnym oddziale Związku Katolickiego, utworzył Wydz. Przyjaciół Dzieci (od r. 1918 Katolickie Tow. Przyjaciół Młodzieży i Dzieci w Płocku); organizował dla dzieci zajęcia na świeżym powietrzu i pomagał im w nauce, a na łamach „Mazura” i „Kuriera Płockiego” zamieszczał informacje o Wydz. Przyjaciół Dzieci oraz Listy otwarte do dzieci. Był członkiem honorowym Stow. Kupców Kolonialnych m. Płocka, wiceprezesem Płockiego Oddziału Tow. Rozwoju Przemysłu, Rzemiosł i Handlu, należał też do Stow. Robotników Chrześcijańskich; założył krótko działające Stow. Spożywcze Rzemieślników Chrześcijańskich. Sympatyzując z Narodową Demokracją, wydawał kalendarz „Swój do swego”, w którym zabiegał o wyeliminowanie Żydów z handlu i rzemiosła. W r. 1916 został kanonikiem honorowym kapit. pułtuskiej i opublikował broszurę Dobre dziecko w kościele, szkole, domu i na ulicy (Płock). W r. 1917 redagował cotygodniowy dodatek do „Kuriera Płockiego”, pisemko „Przyjaciel Dzieci”. We wrześniu 1918 z jego wychowankami spotkał się w Płocku wizytator apostolski Achilles Ratti.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, został S. pod koniec r. 1918 zwolniony z obowiązków ojca duchownego seminarium, administratora w Łętowie i katechety, a następnie skierowany na stanowisko sekretarza, powołanego w r. 1919 w Płocku, Sekretariatu Diecezjalnego ds. Społecznych. Objął wówczas także funkcję sekretarza generalnego Płockiego Związku Stowarzyszeń Młodzieży Polskiej (następnie Związku Stowarzyszeń Młodzieży Polskiej Męskiej i Żeńskiej) oraz prezesa Zarządu Zjednoczenia Stowarzyszeń Młodzieży Polskiej w Poznaniu. T.r. bezskutecznie ubiegał się o mandat radnego w Płocku z ramienia Polskiego Zjednoczonego Komitetu Wyborczego, został natomiast wybrany do Zarządu Oddziału Płockiego Stow. Kupców Polskich. W l. 1920–3 był redaktorem miesięcznika „Wiadomości z Sekretariatu Diecezjalnego do spraw Społecznych w Płocku”. Od r. 1921 organizował w diec. płockiej Zjazdy Katolickie, a w r.n. z jego inicjatywy powstał w Płocku Katolicki Związek Polek, prowadzący w większych ośrodkach miejskich diecezji działalność charytatywną, religijną, społeczną i oświatową. Stale zabiegał o spolszczenie handlu i rzemiosła. Był uważany za jednego z liderów endecji na Mazowszu płockim. Opublikował rozprawę Odradzająca się młoda Polska (1919–1924) (Płock 1925). Przyczynił się do sprowadzenia w r. 1926 do Rostkowa (pow. przasnyski) relikwii św. Stanisława Kostki. T.r. został prałatem kolegiaty pułtuskiej. Był pomysłodawcą obchodzonego w Płocku od r. 1927 «Dnia Kobiety-Polki». W r. 1930 przestał pełnić obowiązki sekretarza Sekretariatu Diecezjalnego ds. Społecznych i w l.n. był dyrektorem płockiego Związku Młodzieży Polskiej Żeńskiej (po włączeniu w r. 1934 w struktury Akcji Katolickiej przemianowanego na Katolickie Stow. Młodzieży Żeńskiej ); w l. 1930–4 wydawał jego okólnik „Sprawie służ!”. W r. 1936 opublikował książkę Anioł ziemski z Rostkowa (Płock), w której opisał życie św. Stanisława Kostki oraz okoliczności przeniesienia jego relikwii do Rostkowa. Ogłaszał artykuły o prowadzonej przez siebie działalności społecznej, m.in. w „Dzienniku Płockim”, „Głosie Mazowieckim” i „Miesięczniku Pasterskim Płockim”. Z myślą o budowie letniska dla dzieci i młodzieży doprowadził do zakupu działki, jednak sfinalizowanie tej inwestycji w r. 1939 uniemożliwił wybuch drugiej wojny światowej. Podczas okupacji niemieckiej był S. administratorem paraf. Góra (pow. płocki). Mimo zakazu władz okupacyjnych jeździł po okolicznych wioskach i prowadził spotkania katechetyczne z dziećmi; stało się to głównym powodem jego aresztowania 10 III 1941 i wywiezienia do obozu w Działdowie (Soldau). Tam zmarł, wg przekazów ustnych 13 VI 1941, a wg ewidencji obozowej 1 IX t.r.
Bibliografia katolickich czasopism religijnych w Polsce 1918-1944, L. 1981; Grzybowski M. M., Martyrologium duchowieństwa diecezji płockiej w latach II wojny światowej 1939–1945, Włocławek–Płock 2002 (fot.); Jacewicz–Woś, Martyrologium duchowieństwa, z. 2; Nycek J. B., Ludzie i książki, Płock 1983; Papierowski A. J., Stefański J., Płocczanie znani i nieznani. Słownik biograficzny, Płock 2002; Słown. Pol. Teologów Katol., VII; Słown. pseudonimów, V; – Filipowicz W., Duchowieństwo diecezji płockiej w latach 1918–1939, Oberwald–Płock 2003; Głodowska S., Caritas płocka. Pięćdziesięcioletnia działalność Katolickiego Towarzystwa Dobroczynności w Płocku 1881–1931, Płock 1931 s. 95; Kalendarium życia Antoniego Juliana Nowowiejskiego biskupa płockiego 1908–1941, Płock 1992; Rok 1919–1924. Pięciolecie Płockiego Związku Stowarzyszeń Młodzieży Polskiej, Płock [1924]; Szołdrski W., Martyrologium duchowieństwa polskiego pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945, w: Sacrum Poloniae Millenium, Rzym 1965 XI; Świecki T., Wybult F., Mazowsze płockie w czasach wojny światowej i powstania państwa polskiego, Tor. 1932; – Catalogus ecclesiarum et utriusque cleri tam saecularis quam regularis dioecesis Plocensis, 1893–4, W. [1893–4], 1914, Plociae [1914], 1917, Plociae [1917], 1920–1, Plociae [1920–1], 1926, Plociae [1926], 1928–9, Plociae [1928–9]; – „Głos Płocki” R. 5: 1912 nr 97, R. 7: 1914 nr 13, 38; „Mies. Pasterski Płocki” R. 39: 1950 nr 5/8; AP m. stoł. W., Oddz. w Grodzisku Maz.: Akta stanu cywilnego paraf. rzymskokatol. w Płońsku, nr 58 z r. 1872; – AP w Płocku: Star. Pow. w Płocku, sygn. 21685 (Wydz. Aprowizacyjny).
Michał Marian Grzybowski