Schwerdtmann (Schwertman, Szwertman) Kazimierz Leon (1693–1760), burmistrz Torunia. Ur. 4 III w Poznaniu, był synem Michała Szwertmana, rajcy i kamlarza (szafarza) poznańskiego. Rodzina ta zaliczała się do poznańskiego patrycjatu i używała formy nazwiska Szwertman.
S. pobierał nauki w Poznaniu, być może u jezuitów. Po r. 1705 był paziem króla Stanisława Leszczyńskiego. W drugim dziesięcioleciu XVIII w. towarzyszył w podróży do Włoch nie znanemu z imienia członkowi rodziny Tarłów, a po powrocie do Polski znalazł zatrudnienie przy organizacji polsko-saskiej poczty królewskiej. Później przeszedł do pracy w administracji Skarbu Kor. i przed r. 1724 został sekretarzem komory celnej w Nieszawie.
W związku ze zmianami we władzach Torunia po zaburzeniach wyznaniowych w r. 1724 wszedł S. w skład toruńskiej Rady Miejskiej dn. 14 XII t.r., na mocy dekretu sądu asesorskiego nakazującego dopuszczenie katolików do władz miejskich Torunia. Objął wówczas funkcję wójta przedmiejskiego i pełnił ją do r. 1727, kiedy to został sędzią staromiejskim. W październiku 1726 szlachta wybrała go na asesora sądowego sądu ziemskiego chełmińskiego. W l. 1728–30 procesował się w Poznaniu o kamienicę tzw. Szwertmanowską w rynku, pozostałą po jego zmarłym krewnym Jakubie Szwertmanie. S. bardzo szybko zaaklimatyzował się w środowisku toruńskim. Nawiązał bliskie kontakty z elitą protestanckiego mieszczaństwa i próbował łagodzić napięte stosunki między luteranami a katolikami. Rajca katolicki Jakub Kazimierz Rubinkowski zarzucał mu ustępliwość wobec protestantów i złożył w r. 1729 przeciw niemu manifest w grodzie kowalewskim. Oskarżył też S-a przed sądem biskupim w Chełmży, że jest «malowanym» katolikiem. Na dworze królewskim doceniono jednak mediacyjne talenty S-a i dn. 24 II 1728 powierzono mu urząd królewskiego burgrabiego w Toruniu. W r. 1731 ponownie został S. sędzią staromiejskim. W marcu 1732 jako jedyny z katolików wszedł w skład deputacji władz miejskich Torunia wysłanej na dwór królewski, by zabiegać tam o złagodzenie niektórych postanowień antytoruńskiego dekretu z r. 1724. Podczas wyborów z 7 V 1732 został burmistrzem, otrzymał także nominację Augusta II na burgrabiego. Od t.r. 18 razy pełnił urząd burgrabiego, a 7 razy prezydenta (w l. 1735, 1748 i 1756 sprawował obie te funkcje jednocześnie).
Dn. 31 XII 1733 wraz z rajcą Szymonem Weissem wysłano S-a do przebywającego w Gdańsku króla Stanisława Leszczyńskiego. S. zabiegał u niego o zmniejszenie ciężarów nałożonych na Toruń przez prostanisławowską konfederację grudziądzką. Wobec zmiany sytuacji politycznej w Polsce i uzyskania przewagi przez wspieranego przez wojska rosyjskie Augusta III, stanął S. na czele specjalnej deputacji wysłanej w grudniu 1734 z Torunia do Warszawy. Na audiencji z 19 XII t.r. zapewniono Augusta III o wierności miasta wobec jego osoby. Dn. 6 IV 1735 uzyskał S. od króla honorowy tytuł «eques auratus» oraz złoty łańcuch z królewską podobizną. Od schyłku l. trzydziestych XVIII w. przewodził grupie toruńskich rajców katolickich skłonnych do kompromisu i do zgodnego współdziałania z luterańską większością władz miejskich. Prymas Krzysztof Antoni Szembek w r. 1743 dwukrotnie obligował S-a do przeciwstawienia się podjętej przez toruńskich protestantów budowie nowego kościoła (zboru). S. zachowywał jednak w tej sprawie wyraźną powściągliwość. W r. 1744 bezskutecznie zabiegał u Augusta III o wakującą królewszczyznę Wielką Łąkę w woj. chełmińskim. W marcu 1760 w obszernym piśmie skierowanym do ministra Henryka Brühla bronił burmistrza Chrystiana Klosmanna przed zarzutami o nielojalność wobec dworu. Dzięki pośrednictwu S-a udało się całą sprawę załagodzić.
Zdaniem współczesnego mu kronikarza bernardyńskiego S. «u wszystkich podejrzany jest co do wiary katolickiej, nadto przychwala luteranom, z nimi podczas postu mięso jada». Protestanci cenili go i uważali za człowieka tolerancyjnego. Cieszył się też zaufaniem dworu sasko-polskiego. Zmarł w Toruniu 6 IV 1760; pochowany został w kościele św. Jana, kamień grobowy S-a spoczywa pod epitafium jego drugiej żony.
S. był trzykrotnie żonaty. Pierwsze małżeństwo zawarł już w r. 1714. Drugą żoną S-a była Konstancja Magdalena z Piccartów (zm. w Toruniu 28 I 1729). S. ufundował jej epitafium w kościele św. Jana. Po raz trzeci ożenił się z Magdaleną z Bauerów (jej brat Jan był kupcem gdańskim). Z pierwszego małżeństwa pozostawił syna Franciszka, bernardyna we Wschowie, z drugiego – Jana Baptystę, proboszcza w Linowie, z trzeciego – Michała, kapitana wojsk polskich, Kazimierza, jezuitę w Kaliszu, oraz dwie córki. Jan i Michał w r. 1747 zapisali się na Uniw. Krak.

Portret, najprawdopodobniej przedstawiający S-a, w Muz. Okręgowym w Tor., reprod. portretu w: Gąsiorowska M., Toruński portret…, tabl. XXV; – Estreicher; Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., IX; Gumowski M., Herbarz patrycjatu toruńskiego, Tor. 1970 s. 154–5; Gąsiorowska M., Toruński portret mieszczański 1500–1850, Katalog, Tor. 1955 s. 93–4; – Dygdała J., Salmonowicz S., O genealogiach patrycjatu toruńskiego XVI–XVIII wieku, „Zap. Hist.” T. 42: 1977 z. 3 s. 100–1; Kujot S., Sprawa toruńska z r. 1724, „Roczn. Tow. Przyj. Nauk Pozn.” T. 20: 1894 s. 117; Maliszewski K., Jakub Kazimierz Rubinkowski, W. 1982; Piskorska H., Organizacja władz i kancelarii miasta Torunia do 1793 r., Tor. 1956 s. 30; Prätorius K. G., Thorner Ehrentempel, Berlin 1832 s. 61; Toruń dawny i dzisiejszy. Zarys dziejów, W. 1983; Wałęga S., Dzieje polityczne Torunia u schyłku Rzeczypospolitej, Tor. 1933 s. 5, 28, 34, 46, 96, 99, 114, 154, 169; Wicherkiewiczowa M., Rynek poznański i jego patrycjat, P. 1925 (dotyczy ojca S-a); – Album stud. Univ. Crac., V 86; Kronika bernardynów toruńskich, Oprac. K. Kantak, „Roczn. Tow. Nauk. w Tor.” T. 32: 1925 s. 119, 123–4; – „Thornische wöchentliche Nachrichten und Anzeigen” Bd. 1: 1760 s. 122–3 (nekrolog S-a), Bd. 3: 1762 s. 384; – AP w P.: Księgi grodz. Poznań t. 990 k. 163; AP w Tor.: Akta m. Torunia, Katalog II t. I 45 s. 268, t. I 122, I 129, t. II 28 – II 58 (akta Rady Tor. z l. 1725–60), t. 3305 s. 351, t. 3306 s. 501 n., 593; B. Czart.: rkp. 794 s. 178–179; Książnica Miejska w Tor.: Drukowane panegiryki ku czci S-a i jego rodziny (pod hasłami: Schwerdtmann C. L., Schwerdtmann C. M.); Staatsarchiv w Dreźnie: Loc. 2099, Polnische Briefschaften nr 44.
Jerzy Dygdała