Rogowski Kazimierz (1728–1810), jezuita, profesor Akademii Wileńskiej. Ur. 9 VI na Litwie (w woj. nowogródzkim?).
Kształcił się R. zapewne w kolegium jezuickim w Słonimiu, tam bowiem 13 VIII 1735 wstąpił do zakonu jezuitów. Po odbyciu dwuletniego nowicjatu, rocznego kursu retoryki i trzyletniego filozofii uczył w jezuickim kolegium w Nowogródku (1750/1–1755/6). Następnie przez 3 lata studiował teologię i język grecki w Połocku, gdzie też w r. 1759 uzyskał święcenia kapłańskie, i rok w Akad. Wil. W r. 1760/61 przebywał w domu zakonnym w Słonimiu i był autorem trenów na śmierć podkanclerzego W. Ks. Lit. – Michała Antoniego Sapiehy (11 X 1760) (Żal powszechny abo Treny żałosne po śmierci… Michała Sapiehy…, Wil. 1761, anonim.). W l. 1761/2–1762/3 był profesorem poetyki i języków w jezuickim kolegium wileńskim, gdzie we wrześniu 1762, na inaugurację roku szkolnego, wygłosił Oratio… adversus iniquas studiosorum juvenum querelas et postulationes (Wil. 1762, pod krypt. C. R. S. J.), przedstawiając słuchaczom sposób nauczania literatury i języków w kolegium oraz przyczyny miernych postępów uczniów. Mówił m. in., że czyta się tam na lekcjach i komentuje polskie i łacińskie teksty Jana Kochanowskiego, a także Stanisława Orzechowskiego, Benedykta Herbesta, Łukasza Górnickiego, Mikołaja Cichowskiego, Waleriana Otwinowskiego. Występował przeciw zbyt częstym i nagminnie przedłużanym samowolnie wakacjom oraz lekceważeniu znaczenia nauki przez rodziców i młodzież. Podobne treści znalazły się notabene po latach w artykule „Monitora” z r. 1771 (nr 54), być może inspirowane oracją R-ego.
W l. 1763/4–1765/6 uczył R. filozofii w kolegium w Krożach, a w 1766/7–1767/8 retoryki w wileńskim seminarium dla kleryków jezuickich. Od r. 1768 wykładał w Akad. Wil., do r. 1770 filozofię, a następnie teologię moralną i polemiczną. W l. 1768–9 pełnił nadto obowiązki syndyka Akademii, w l. 1769–70 seniora Wydziału Filozoficznego, w l. 1770–71 dziekana tegoż Wydziału, w l. 1771–3 asystenta Wydziału Teologicznego. Po kasacie jezuitów był nadal profesorem Akademii, najpierw filozofii, a następnie retoryki, greki i łaciny (w r. 1777 miał 15 słuchaczy na języku greckim). Na inaugurację r. akad. 1781/2 wygłosił mowę o znaczeniu języka greckiego i łacińskiego. W programie na ten rok umieścił analizę mów Cycerona i Demostenesa oraz tłumaczenie pism historyków i poetów klasycznych. Przewidywał też lekcje prywatne dla mniej zaawansowanych słuchaczy. W jesieni 1783 został zwolniony z funkcji profesorskiej, otrzymując uposażenie emerytalne w wysokości 800 złp. rocznie.
Jako emeryt opracował R. i wydał oryginał i własny przekład łaciński „Sprawy przeciw Dymitrowi i za Dymitrem” Łukasza Górnickiego-syna (Wil. 1788), do której dołączył oryginał i dokonany przez swych byłych uczniów Adama i Aleksandra Chreptowiczów, łaciński przekład „Mowy” Jana Karola Chodkiewicza wygłoszonej do stanu rycerskiego w obozie pod Chocimiem. Do edycji dołączono rekomendujące ją i zachęcające młodzież do nauki łaciny listy Michała Karpowicza i Kazimierza Naruszewicza (Józef Ignacy Kraszewski w swej bibliografii druków wileńskich opatrzył tę pozycję notatką: «Szczególny przykład dla młodzieży!!!»). Drugą publikacją R-ego dla młodzieży studiującej był zbiór sentencji łacińskich i greckich w różnych materiach, dedykowany Aleksandrowi Pociejowi („Gnomae orationis gemmae sive Sentantiae variae variis ex auctoribus sacris et prophanis, graecis et latinis veteribus et recentioribus collectae ac per diversas materias latinas, quae plerumque prima sententiarum vocabula, secundum ordinum alphabeti digestae…”, Wil. 1792).
W r. 1798 wrócił R. do Akademii (Szkoły Głównej Litewskiej) na wakującą katedrę języka greckiego i wykładał go do r. 1804, kiedy katedrę przejął Godfryd Ernest Groddeck. Po ponownym przejściu na emeryturę w r. 1804 pobierał R. jako emeryt Cesarskiego Uniw. Wil. 120 rb. rocznie. Zmarł 15 I 1810 w Wilnie.
Estreicher; Finkel, II; Enc. Org.; Podr. Enc. Kośc.; Janowski, Słown. bio-bibliogr. Uniw. Wil.; – Bednarski S., Upadek i odrodzenie szkół jezuickich w Polsce, Kr. 1933; Bieliński, Uniw. Wil., I–III; Jobert A., Komisja Edukacji Narodowej w Polsce (1773–1794), Wr. 1979; Kraszewski J. I., Wilno, od początków jego do r. 1750, Wil. 1842 IV; Poplatek J., Komisja Edukacji Narodowej. Udział b. jezuitów w Komisji Edukacji Narodowej, Kr. 1973; Szybiak I., Szkolnictwo Komisji Edukacji Narodowej w Wielkim Księstwie Litewskim, Wr. 1973; – Jundził S. B., Pamiętniki życia, Wyd. M. Kurpiel, Arch. do Dziej. Liter., XIII; Komisja Edukacji Narodowej i jej szkoły w Koronie 1773–1794, Wyd. T. Wierzbowski, z. 39: Protokoły posiedzeń Komisji Edukacji Narodowej 1773–1785, W. 1915 s. 134; Opis dzienny szkół wileńskich Akademii i Uniwersytetu oraz diariusz ważniejszych wypadków w Wilnie od r. 1781 po r. 1824 zaszłych, Wyd. W. T.[ekieliński], Wil. 1876 s. 8; Protokoły posiedzeń Komisji Edukacji Narodowej 1773–1785, Oprac. M. Mitera-Dobrowolska, Wr. 1973; Protokoły posiedzeń Komisji Edukacji Narodowej 1784–1794, Oprac T. Mizia, Wr. 1969; Układ lekcji w Akademii Wileńskiej na r. 1782, Wil. 1781; – B. Uniw. Wil.: rkp. F.16 D.C. – 176 b k. 299 r.–v. (list do M. Poczobutta).
Elżbieta Aleksandrowska