Staszczak (Staszczuk, Staszczyk) Klementyna, w zakonie Maria Klara, pseud. Klara (1905–1991), benedyktynka misjonarka, p.o. przełożona generalna, żołnierz Armii Krajowej, odrodzicielka życia benedyktyńskiego na Ukrainie.
Ur. 6 IX w Żdżarach na Wołyniu w katolickiej rodzinie rolników Pawła (zm. po 1922) i Stanisławy z Abramowiczów (zm. 1918); ojciec dodatkowo pracował na kolei jako majster przy budowie mostów. Miała brata, Tadeusza i dwie siostry: Walerię, po mężu Żegota, oraz Janinę, po mężu Woźniak.
S. rozpoczęła naukę w szkole powszechnej w Żdżarach. Po wybuchu pierwszej wojny światowej, uciekając przed frontem w r. 1915, rodzina przeniosła się do Zofiówki (pow. łucki). Tam S. ukończyła szkołę powszechną. Od r. 1917 mieszkała w Kowlu. Po śmierci matki pozostawała pod opieką siostry, Walerii i brata. Dn. 1 IV 1922 wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Misjonarek św. Benedykta (Congregatio Sororum Benedictinarum Missionariarum, od r. 1968 Benedyktynki Misjonarki) w Kowlu, a 22 IV 1922 rozpoczęła postulat. Po uzyskaniu zgody ojca przywdziała szaty zakonne 15 VIII t.r. w kościele parafialnym p. wezw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Kowlu (otrzymała imiona zakonne Maria Klara). Nowicjat odbywała pod kierunkiem przełożonej generalnej Apolonii Sokołowskiej (w zakonie Gerardy). Dn. 15 VIII 1924 w kaplicy domu generalnego Zgromadzenia w Kowlu złożyła pierwsze śluby zakonne. Od t.r. pomagała Stanisławie Sowierszenko (w zakonie Teresie) w opiece nad dziećmi w Zakładzie Wychowawczym w Kowlu, potem została tam wychowawczynią dziewcząt. Dn. 24 VI 1928 rozpoczęła pracę w sierocińcu w Łucku; tam opiekowała się również będącą w podeszłym wieku założycielką zgromadzenia Józefą Kuleszą (w zakonie Jadwigą). Trzykrotnie prowadziła kwestę w diecezjach sandomierskiej (październik 1928 – luty 1929) i kieleckiej (marzec – kwiecień 1929) oraz w archidiec. wileńskiej (styczeń 1930) na budowę nowych sierocińców w Łucku i Kowlu. Dzięki stypendium Min. WRiOP, w grudniu 1930 ukończyła w Warszawie trzymiesięczny kurs dla kierowników i wychowawców domów dziecka. Potem wróciła do pracy w Łucku, a następnie w Kowlu. Dn. 15 VIII r.n. złożyła w Łucku wieczystą profesję w domu generalnym Zgromadzenia. Wykorzystując zdolności organizacyjne S., władze zakonne powierzyły jej założenie nowych domów zakonnych: w r. 1932 w Mizoczu (pow. dubieński), w r. 1936 w Bereznem (Bereżnem, pow. rówieński) i w r. 1938 w Horochowie (pow. włodzimierski); pełniła w tych domach funkcję przełożonej, równocześnie prowadząc katechezę w miejscowych szkołach powszechnych. Podczas kapit. generalnej zgromadzenia 29 VI 1939 została obrana drugą asystentką przełożonej generalnej Władysławy Szyndler (w zakonie Małgorzaty), która wówczas kwestowała w Stanach Zjednoczonych.
Wybuch drugiej wojny światowej zastał S. w Horochowie, który po 17 IX 1939 został zajęty przez Armię Czerwoną. Wobec nieobecności w Łucku przełożonej generalnej oraz pierwszej asystentki, Pauliny Domańskiej (w zakonie Tekli), w porozumieniu z bp. łuckim Adolfem Szelążkiem, objęła w listopadzie 1939 obowiązki przełożonej generalnej Zgromadzenia. Od czerwca 1941 pomagała w pracy duszpasterskiej Antoniemu Chomickiemu, proboszczowi w Klesowie (pow. rówieński). Podczas okupacji niemieckiej złożyła 14 IX 1942 rezygnację z funkcji przełożonej na ręce bp. Szelążka i udała się do Kiwerc (pow. łucki), gdzie pod pseud. Klara zaangażowała się w działalność AK jako łączniczka, a potem żołnierz 27. Dyw. Wołyńskiej. W sierpniu 1943 została przeniesiona przez władze zakonne do Kowla, gdzie zajmowała się pomocą charytatywną dla żołnierzy i rodzin wysiedlonych oraz uczyła religii. Wobec zbliżającego się frontu opuściła 3 V 1944 Kowel i wraz z Leokadią Domdalską (w zakonie Józefą) udała się do centralnej Polski; 18 V t.r. przybyła do Kruszyny (pow. radomszczański). Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej wyjechała w kwietniu 1945 do Rychnowa (pow. kaliski), następnie do Stawiszyna (pow. kaliski). Dn. 21 XI t.r. skierowana została przez wikarię generalną Domańską do Puław, gdzie zorganizowała dom dziecka dla osieroconych chłopców i objęła jego kierownictwo. W l. 1945–54 i 1956–62 pełniła równocześnie funkcję przełożonej tamtejszej placówki zakonnej. W r. 1961 władze państwowe przekształciły dom dziecka w Puławach w Specjalny Ośrodek Wychowawczy i nakazały siostrom opiekować się dziećmi oligofrenicznymi.
W r. 1971 wznowiła S. konspiracyjne kontakty religijne z pełniącym nielegalnie od r. 1958 posługę duszpasterską w Murafie na Ukrainie (ZSRR) ks. Chomickim (w l. 1945–55 więźniem obozu pracy w Workucie, następnie duszpasterzem w Połonnem na Wołyniu i Szarogrodzie na Podolu); odwiedzała go w świeckim stroju: 22 VII – 7 X 1971, 8 V – 7 VIII 1973 oraz 5 IX – 8 XI 1974. W r. 1974, w ówczesnym domu generalnym Zgromadzenia w Kwidzynie i na placówce w Puławach obchodziła jubileusz 50-lecia pierwszych ślubów zakonnych. W r. 1977 przeszła na emeryturę i odtąd jeszcze częściej odwiedzała Ukrainę. Na skutek działań S. wznowiono tam konspiracyjną pracę Zgromadzenia i 30 VIII t.r. w Barze przyjęto pierwsze postulantki. W dn. 20 IV – 7 V 1978 przebywała z pielgrzymką diec. lubelskiej w Ziemi Świętej, na zaproszenie wychowanka z Puław Grzegorza Pawłowskiego (Jakuba Hersza Grinera), księdza rzymskokatolickiego w Jaffie (Izrael). Z inicjatywy S. powstały w tym okresie na Ukrainie kolejne domy zakonne benedyktynek misjonarek: w Żmerynce (1979) i Szarogrodzie (1985). W r. 1986 spisała wspomnienia z okresu wojny, które zredagowane przez Ambrozję Jadwigę Kalinowską zostały opublikowane pt. Drogi Opatrzności Bożej (Olsztyn 1998). W r. 1987 ogłosiła Wspomnienia o Matce Założycielce Józefie Jadwidze Kuleszy (1859–1931) („Ora et Labora. Biul. Wewnętrzny Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Misjonarek” nr 26). W l. 1987–90 przebywała w Murafie i Szarogrodzie, wyjeżdżając stamtąd do Baru i Żmerynki. Przyczyniła się do powstania w r. 1991 kolejnego domu swego Zgromadzenia na Ukrainie: w Kamieńcu Podolskim. Pod koniec życia mieszkała w Barze na plebanii, gdzie zmarła 19 VI 1991; została pochowana na cmentarzu w Barze. Pomnik nagrobny ufundował ks. Pawłowski. Była odznaczona Krzyżem 27. Dyw. AK.
Dn. 19 VI 1999 Specjalnemu Ośrodkowi Wychowawczemu w Puławach, prowadzonemu przez Zgromadzenie, nadano imię S. W r. 2001, w dziesiątą rocznicę śmierci S., jej wychowankowie z Puław spotkali się na zjeździe w Barze.
Portret z r. 1999, przez Urszulę Religę-Parfianowicz, w Specjalnym Ośrodku Wych. im. Klary Staszczak w Puławach; Fot. w Mater. Red. PSB; – Żołnierze Wołynia, W. 2002 s. 271; – Deputat B., Spotkanie wychowanków w Barze na Ukrainie, w 10. rocznicę śmierci wielebnej siostry Klary, „List paraf. Pismo paraf. Wniebowzięcia NMP w Puławach” 2001 nr 4 s. 16–20 (fot.); Jagłowski A., Historia Zgromadzenia Sióstr Misjonarek św. Benedykta, Olsztyn 1950–7 s. 73, 147, 194, 197, 201, 212–14, 220, 222, 224, 321 (mszp. w Arch. Benedyktynek Misjonarek w Otwocku); Kalinowska A. J., Jeszcze o muzie „Starej Baśni”, „Pam. Liter.” T. 140: 2000 z. 2 s. 175–9; taż, Prosto na krzywych liniach. Życie i działalność Matki Józefy Jadwigi Kuleszy OSB (1859–1931) założycielki Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Misjonarek, Olsztyn 1996; Popek L., Infułat Marian Tokarzewski, „Zesz. Hist.” 1987 nr 81 s. 203–5; Sałacińska K. J., S.M. Klara Klementyna Staszczak (1905–1991), w: Błogosławieni, którzy umierają w Panu, Red. A. J. Kalinowska, Olsztyn 2000 s. 215–21 (fot.); Serwońska C. Z., Benedyktynki Misjonarki, w: Zakony benedyktyńskie w Polsce. Krótka historia, Tyniec 1981 s. 244–5; Wiśniecka M. R., Zgromadzenie Sióstr Misjonarek św. Benedykta i jego działalność w latach 1917–1945, L. 1968 (mszp. w Arch. Benedyktynek Misjonarek w Otwocku i w B. KUL); taż, Zgromadzenie SS. Benedyktynek Misjonarek, w: Żeńskie zgromadzenia zakonne w Polsce 1939–1945, L. 1993; Wyszkowski P., Moc wiary. Próba przedstawienia prześladowań Kościoła rzymskokatolickiego na Ukrainie na przykładzie parafii św. Anny w Barze w latach 1917–1991, P. 1998 s. 30–1; – Elenchus ecclesiarum et cleri saecularis et regularis dioecesis Luceoriensis, Luceoriae 1927–38; Elenchus ecclesiarum et venerabilis cleri saecularis et regularis dioecesis luceoriensis, tamże 1923–6; Elenchus venerabilis cleri saecularis et regularis dioecesis Luceoriensis et Żytomiriensis anno jubilaeo 1925 editus, tamże 1925; – „List paraf. Pismo paraf. Wniebowzięcia NMP w Puławach” 1999 nr 2 s. 5–7 (N. Trynda, fot.); – Arch. Benedyktynek Misjonarek w Otwocku: Pisma S., m.in. spraw. z pobytu na Ukrainie, rkp. 12; – Mater. Red. PSB: Mater. przekazane przez Kazimierza Siedleckiego z Puław.
Ambrozja Jadwiga Kalinowska