Kudła Leon (1879–1964), ludowy artysta rzeźbiarz. Ur. 15 II w Nowej Wsi (gmina Świerże Górne w pow. kozienickim), w rodzinie robotników rolnych, był synem Antoniego i Marianny z Gołębiowskich. Brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej i pierwszej wojnie światowej. Był dróżnikiem wiślanym w Świerżach Górnych, potem wyjechał do Warszawy, gdzie był listonoszem, a następnie właścicielem sklepiku na Powiślu. Przed drugą wojną powrócił do Świerż i rozpoczął rzeźbić w drewnie przy pomocy prymitywnych narzędzi; rzeźby swe z reguły polichromował. Rzeźby K-y odznaczają się syntetycznym potraktowaniem bryły, dużą ekspresją. Rzeźbił liczne sceny religijne (np. Ucieczka do Egiptu – kilka wersji, Chrystus i Judasz, przed 1948, Upadek pod Krzyżem, przed 1948, Chrystus frasobliwy), postaci świętych oraz sceny o tematyce świeckiej. Są to figurki postaci najczęściej pojedynczych, często postaci ludzi ze zwierzętami (liczne rzeźby ludzi z ptakami, Rybak, 1959). Zdarzają się też rzeźby o charakterze portretowym (Mickiewicz, 1964, Antoś – syn rzeźbiarza, przed 1948, Lenin i Stalin w Gorkach, 1953). Osobną, dość liczną grupę stanowią przedstawienia zwierząt, czasem połączonych akcją (Ptak i lis). Rzeźby K-y z okresu przedwojennego zostały zniszczone niemal doszczętnie (zachowana Dziewczyna z ptakiem na dłoni, 1934). Wystawy prac K-y odbyły się w Warszawie w l. 1926, 1930 i 1948 oraz w Radomiu w r. 1956. Od r. 1946 K. był członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków. Prace K-y znajdują się w zbiorach Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Muzeum Etnograficznego w Krakowie, Muzeum Świętokrzyskiego w Kielcach, a także w zbiorach prywatnych, m. in. artysty rzeźbiarza Karola Tchorka w Warszawie, który opiekował się K-ą. K. zmarł w Kozienicach 7 X 1964 r. Był ojcem artysty malarza i grafika Antoniego Juliana Kudły (1908–1945).

Enc. Współcz., 1957 s. 118/9 (W. Jarecki, L. K., fot.); Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler des XX Jahrhunderts, Hrsg. v. H. Vollmer, Leipzig 1962 VI (J. Michałowski); Słown. Artystów Pol., IV; Ciechomski S., Antoni Kudła, L. K., W. 1948 (ilustr., fot. K-y), [katalog wystawy w Salonie Sztuki „Nike” w Warszawie]; Grabowski J., L. K., wystawa pośmiertna, W. 1965 (ilustr., fot. K-y); Seweryn T., Sztuka ludowa w Polsce, Katalog wystawy w Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, Kr. 1948 nr katal. 322–6; – Jackowski A., Malarstwo: Nikifor, T. Ociepka, P. Stolorz, P. Wróbel, Rzeźba: L. Kudła, W. 1958 s. 7, 17–8, 27 (ilustr.); Wallis M., Sztuka polska dwudziestolecia, W. 1959 (ilustr.); – „Kur. Codz.” (Kr.) 1945 nr 169 s. 5; „Polska” 1965 nr 11 (135) s. 8–9 (ilustr.); „Projekt” 1959 nr 1/15 s. 25–30 (J. Michałowski, ilustr., fot. K-y); „Przegl. Artyst.” R. 1: 1946 nr 3 s. 6; „Słowo Powsz.” 1957 nr 220 s. 4 (S. Ledóchowski, ilustr.), 1958 nr 27 s. IV (S. Witkowski, ilustr., fot. K-y), nr 206 s. 3 (Z. Jastrzębska, ilustr., fot. K-y); „Stolica” R. 3: 1948 nr 32 s. 12 (S. Rassalski, ilustr.); „Trybuna Ludu” 1964 nr 280 s. 5 (nekrolog); „Życie Warsz.” 1964 nr 244 s. 6 (nekrolog); – Arch. Zarządu Głównego Związku Pol. Artystów Plastyków; – Informacje Karola Tchorka w Warszawie.

Janusz Maciej Michałowski