Starczewski Leonard h. Nałęcz (ok. 1580–1638), prowincjał bernardynów, pisarz teologiczno-ascetyczny.
Ur. we wsi Starce koło Sieradza, był synem Benedykta, bratem Floriana, fundatora konwentu bernardynów w Piotrkowie Trybunalskim, krewnym Stanisława (zob.), i Wawrzyńca (zob.).
Do zakonu braci mniejszych (Ordo Fratrum Minorum de Observantia) zwanych w Polsce bernardynami S. wstąpił w Krakowie ok. r. 1603. Studiował filozofię i teologię w studium zakonnym. Dn. 14 IX 1604 przyjął święcenia akolitatu, 13 XII 1609 zdał egzamin do święceń kapłańskich przed archidiakonem krakowskim Hieronimem Ręczajskim i przyjął w katedrze na Wawelu święcenia prezbiteratu. Jako lektor wykładał filozofię w studium zakonnym w Wilnie (1613) i teologię w Poznaniu (1617). W l. 1619–20 był sekretarzem wizytatora generalnego prowincji bernardynów w Polsce M. de Appiniano. Podczas kapit. prowincjalnej w Kaliszu w r. 1620 wizytator sugerował jego wybór na prowincjała, wybrano jednak ponownie Krzysztofa Scipio del Campo, zaś S. wszedł do zarządu prowincji jako definitor.
Dn. 24 VI 1623 na kapitule w Kalwarii Zebrzydowskiej został S. wybrany prowincjałem. Za jego rządów prowincja wzbogaciła się o siedem nowych klasztorów: w Kijowie (1623), Dąbrownie nad Dnieprem, Mińsku, Telszach (1624), Kazanowie koło Końskich, Piotrkowie Trybunalskim i Świeciu nad Wisłą (1625). Fundację klasztoru żeńskiego w Drzewicy omawiali ze S-m Jan i Andrzej Drzewiccy, jednak doszło do niej dopiero w r. 1627. Jako prowincjał odznaczał się S. gorliwością w wizytowaniu klasztorów i usuwaniu nieprawidłowości w życiu zakonnym, powstałych za rządów jego poprzednika. Pragnąc odnowić ducha reguły św. Franciszka, stworzył w klasztorach (m.in. w Bydgoszczy, Kalwarii Zebrzydowskiej, Kobylinie, Opatowie, Świeciu nad Wisłą) osiem tzw. domów rekolekcyjnych (domus recollectae), przeznaczonych zarówno dla zakonników prowadzących bardziej ascetyczny tryb życia, jak i dla młodzieży odbywającej studia przed święceniami kapłańskimi. Działalności S-ego przeciwstawiali się Scipio del Campo i pisarz teologiczny Bonawentura z Poznania, krytykujący rezygnację ze służby świeckiej, z dochodów pieniężnych z kwesty i pieniężych stypendiów mszalnych, z gromadzenia zapasów żywności i hodowli zwierząt domowych. Działania reformatorskie prowincjała uznawano za powrót do «obserwancji kapistrańskiej», a równocześnie za obronę przed tzw. ściślejszą obserwancją, szerzoną przez przybywających do Polski reformatów. W poł. r. 1625 uczestniczył S. w kapit. generalnej zakonu braci mniejszych w Rzymie.
Po zakończeniu kadencji prowincjała pozostał S. członkiem zarządu prowincji jako «aktualny definitor» (1626, również w l. 1630–7). Współpracował z bp. bakowskim, bernardynem Mikołajem Gabrielem Fredrą, którego w r. 1628 reprezentował na synodzie prowincjalnym w Piotrkowie Trybunalskim. W r. 1631 komisarz generalny zakonu Prosper a Galbiato mianował S-ego swoim zastępcą. We wrześniu r.n. przewodniczył S. kapit. prowincji wielkopolskiej w Łowiczu. W l. 1633–4, po śmierci prowincjała Jana Lasockiego, pełnił rolę zastępcy prowincjała (wikariusza prowincji zakonnej) prow. małopolskiej. W l. trzydziestych był też gwardianem konwentu w Krakowie na Stradomiu; dzięki jego staraniom wybudowano tam kaplicę ku czci wówczas jeszcze niebeatyfikowanego Szymona z Lipnicy (zniszczoną w czasie najazdu szwedzkiego w r. 1655 razem z kościołem św. Bernardyna), wymurowano studzienkę tegoż oraz otoczono ogród klasztorny murem. W r. 1637 znalazł się S. wśród definitorów nowo utworzonej prowincji ruskiej.
Zachowały się dwie prace S-ego z zakresu teologii i filozofii: Conclusiones ex universa philosophia… (Cracoviae 1608) oraz Ordynarz (L. 1633); w drugiej z nich omawiał przejęte od hiszpańskiego pisarza św. Piotra z Alkantary zasady życia wewnętrznego i zalecał je siostrom zakonnym do praktykowania w życiu codziennym. Był też autorem Kazania na pogrzebie […] Piotra Czarnkowskiego (P. 1620). Przypisuje się S-emu autorstwo tekstów rozmyślań o męce Chrystusa, dodanych do poznańskiego wydania „Aureus libellus […] de meditatione et oratione” Piotra z Alkantary (1627), czterokrotnie poszerzających tekst oryginalny. S. zmarł w Krakowie 30 I 1638. Został pochowany przed wielkim ołtarzem w kościele św. Bernardyna.
Portret olej. z XVIII w. w refektarzu dawnego klasztoru Bernardynów p. wezw. św. Karola Boromeusza na Karczówce pod Kielcami (obecnie klasztor Pallotynów); – Estreicher; – PSB (Scipio del Campo Krzysztof); Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, W. 1981; Słown. Pol. Teologów Katol., IV; – Golichowski N., Przed nową epoką. Materiały do historii oo. Bernardynów w Polsce, Kr. 1899 s. 161–2, 206, 377; tenże, Upominek dla czcigodnej zakonnej braci oo. bernardynów w Galicyi i W. Ks. Krakowskim, Lw. 1895 I–II; Kantak K., Bernardyni polscy, Lw. 1933 II 44, 47, 51, 76–9, 84, 90, 100–1, 105, 109, 114, 128, 187, 199, 208; Klasztory bernardyńskie w Polsce, Red. H. E. Wyczawski, Kalwaria Zebrzydowska 1985; Murawiec W. F., Piotr z Alkantary i popularyzacja w Polsce jego programu życia wewnętrznego w XVII i XVIII w., „Folia Historica Cracoviensia” T. 4–5: 1997–8 s. 163–7; tenże, Reforma potrydencka zakonu Braci Mniejszych w Polsce (w. XVI–XVIII), Kr. 1990 s. 30–1, 58–60; tenże, Z recepcji św. Piotra z Alkantary w Polsce w XVII i XVIII wieku, „Studia Theologica Varsaviensia” T. 26: 1988 nr 2 s. 37–42; – Corpus inscriptionum Poloniae, Kielce 1975 I z. 1; Księgi egzaminów do święceń w diecezji krakowskiej z lat 1573–1614, Oprac. Z. Pietrzyk, Kr. 1991 nr 3165 s. 288; – Arch. Kurii Metropolitalnej w Kr.: rkp. Eo 3 s. 245, 346; Arch. Prow. OO. Bernardynów w Kr.: rkp. I–b–20 s. 47–8, rkp. I–b–21 s. 34, rkp. M–2 k. 197, rkp. M–4 s. 125, rkp. M–6 s. 31 (własnoręczny podpis S-ego), rkp. M–11 s. 4 (własnoręczny podpis S-ego), rkp. M–26 s. 46, rkp. RGP–b–2 s. 183, rkp. RGP–k–66 t. 49 k. 211–13.
Wiesław Franciszek Murawiec