Szmyt (Schmidt, Szmidt) Lucjan (1836 lub 1837–1863), lekarz, powstaniec styczniowy.
Ur. 16 X w Radzewie koło Kórnika (pow. śremski), był synem właściciela tej wsi, Antoniego Szmyta i pochodzącej z Litwy Klary z Kulikowskich. Miał trzech braci: Józefa (zob.), Henryka (ur. 1842) i Jana (1845–1863), poległego w powstaniu styczniowym.
S. uczył się w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, gdzie 9 III 1858 zdał maturę. Studiował medycynę na Uniw. Wrocł.; w l. 1858–60 należał tam do Tow. Literacko-Słowiańskiego. W r. 1860 kontynuował studia na uniw. w Berlinie i w r.n. wstąpił do nowo powstałego, bliżej nieokreślonego studenckiego tow. młodzieży polskiej. Dn. 9 VIII 1862 uzyskał stopień doktora medycyny na podstawie rozprawy z zakresu chirurgii De polypis uteri nonnulla (Berlin 1862).
Po wybuchu powstania styczniowego porzucił S. studia i udał się z kolegami do Ryńska w pobliżu granicy z Król. Pol., by pomóc w organizacji oddziału powstańczego. Śledzony przez władze pruskie, został zatrzymany gdy na jego adres nadeszła z Liège skrzynia z bronią. Następnie odesłano go pod strażą do rodzinnego Radzewa i oddano pod dozór policji. Na wieść o klęsce powstańców w bitwie pod Mieczownicą (2 III 1863) wyruszył ponownie nad granicę Król. Pol. i niósł pomoc rannym. Przystąpił do nowo sformowanego oddziału płk. Kazimierza Mielęckiego i pełniąc służbę medyczną w jego szeregach przedostał się do Król. Pol. Dn. 22 III t.r. uczestniczył w bitwie pod Olszową, podobnie jak jego dwaj bracia, Józef i Jan. Po rozbiciu tam oddziału leczył rannych w lazaretach urządzonych w dworach ziemiańskich przez Emilię Sczaniecką i doktora Teofila Mateckiego. Następnie wstąpił do oddziału płk. Piotra Solnickiego. Zrezygnował ze służby lekarskiej i jedynie w wolnym czasie doglądał rannych. Odznaczył się 26 IV w bitwie pod Nową Wsią, po czym awansował do stopnia podporucznika; przez kilka następnych miesięcy był adiutantem płk. Michała Zielińskiego, z którym m.in. walczył 23 IX w bitwie pod Żdżarami. S. zginął wg Teodora Żychlińskiego 24 IX 1863 w bitwie pod Strykowem, wg innych źródeł (L. Zembrzuski, Z. Klukowski) 25 IX 1863 w bitwie pod Skoszowem. We wspomnieniach rodzinnych zaś przeżył S. powstanie, osiadł w Łodzi, skąd przeniósł się do Galicji.
Bratankiem S-a był Kazimierz Szmyt (zob.).
Nazwisko S-a figuruje w gmachu Uniw. Wrocł. na tablicy poświęconej poległym w powstaniu styczniowym studentom tej uczelni.
Absolwenci Gimnazjum i Liceum Świętej Marii Magdaleny w Poznaniu 1805–1950, P. 1995 s. 128; Estreicher, w. XIX, IV 450; Kośmiński, Słown. lekarzów; Nowolecki, Pamiątka dla rodzin pol., cz. 2 s. 245; Paluszkiewicz M., Szews J., Słownik biograficzny członków tajnych towarzystw gimnazjalnych w Wielkim Księstwie Poznańskim 1850–1918, P. 2000 s. 195; Wojtkowski, Bibliogr. historii Wpol., I 243; Zembrzuski L., Złota księga korpusu sanitarnego polskiego 1797–1918, W. 1927 s. 97; Żychliński, Kronika rodzin, s. 13; – Achremowicz E., Żabski T., Towarzystwo Literacko-Słowiańskie we Wrocławiu 1836–1886, Wr. 1973 s. 179, 183, 200, 209–10, 213, 436; Eustachiewicz T., Młodzież wielkopolska na tle lat 1861–1864, P. 1932 s. 76; Grześ B. i in., Niemcy w Poznańskiem wobec polityki germanizacyjnej 1815–1920, Red. L. Trzeciakowski, P. 1976 s. 185; Jaruszkiewicz R., Jan Działyński żołnierz powstania styczniowego, „Kórniczanin” 2011 nr 8 s. 12; Karwowski, Hist. W. Ks. Pozn., II 121; Klukowski Z., Lekarze w powstaniu 1863 r. polegli w boju, zamordowani i straceni z wyroków sądu, „Arch. Hist. i Filoz. Med. oraz Hist. Nauk Przyr.” 1926 z. 2 s. 188; Kusztelak G., Polacy na studiach lekarskich w Berlinie (1810–1918), „Arch. Hist. Med.” 1972 z. 1–2 s. 127; Malicki J., Lekarze Wielkiego Księstwa Poznańskiego w powstaniu styczniowym, „Studia i Mater. do Dziej. Wpol. i Pomorza” 1963 z. 2 s. 75, 77, 80–1, 83–6; Smereka J., Polacy na studiach lekarskich we Wrocławiu w latach 1811–1918, Wr. 1979 s. 59–60, 114, 119; Zieliński S., Bitwy i potyczki 1863–1864, Rapperswil 1913 s. 46, 472; – Pamiętnik Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego przy Uniwersytecie Wrocławskim wydany w roku złotego jubileuszu, Wr. 1886 s. 74; Pamiętnik Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego we Wrocławiu z przyczyny obchodu pięćdziesięcioletniego jubileuszu doktoryzacji Profesora Purkynego…, Wr. 1869 s. 21; Program Królewskiego Gimnazjum Św. Marii Magdaleny w Poznaniu na rok szkolny 1857/8, P. 1858 s. 22–3; Zabór pruski w powstaniu, s. 37–8, 327; Żychliński T., Wspomnienia z roku 1863, P. 1888 s. 96–8, 158; – AP w P.: Gimnazjum św. Marii Magdaleny, sygn. 1468, 2653.
Alina Hinc