Janikowski Ludwik Andrzej (1868–1911), współzałożyciel „Naprzodu”, publicysta, doktor prawa. Ur. 24 VII w Krakowie, syn Eufemii z Prylińskich (siostry znanego architekta) i Stanisława, profesora medycyny UJ. Po wczesnej śmierci ojca (1881) wychowany był J. przez matkę. Szkołę podstawową i gimnazjum ukończył w Krakowie w r. 1886. Następnie zapisał się na Wydział Prawa UJ. Brał czynny udział w życiu politycznym uczelni. Wraz z Franciszkiem Nowickim stanął na czele postępowego odłamu młodzieży akademickiej. Był jednym z inicjatorów i redaktorów pisma „Ognisko” wydawanego przez studentów UJ w r. 1889, reprezentującego ideologię radykalno-demokratyczną. W r. 1887 został wybrany do Zarządu Czytelni Akademickiej, najpierw jako członek, później pełnił tam funkcje sekretarza. Działalność tej grupy młodzieży spotkała się z represjami ze strony władz uniwersyteckich. J. wraz z Nowickim i Gabrielem Górskim zostali w styczniu 1890 r. relegowani z Uniwersytetu, co z kolei wywołało fale protestu na uczelni krakowskiej. Niezależnie od wyroku dyscyplinarnego władze państwowe przeprowadziły śledztwo, zakończone w r. 1891 procesem dziesięciu działaczy socjalistycznych, wśród których obok m. in. Ignacego Daszyńskiego i Wilhelma Feldmana zasiadł na ławie oskarżonych J. Proces z powodu braku dowodów zakończył się uniewinnieniem wszystkich oskarżonych. W tym okresie J. brał udział w naradach krakowskich działaczy socjalistycznych, w czasie których omawiano założenie stowarzyszenia robotniczego «Siła» oraz czasopisma „Naprzód”. J. był jednym z założycieli i pierwszych współpracowników tego pisma. Po relegacji z uczelni krakowskiej i po odmowie przyjęcia na Uniw. Lwow. przeniósł się J. na Uniw. w Grazu, gdzie studiował prawo w semestrze letn. 1890 r. W semestrze zim. 1890/1 ukończył studia na Uniw. w Wiedniu i otrzymał absolutorium. Doktorat prawa otrzymał na Uniw. Krakowskim w r. 1894. Po zakończeniu studiów pracował jako urzędnik Min. Kolei, początkowo w Insbruku, następnie w Krakowie, a wreszcie w Wiedniu na stanowisku inspektora. Utrzymywał liczne kontakty z wiedeńskim i krakowskim środowiskiem literackim i artystycznym. Pisywał artykuły do „Naprzodu”, „Czasu” i innych pism krakowskich. Nadmierna nerwowość J-ego przerodziła się w końcu w chorobę umysłową. Zmarł 19 VII 1911 r. w zakładzie dla obłąkanych w Drewnicy k. Warszawy. Pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Fot. w posiadaniu rodziny (Zofii Kniaziołuckiej, Kraków); – Buszko J., Ruch socjalistyczny w Krakowie 1890–1914, Kr. 1961 s. 57, 61–4, 68, 69; Dobrowolski H., Frančic M., Konarski S., Postępowe tradycje młodzieży akademickiej w Krakowie, Kr. 1962 s. 10–2, 17, 19, 20, 26, 28, 31, 37, 42, 55; Pamięci Wilhelma Feldmana, Kr. 1922 s. 76; Rath L., Proces „Ogniska” w Krakowie, „Wiad. Liter.” 1938 nr 49 (fot.); – Daszyński I., Pamiętniki, W. 1957 I 55, 70, 81, 87; Żeleński T. Boy, Ludzie żywi, Pisma, W. 1956 III 56, 59, 60, 69; tenże, Znasz li ten kraj? i inne wspomnienia, Pisma, W. 1956 II 38, 45, 112, 145, 270, 378; – „Czas” 1911 nr 325 z 20 VII; E. H., Wspomnienie pośmiertne, „Naprzód” 1911 nr 172 z 25 VII; – Arch UJ: Akta Senatu, Dyscyplinaria, sygn. 163b IV, V, Akta personalne Stanisława Janikowskiego (ojca); – Relacje ustne Zofii Kniaziołuckiej oraz znajdujące się w jej posiadaniu papiery rodziny Janikowskich; Relacje ustne Artura Górskiego; – Estreicher S., Pamiętnik (rkp.).
Stanisław Konarski