Caraccioli Ludwik Antoni de (1721–1803), ur. w Paryżu jako potomek rodziny neapolitańskiej. W r. 1739 wstąpił do zgromadzenia księży oratorianów, potem do kolegium w Vendôme, gdzie odznaczał się szczególnym zamiłowaniem literackim. Podczas swych kilku podróży do Włoch doznawał, dzięki swemu wykształceniu i przymiotom osobistym, przychylnego przyjęcia u papieży Benedykta XIV i Klemensa XIII. Zwiedziwszy Niemcy, przybył z listami polecającymi od kardynałów Paulucciego, Portocarero i Albaniego do Warszawy w r. 1754, wkrótce zaś jako wychowawca synów Wacława Rzewuskiego, hetmana pol. kor.: Stanisława, Józefa i Seweryna, przeniósł się do Podhorzec i otrzymał rangę pułkownika. C. poświęcił się z zapałem młodym Rzewuskim, dla których ojciec w grudniu 1754 r. (prawdopodobnie na skutek przyjęcia nowego guwernera) opracował szczegółową »Informację« wychowawczą. C. wystąpił ze swymi teoriami pedagogicznymi w książce dedykowanej hetmanowi pt. Le véritable Mentor (Wrocław 1755, 2. wyd. Liège 1761), przepojonej duchem katolickim. Celem jest dlań wychowanie »młodego pana« wszechstronnie wykształconego, zwłaszcza w literaturze francuskiej, władającego językiem francuskim, włoskim i angielskim (o ojczystym autor nie wspomina). W jesieni 1755 r. towarzyszył C. dwom starszym synom hetmana w podróży do Wiednia, Włoch i Paryża. Po krótkim pobycie w kraju jesienią 1757 roku wyjechał znowu za granicę, w marcu 1758 spotkał się w Wiedniu z najmłodszym Rzewuskim, Sewerynem, i wrócił z nim do Polski 1759 r. Zdaje się, że w r. 1761 C. rozstał się z rodziną Rzewuskich, która zapewniła mu dożywotnią pensję, i osiedlił się z początku na krótko w Tours, potem w Paryżu. Z Rzewuskimi pozostawał do końca życia w przyjaznych stosunkach. Pełen uwielbienia dla Wacława, nad którego uwięzieniem przez Rosjan szczerze bolał, napisał na podstawie materiałów, udzielonych mu przez syna Seweryna, jego biografię pt. La vie du comte Wenceslas Rzewuski Grand Général et Premier Sénateur de Pologne (Liège 1782), przedrukowaną w r. 1787 w dziele De la Platière: «Gallerie Universelle«. W książkach swoich i korespondencji często wspominał lata, spędzone w Polsce, której też poświęcił pracę w trzech częściach pt. La Pologne telle qu’elle a été, telle qu’elle est, telle qu’elle sera (W. 1775). Również dużo wiadomości o Polsce zawierają jego Lettres à une illustre morte décédée en Pologne depuis peu de temps, wydane dwukrotnie w Paryżu w r. 1770 i 1771. W listach tych, skierowanych do jakiejś nieżyjącej już damy polskiej, z którą łączyły go węzły przyjaźni, C. opisuje wrażenia ze swych licznych podróży za granicę i po Polsce, wypowiada sądy o współczesnej literaturze, interesuje się bieżącą polityką polską, wspomina często nazwiska różnych wybitnych osobistości polskich, z którymi się stykał, zwłaszcza Załuskiego, biskupa krakowskiego. W r. 1786 C. stanął znowu w Podhorcach, po czym udał się do Lwowa, gdzie zbierał materiał do życiorysu Józefa II, a następnie wyjechał do Wiednia. Musiały go i z dworem austriackim wiązać bliższe stosunki, gdyż również od Marii Teresy pobierał przez pewien czas pensję. Odznaczając się łatwością pióra, wydał C. bardzo dużo dzieł, niewielkiej jednak wartości literackiej. Był on autorem kilku biografii różnych wybitnych osobistości swego czasu oraz poruszał nieraz w swych pracach aktualne zagadnienia polityczne. Część jego dzieł treści religijno-moralnej cieszyła się poczytnością wśród duchowieństwa prowincjonalnego, które czerpało stamtąd tematy do swych kazań, a wiele z tych prac przetłumaczono na język polski, niemiecki, włoski i angielski. Najwięcej rozgłosu zyskały jego Lettres intéressantes du pape Clement XIV, które długi czas uważano za autentyczny utwór papieża. Pozostając w ciągłych kłopotach finansowych (choć r. 1795 konwencja przyznała mu pensję wysokości 2000 franków), C. umarł w Paryżu 29 V 1803.
Enc. Pow.; Enc. Wychowawcza, W. 1882, II 415–422; Bibliographie Universelle, Paris 1813, VII; Biographie nouvelle, Paris 1821, IV; La grande Encyclopédie, IX; Athenaeum, wyd. Kraszewski, Wil. 1845, 128; Smoleński Wł., Przewrót umysłowy, Kr.-Pet. 1891, 148; Janocki D., Lexicon derer itztlebenden Gelehrten in Polen…, Breslau 1775, II 201; Barbier M., Dictionnaire des ouvrages anonymes et pseudonymes, Paris 1823, II; Quérard, La France littéraire, Paris 1827, II; Ciampi S., Bibliografia Critica, Firenze 1834, I 60; De la Platière, Gallerie universelle des hommes, Paris 1787; Estr. XIV, XXVI; Kronika podhorecka, wyd. Leon Rzewuski, Kr. 1860; Kot, Rzeczplita w liter. polit., Kr. 1919, 232–5.
Helena Waniczkówna