Rulikowski Ludwik (1784–1872), ziemianin, sędzia pokoju, poseł na sejm w Król. Pol., filantrop. Ur. w Świerzach w pow. chełmskim, był synem Ignacego, łowczego chełmskiego, chorążego parczewskiego, i Marianny z Gałęzowskich, bratem Józefa (1780–ok. 1860), marszałka pow. wasylkowskiego, ziemianina, pamiętnikarza, fundatora kościoła w Motowidłówce (pow. wasylkowski).

R. gospodarował w majątkach Świerze i Świerszczów w pow. chełmskim, majątki te przekazał dzieciom. Od r. 1814 był sędzią pokoju pow. chełmskiego, również posłem na sejm Król. Pol. w r. 1818. Należał do masonerii, od r. 1815 był członkiem loży «Wolność Odzyskana». W r. 1831 osiadł w Krakowie. Rozwinął tu działalność społeczną i filantropijną. Od r. 1844 do śmierci należał do Komitetu opiekującego się kopcem Tadeusza Kościuszki. Działał w Tow. Dobroczynnym, którego był członkiem od r. 1844, wspomagał finansowo fundusz zakładowy, a w l. 1854–60 był wiceprezesem Rady Ogólnej. W r. 1846 został członkiem Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożnego a w l. 1850–3 był w nim radcą. Był także przewodniczącym Komitetu Ochronek dla dzieci i aż do śmierci łożył na utrzymanie krakowskich sierocińców.

R. całe życie interesował się astronomią i na temat swoich obserwacji spisał wiele spostrzeżeń, które pozostawione w rękopisach, zaginęły. Natomiast instrumenty i przyrządy astronomiczne w r. 1869 przekazał UJ i szkołom krakowskim, a bogaty księgozbiór Tow. Naukowemu Krakowskiemu. Za swoje zasługi otrzymał 14 X 1869 honorowe obywatelstwo miasta Krakowa. Hipolit Skimborowicz dedykował R-emu «zwolennikowi astronomii praktycznej» rozprawę pt. „Jan Heweliusz, astronom żyjący za panowania Władysława IV, Jana Kazimierza i Jana III” („Kalendarz astronomiczno-gospodarczy”, W. 1860). W testamencie spisanym w r. 1871 pozostawił R. legaty dla Tow. Dobroczynności, Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożnego, Komitetu Ochronek, ponadto 500 złr. na restaurację Sukiennic, a 1 500 złr. na szpital we wsi Świerze. Cenne zegary podarował UJ i Tow. Naukowemu Krakowskiemu. R. zmarł 24 VI 1872 w Krakowie, został pochowany na cmentarzu Rakowickim.

R. był żonaty dwukrotnie: po raz pierwszy z Brygidą z Rzewuskich, a po rozwodzie z nią – z Konstancją z Jasieńskich; z pierwszego małżeństwa miał syna Seweryna, oficera WP, z drugiego – córkę Józefę, żonę Kajetana Rulikowskiego, oraz synów: Henryka Józefa Mariana (ur. 1820), sędziego pokoju w pow. chełmskim, radcę Tow. Kredytowego Ziemskiego, prezesa Rady Powiatowej w Krasnymstawie i Antoniego Edwarda Piotra, ziemianina.

Portret R-ego przez Karola Schweikerta (olej, 1836, wł. Muz. Narod. w W.); Fot. w AP w Kr.: It 978; – Nowy Korbut, VIII, IX; Bibliogr. historii Pol. XIX w., II cz. 1, 2; Österr. Biogr. Lexikon, Lf. 44; Słown. Geogr., XI 675 (Świerszczów); Wurzbach, Biogr. Lexikon, XXVII; Niesiecki; Uruski; Żychliński, I 254–5; Małachowski-Łempicki, Wykaz pol. lóż wolnomularskich; – Gordziałkowski J., Obywatelstwo honorowe miasta Krakowa i jego obywatele honorowi, Kr. 1990 s. 8, 28; Grodziska-Ożóg K., Cmentarz Rakowicki w Krakowie, Kr.–Wr. 1983; Książka pamiątkowa Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożnego w Krakowie od r. 1584–1884 skreślona, Kr. 1884; – Diariusz sejmu Królestwa Polskiego 1818, W. [1818] I 6; – Hoszowski K., Wspomnienie zasług obywatelskich niegdy Ludwika z Poradowa Rulikowskiego, „Roczn. Tow. Dobroczynności m. Kr.” T. 54: 1872, 1873 s. 5–10; Pamiętnik Tow. Dobroczynności Krakowskiego, Kr. 1888 s. 244; Pamiętniki dekabrystów, W. 1960 III; Szematyzmy Król. Galicji 1850–72; – „Czas” 1872 nr 144; „Tyg. Illustr.” 1872 nr 243 s. 96, 1873 nr 282 s. 256–8; – B. Jag.: rkp. 8886 III; B. Ossol.: rkp. 12720 k. 295–296; B. PAN w Kr.: rkp. 2159 t. 16, rkp. 2448.

Hanna Dylągowa