INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Maciej z Błonia  

 
 
XV w. - 1517-11-06
 
Biogram został opublikowany w 1974 r. w XIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Maciej z Błonia (zm. 1517), nadworny lekarz Aleksandra Jagiellończyka i Zygmunta Starego. Pochodził z mieszczańskiej rodziny z Błonia koło Pruszkowa pod Warszawą, był synem Stanisława. Do grona studentów Akad. Krak. wpisał się w półr. letn. 1488. Bakałarzem sztuk wyzwolonych został w r. 1490. Do r. 1496 był rektorem Szkoły Wszystkich Świętych w Krakowie. Ok. r. 1499 wyjechał do Włoch, gdzie zapewne studiował medycynę. Dn. 4 III 1504 M. był już w Krakowie; reprezentował w sądzie Hieronima Lonczę, wenecjanina, złotnika i jubilera króla Aleksandra. O wykładach M-a na Wydziale Lekarskim Uniw. Krak. mówi dopiero później wykaz krakowskich profesorów medycyny, sporządzony w ostatniej ćwierci XVIII w. Dn. 19 II 1505 wszedł M., reprezentowany przez prokuratora, do kapituły gnieźnieńskiej. W t. r. został lekarzem nadwornym króla Aleksandra Jagiellończyka. Sprzeciwiał się udziałowi króla w wyprawie przeciw Tatarom zdążającym na Wilno; był przy jego łożu śmierci w sierpniu 1506 w Wilnie. Przy pomocy kanclerza Jana Łaskiego oddalił od umierającego króla znachora, Balińskiego. Po śmierci Aleksandra M. był lekarzem nadwornym króla Zygmunta I; cieszył się jego zaufaniem. Można sądzić za J. Fijałkiem (notatka w jego spuściźnie rękopiśmiennej, B. PAN w Kr.), że 27 II 1507 w Bolonii został M. promowany na dra medycyny jako «Mathias Polonus»; stało się to na podstawie bulli papieskiej, co było w Polsce przyjmowane z niechęcią.
Kraków traktował M. jako miejsce stałego pobytu: tu w r. 1507 przyjął prawo miejskie, w l. 1507–8 nabył dwa domy przy ul. Brackiej. Dopiero 27 IV 1509 przybył do Gniezna i złożył przysięgę kapitule gnieźnieńskiej. Uczestniczył w posiedzeniach tej kapituły, a także reprezentował ją, np. przy konsekracji Jana Łaskiego w r. 1510, oraz załatwiał jej sprawy u biskupa i kapituły krakowskiej 29 IV 1514. Dn. 5 V 1512 M., jako lekarz nadworny Zygmunta Starego, został przedstawiony do kanonii poznańskiej, której złożył przysięgę 22 V t. r.; w kapitule poznańskiej dano wyraz nieufności do doktoratów przywożonych z Włoch («doctor bullatus»), a może i do samego M-a, żądając od niego dostarczenia do miesiąca aktu promocji. Nie wiadomo, jak sprawa się skończyła. Z kanonii gnieźnieńskiej zrezygnował w r. 1516, nie mogąc podołać obowiązkowi rezydowania przy kościele metropolitalnym. W ciągu swej kariery M. był ponadto od r. 1507 plebanem w Sieradzu, od r. 1510 proboszczem u Św. Marii Magdaleny w Poznaniu, prepozytem pułtuskim w r. 1514, plebanem w Zatorze w l. 1514–7, kanonikiem warszawskim i łowickim do r. 1515. Zabiegał M. o kanonię krakowską, którą otrzymał w listopadzie 1515, wskutek wstawiennictwa króla, w drodze zamiany za pewne beneficja z Julianem Chełmskim. Był altarystą Św. Doroty na zamku krakowskim do r. 1516. W służbie królewskiej M-a istniała pewna przerwa, Zygmunt I wezwał go do swego boku z powrotem po śmierci L. Pieczychowskiego (zm. pod sam koniec 1516 r.), a na krótko przed zgonem M-a. M. zmarł 6 XII 1517 w Krakowie; został pochowany w katedrze na Wawelu.

Enc. Org.; W. Enc. Ilustr.; Giedroyć, Źródła do dziejów medycyny; Kośmiński, Słownik lekarzów; Łętowski, Katalog bpów krak., II; PSB (Jakub z Zalesia); Korytkowski, Prałaci gnieźn., I; – Arnold J., Rozprawa o hojności królów, „Roczniki Tow. Warsz. Przyj. Nauk” R.7: 1811 s. 177; Lachs J., Kronika lekarzy krakowskich do końca XVI w., „Arch. do Dziej. Liter.” T. 12: 1910 s. 109; tenże, Lekarze krakowskiej kapituły katedralnej, „Przegl. Lek.” R. 44: 1905 s. 474; Łepkowski J., Poczet uczczonych pomnikami w katedrze na Wawelu, „Bibl. Warsz.” T. 63: 1856 s. 405; Nowacki J., Dzieje archidiecezji poznańskiej, P. 1964 II; Zeissberg H., Johannes Łaski Erzbischof von Gnesen (1510–1531) und sein Testament, Sitzungsberichte d. Philos.-Hist. Classe d. Kaiserlichen Akademie zu Wien, 1874 s. 77; – Acta capitulorum, I; Acta Tom., IA 21, IV 188, 189; Akta Aleksandra; Album stud. Univ. Crac., I 285; Gąsiorowski, Zbiór wiad. do hist. sztuki lek., I 188; Maciej z Miechowa, Chronica Polonorum, Kr. 1521 s. CCCLXIX–CCCLXX; Materiały do historii prawa i heraldyki polskiej z lat 1409–1416, Wyd. B. Ulanowski, Kr. 1886 s. 396 nr 244, Script. Rer. Pol., IX; Matricularum summ., III–IV; Statuta nec non liber promotionum, s. 107; Teki Pawińskiego, I; Wykaz doktorów i profesorów medycyny w Uniw. Krak., Wyd. J. Majer, „Roczn. Wydz. Lek. UJ” R. 2: 1839 s. 45; Wypisy źródłowe do dziejów Wawelu (1501–1515), Wyd. B. Przybyszewski, Kr. 1965; – Arch. Kapit. Krak.: Acta Capit. Crac. 2 k. 299v., 319; Arch. Kurii Metrop. Krak.: Acta episcop. 6 k. 65, 73v., 8 k. 8v., 47v., Acta off. 11 k. 275v., 15 s. 292, 313, 427, 17 s. 145, 33 s. 600, 41 s. 954–5.
Marian Zwiercan

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 
 

Andrzej Krzycki h. Kotwicz

1482-07-07 - 1537-05-10
prymas Polski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.