Racięcka Maria (1880–1954), zoolog (entomolog), docent Uniw. Tor. Ur. 18 XI w Ciechanowie, była córką Józefa, funkcjonariusza kolejowego, i Anny z domu Freizler, nauczycielki.
W r. 1906 R. ukończyła Szkołę Handlową w Pabianicach, w r. 1907 złożyła egzamin nauczycielski przy rządowym Gimnazjum Męskim w Łodzi. Od tej pory przez lat dwanaście była nauczycielką w warszawskich szkołach średnich. W l. 1919–22 studiowała zoologię na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniw. Pozn., a w l. 1922–3 w Uniw. Wil., gdzie ukończyła studia w r. 1923. Tu w l. 1923–39 pracowała w Zakładzie Zoologii, jako asystent, potem adiunkt. Doktoryzowała się w r. 1929 na Uniw. Pozn. na podstawie dysertacji O unerwieniu skrzydeł u Rhopalocera („Prace Tow. Przyjaciół Nauk w Wil., Wydział Mat.-Przyr.” T. 4: 1928). Jej inne ważniejsze publikacje z tego okresu to: Chróściki (Trichoptera) północno-wschodniej Polski ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Wileńsko-Trockiego (tamże T. 6: 1931), Nowe oraz rzadsze gatunki chróścików Wileńszczyzny (tamże T. 11: 1937). W czasie drugiej wojny światowej, po przejęciu uczelni przez władze litewskie z końcem r. 1939, R. została bez pracy. W r. 1941 przyjechała do Warszawy, gdzie utrzymywała się z udzielania prywatnych lekcji, sprzedaży papierosów, ciastek itp. Do swego właściwego zawodu powróciła w marcu 1945, podejmując na krótko (do sierpnia) pracę w Państwowym Muzeum Zoologicznym w Warszawie, by następnie – po otwarciu Uniw. Tor. – objąć (od października t. r.) stanowisko adiunkta w tamtejszym Zakładzie Zoologii na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym u swojego dawnego kierownika z Wilna – Jana Prüffera. Tam też w r. 1950 habilitowała się na podstawie rozprawy Z badań nad unerwieniem kończyn u larw Molanna angustata Curt. („Studia Societatis Scientificae Toruniensis” Vol. 2: 1949) i uzyskała stopień docenta zoologii. W r. 1951 otrzymała nagrodę Uniwersytetu za całokształt działalności naukowej i pedagogicznej. Z ośrodkiem toruńskim była związana już do końca życia, pracując tu i mieszkając przy Zakładzie Zoologii.
R. była członkiem Komisji Fizjograficznej PAU, Tow. Przyrodników im. Kopernika (wiceprezes oddziału w Tor. ), Polskiego Tow. Zoologicznego i Polskiego Tow. Entomologicznego. Jej prace badawcze koncentrowały się stale wokół systematyki i zoogeografii chruścików (Trichoptera), zwłaszcza na terenie Wileńszczyzny i na Pomorzu, oraz wokół problematyki obwodowego układu nerwowego owadów i tzw. niższych narządów zmysłowych (dwie obszerne rozprawy – doktorska i habilitacyjna). Przystąpiła też do krytycznego – a znane jej były zbiory Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie i Muzeum Zoologicznego w Warszawie – opracowania całokształtu fauny chruścików Polski; dzieła tego nie zdążyła doprowadzić do końca. Dorobek naukowy R-iej liczy 8 publikacji oraz 3 prace nie ukończone. Zmarła nagle w następstwie nieszczęśliwego wypadku 4 II 1954 podczas krótkiego pobytu u swej siostry w Warszawie; pochowana została na Powązkach.
R. rodziny nie założyła.
Prüffer J., Maria Racięcka (1886–1954), „Spraw. Tow. Nauk. w Tor.” [T.] 6: 1952 s. 38, [T.] 8: 1954 s. 45–9; – Arch. PAN: „Minerwa Pol.” sygn. 1–8; Arch. Uniw. Tor.; Teczka osobowa sygn. K-2/117, Akta habilitacyjne sygn. MP-120; Urząd Stanu Cywilnego w Ciechanowie: Akta metrykalne; – Informacje F. Błażejewskiego z Bydgoszczy (ucznia R-iej).
Krzysztof Plasota