Pospieszalski Marian Antoni (1876–1952), architekt. Ur. 19 XII w Środzie Wielkopolskiej, był synem Nikodema, budowniczego, i Łucji z Mizgalskich. W r. 1896 ukończył gimnazjum katolickie w Ostrowie Wielkopolskim, gdzie należał do Tow. Tomasza Zana, a w r. 1901 wydział architektury na politechnice w Berlinie-Charlottenburgu. W tejże uczelni podjął pracę jako asystent, a później pracował w administracji budowlanej w Berlinie. W r. 1915 powołany został do armii niemieckiej; pracował w służbach budowlanych w Grudziądzu, Kaliszu, Sieradzu i Warszawie oraz w Bukareszcie, skąd w listopadzie 1918 powrócił do Berlina. W maju 1919 przeniósł się z rodziną do Poznania, gdzie zorganizował departament robót publicznych w Ministerstwie byłej Dzielnicy Pruskiej i był jego dyrektorem od 1 VIII 1919 do likwidacji tego ministerstwa w dn. 31 III 1922. Następnie, przeniesiony do Warszawy na stanowisko dyrektora Departamentu Budownictwa w Min. Robót Publicznych, zrezygnował z niego po roku i wrócił do Poznania. Tu objął stanowisko naczelnika Wydziału Budowlano-Komunikacyjnego w Starostwie Krajowym i pełnił je do września 1939. Do jego kompetencji należała konserwacja i rozbudowa zakładów, głównie służby zdrowia, należących do Starostwa Krajowego, oraz nadzór nad drogami wojewódzkimi i powiatowymi. W r. 1938 przez pewien czas pełnił funkcję wicestarosty krajowego. Działał społecznie w środowisku architektów jako współzałożyciel i wieloletni prezes poznańskiego Koła Stowarzyszenia Architektów RP (SARP) oraz członek ogólnopolskiego zespołu sędziów konkursowych tej organizacji. Był także członkiem poznańskich komisji architektonicznych Zarządu Miejskiego Powszechnej Wystawy Krajowej w r. 1929 i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W grudniu 1939 został z rodziną wysiedlony do Częstochowy, gdzie przebywał przez cały okres okupacji niemieckiej. W połowie lutego 1945 powrócił do Poznania i podjął tam pracę jako rzeczoznawca w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, a od r. 1949 wykładał w Technikum Budowlanym.
P. był jednym z nielicznych specjalistów w zakresie budownictwa dla służby zdrowia. Otrzymał m. in. w r. 1927 I nagrodę w konkursie ograniczonym na projekt rozbudowy krajowej Kliniki dla Kobiet w Poznaniu przy ul. Polnej, zrealizowany częściowo w l. 1935–9 (skrzydło od ul. Świerczewskiego) oraz po r. 1945 (rozbudowa skrzydła od ul. Jackowskiego), a także I nagrodę w konkursie zamkniętym na projekt kliniki neurologiczno-psychiatrycznej Uniw. Pozn. (niezrealizowany). Wykonał projekt i następnie kierował budową sanatorium zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Inowrocławiu przy ul. Solankowej (1936) i tamże pawilonu zabiegowego, pawilonu specjalnego w Zakładzie dla Psychicznie Chorych w Owińskach oraz Wytwórni Protez w Poznaniu przy ul. Przemysłowej 15 (1950). Prowadził też odbudowę gmachu Szpitala im. Raszei w Poznaniu (1948). Do zrealizowanych projektów w Poznaniu należą nadto domy mieszkalne przy ul. Dąbrowskiego 8 (1924), przy ul Zacisze (zniszczony w czasie wojny), przy ul. Przybyszewskiego 43 (1924), willa przy ul. Noskowskiego 21, Komunalny Bank Kredytowy przy ul. 27 Grudnia 15 (zniszczony), zespół bloków mieszkalnych między ul. Białą, Niecałą i Marcelińską (1933), dom mieszkalny przy ul. Głogowskiej 54 (1930), domy mieszkalne przy ul. Grunwaldzkiej 41 b i 43, wille przy ul. Ostroroga 7 i 28, Zakręt 2 i 4, Skarbka 13 i 15, Orężnej 4, Zbąszyńskiej 21. Poza Poznaniem P. zaprojektował Szkołę Mleczarską we Wrześni (1927), willę przy ul. Piaskowej w Puszczykówku, dwie wille w Libartowie (1938) i dwie w Rudniczu, kaplicę i plebanię w Częstochowie przy ul. Warszawskiej (1942 zniszczone) i willę w Puszczykówku przy ul. Żupańskiego 9. P. zmarł 27 VII 1952 w Poznaniu i został pochowany na cmentarzu Junikowskim.
W małżeństwie zawartym w r. 1908 z Heleną Meiners P. miał dzieci: Karola Mariana, prawnika, profesora Uniw. Pozn., Antoniego, polonistę – dziennikarza, Helenę (zamężną Dynowską), historyczkę – nauczycielkę, Stanisława, architekta, i Martynę (zamężną Grajewską), architekta – nauczycielkę.
Zimowski L., Zarys bibliografii urbanistyki polskiej, P. 1966; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Wielkopolski Słownik Biograficzny, P. 1981; – Karnecki W., Rys historyczny zrzeszeń architektów w Poznaniu, P. 1970; Pol. życie artyst. w l. 1915–39; Wielkopolska szkoła edukacji narodowej, Wr. 1970; – Dziennik Urzędowy Ministerstwa b. Dzielnicy Pruskiej z 31 III 1922; Rybicki S., Pod znakiem lwa i kruka, W. 1965; – „Głos Wpol.” 1952 nr z 30 VII; – Arch. SARP; – Relacja syna Karola M. Pospieszalskiego w P.
Henryk Kondziela