Palamarczyk Marian Józef (1914–1973), pracownik administracji państwowej i działacz ruchu ochrony przyrody. Ur. 8 XII we Lwowie w rodzinie chłopskiej, był synem Antoniego i Anny z Oleśnickich. Uczył się w gimnazjum w Brodach. Następnie ukończył prawo na Uniw. Lwow. (1937). Studiował także geografię wraz z historią. Brał udział w wojnie obronnej 1939 r., po czym był internowany na Węgrzech. Uczestniczył w przerzucie żołnierzy polskich na Zachód, za co więziono go od grudnia 1940 do kwietnia 1941. Po zwolnieniu był starszym obozowym oraz nauczycielem w gimnazjum polskim w Nagykanizsa, Hevieszentendre i Dunamocs. Uczestniczył także w życiu kulturalnym wychodźców. Po powrocie do kraju (w sierpniu 1945) pracował w Urzędzie Wojewódzkim w Olsztynie jako inspektor kontroli. Tamże w gimnazjum uczył geografii i języka polskiego. Ogłosił w tym czasie broszurę Rola starosty w świetle praktyki i obowiązujących przepisów (Olsztyn 1947). Działał w Studium Prawno-Administracyjnym w Olsztynie, stanowiącym filię Uniw. Tor., i był jego dyrektorem. W końcu 1947 r. zatrudniony był w Min. Ziem Odzyskanych w Warszawie, skąd oddelegowano go na stanowisko wicewojewody do Wrocławia. W r. 1948 powrócił do Ministerstwa i jeszcze w t. r. przeniósł się do Bielska, gdzie pracował w fabryce maszyn włókienniczych. Od maja 1949 do r. 1956 pracował w Min. Rolnictwa w Warszawie, początkowo jako dyrektor Dep. Kontroli, a następnie Dep. Nauki. Od r. 1956 do r. 1965 był kierownikiem Wydziału Gospodarki Terenami w Prezydium Rady Narodowej (RN) m. st. Warszawy. Opublikował wówczas Zadania Wydziału Gospodarki Terenami na odcinku regulowania stanu prawnego gruntami warszawskimi, w związku z nowymi przepisami prawnymi (W. 1965). W pracach Prezydium RN m. st. Warszawy uczestniczył do r. 1973, m. in. jako pełnomocnik do spraw walki z alkoholizmem. W l. 1965–73 był z ramienia Stołecznej RN dyrektorem Zarządu Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie; opublikował m. in. artykuł XV lat działalności Pałacu Kultury i Nauki (W. 1970).
P. był członkiem Polskiej Partii Robotniczej, a potem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Działał w różnych organizacjach społecznych. Szczególne zasługi położył dla rozwoju akcji na rzecz ochrony środowiska. W l. 1956–60 był sekretarzem Zarządu Głównego Ligi Ochrony Przyrody w Polsce. Przyczynił się do uaktywnienia stowarzyszenia w społeczeństwie przez właściwą organizację pracy, wypracowanie przepisów prawno-administracyjnych oraz organizację akcji wydawniczej. Zainicjował w r. 1956 wydawanie czasopisma „Przyroda Polska” i był jej redaktorem naczelnym do r. 1973. Ogłosił w związku z tym m. in.: „Przyroda Polska” w szeregu idei ochrony przyrody (W. 1964) i Dziesięć lat „Przyrody Polskiej” (W. 1966). Uczestniczył w wielu międzynarodowych spotkaniach ruchu ochrony przyrody i w związku z tym wyjeżdżał m. in. do Związku Radzieckiego, Finlandii, Belgii, Grecji. Działał w różnych latach po r. 1950 w Oddziale Warszawskim Tow. Przyjaźni Polsko-Radzieckiej (okresowo był przewodniczącym), w prezydium Zrzeszenia Spółdzielni Mieszkaniowych, Radzie Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa. Należał m. in. do Stow. Dziennikarzy Polskich. Zmarł 19 IV 1973 w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Komunalnym na Powązkach. Odznaczony był m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
W małżeństwie z Janiną z Siokałów P. miał córkę Grażynę (ur. 1940), zamężną Palamarczyk-Leszczyńską, biochemika.
Bartoszewski W., Nekrologia, „Roczn. Warsz.” T. 14: 1976 s. 400; Jaroszek S., Dr M. Palamarczyk, „Przyroda Pol.” 1973 nr 6 s. 2; Leńkowa A., Dzieje Ligi Ochrony Przyrody w Polsce, W. 1968 s. 195–200; Wieliczko M., Polacy na Węgrzech, L. 1977 s. 118; – „Tryb. Ludu” 1973 nr 110–12; „Życie Warsz.” 1973 nr 94, 97; – Arch. Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy: Akta M. Palamarczyka; – Informacje Janiny Palamarczykowej i Jerzego Jasiuka z Warszawy.
Zbigniew J. Wójcik