Sobociński Marian Lesław (1913–1994), lekarz weterynarii, archeozoolog, profesor Akad. Rolniczej w Poznaniu. Ur. 13 VII w Jezierzanach (pow. buczacki), był synem Jana, urzędnika prywatnego, i Marii z Wiszów, nauczycielki szkół powszechnych.
Po ukończeniu szkoły powszechnej w Romanowie (pow. bóbrski) S. w l. 1923–32 uczęszczał najpierw do państwowego Gimnazjum im. Kazimierza Wielkiego, a następnie od r. 1927 do Korpusu Kadetów nr 1 we Lwowie, gdzie zdał maturę. Studiował od r. 1932 na Wydz. Matematyczno-Przyrodniczym Uniw. Jana Kazimierza, specjalizując się z zoologii i anatomii porównawczej i 30 VI 1938 uzyskał dyplom magistra filozofii na podstawie nieopublikowanej pracy Rozwój gruczołów rozrodczych u zwierząt kręgowych. Równocześnie od stycznia 1935 do sierpnia 1936 pracował jako urzędnik w Bibliotece Uniwersyteckiej, a następnie odbył roczną służbę wojskową do 30 VI 1937 w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. W r. akad. 1938/9 kontynuował studia na Akad. Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Zmobilizowany w maju 1939, odbył kampanię wrześniową na odcinku frontu Żółkiew, uniknął niewoli. Od października t.r. do czerwca 1941 dalej studiował weterynarię na Akademii przekształconej przez władze sowieckie w Lwowski Inst. Weterynaryjny. Podczas okupacji niemieckiej Lwowa pracował jako urzędnik w prywatnej firmie budowlanej «Śliwinski» aż do czerwca 1944. Od sierpnia t.r. do 10 XII 1945 był asystentem w katedrze anatomii zwierząt domowych Lwowskiego Inst. Weterynaryjnego.
Dn. 26 XII 1945 przyjechał S. do Wrocławia i od stycznia 1946 dalej tu studiował i pracował jako starszy asystent w katedrze anatomii porównawczej zwierząt domowych na Wydz. Medycyny Weterynaryjnej Uniw. i Politechn. Wrocł. Dn. 17 XI 1947 otrzymał dyplom lekarza weterynarii i we wrześniu 1948 został adiunktem. W r. 1951 wraz z Wydz. Weterynaryjnym (uprzednio Wydz. Medycyny Weterynaryjnej) został przeniesiony do nowo utworzonej Wyższej Szkoły Rolniczej (WSR), gdzie pracował w Katedrze Anatomii Zwierząt. Prowadził w niej ćwiczenia prosektoryjne i wykłady zlecone. W l. 1946–62 brał udział w pracach nad odbudową i wyposażeniem budynków Wydziału, równocześnie od r. 1947 prowadził badania naukowe z anatomii naczyń krwionośnych u ssaków udomowionych. Dn. 7 VII 1952 uzyskał doktorat medycyny weterynaryjnej na podstawie rozprawy Inwolucja naczyń pępkowych u bydła (Zesz. Nauk. Wyższej Szkoły Rolniczej we Wr., S. Weterynaria, T. 54: 1962 z. 16) napisanej pod kierunkiem Antoniego Banta. Habilitował się 8 VI 1962 na podstawie pracy archeozoologicznej Materiał kostny zwierzęcy z wykopalisk wczesnośredniowiecznego grodziska w Bonikowie („Prace Kom. Archeolog. Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk” T. 6: 1963 z. 2).
Od września 1962 w Katedrze Anatomii Zwierząt na Wydz. Hodowli Zwierząt WSR w Poznaniu S. był kolejno: starszym wykładowcą, docentem etatowym (od 29 XII t.r.) i kierownikiem (1 I 1963 – 31 VIII 1970). Po zmianie struktury organizacyjnej WSR (od października 1972 Akad. Rolniczej ) S. od września 1970 do 31 VIII 1978 był wicedyrektorem Inst. Zoologii Stosowanej oraz kierownikiem Zespołu Naukowo-Dydaktycznego Anatomii Zwierząt w Instytucie (od 1 II 1971), potem od 1 IX 1978 do 30 IX 1983 Zakładu i Katedry Anatomii Zwierząt (i Archeozoologii w l. 1978–81). Dn. 10 VII 1970 został mianowany profesorem nadzwycz., a 10 VI 1976 profesorem zwycz. W l. 1963–9 był prodziekanem Wydz. Zootechnicznego i równocześnie od czerwca 1963 przez rok kuratorem Katedry Rybactwa. Dn. 30 IX 1983 przeszedł na emeryturę, ale nadal pracował na 1/4 etatu do r. 1990.
S. specjalizował się w zakresie anatomii ssaków i archeozoologii. W kierowanej Katedrze rozwijał badania w dwóch kierunkach: morfologii układu krwionośnego (angiologii) i archeozoologii. Był zdolnym dydaktykiem i metodykiem, promotorem siedmiu doktoratów, opiekunem dwóch rozpraw habilitacyjnych oraz autorem 50 recenzji doktorskich, habilitacyjnych i ocen o nadanie tytułu profesora. Dwoje jego uczniów uzyskało profesury: Szymon Godynicki i Zdzisława Schramm. Opublikował łącznie 142 prace własne lub jako współautor, m.in. podręczniki i skrypty dla studentów wydziałów zootechnicznych i rolniczych: Układ nerwowy zwierząt domowych (Wr. 1973, W. 1982, 1985), Surowce zwierzęce. Elementy anatomii i fizjologii zwierząt domowych (Wr. 1976, 1977, Wyd. 3, pod zmienionym tytułem: Surowce zwierzęce – elementy anatomii i fizjologii zwierząt użytkowych, W.–Wr. 1987), Zarys anatomii topograficznej zwierząt domowych (P. 1980, 1982, 1984).
Od r. 1948 S. współpracował z Kierownictwem Badań nad Początkami Państwa Polskiego i prowadził do końca życia badania osteologiczne nad materiałami z wykopalisk archeologicznych głównie z Polski Zachodniej (Pomorze, Wielkopolska z Kujawami i Dolny Śląsk). Opracował też szczątki kostne z polskich ekspedycji archeologicznych do Bułgarii (Odercy) i Sudanu (Kadero). Na specjalną uwagę zasługują opracowania kości z dużych, wielokulturowych stanowisk wykopaliskowych w Kruszwicy, publikowane na łamach serii archeozoologicznej „Roczników Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu” (T. 22: 1964, T. 103: 1978, T. 115: 1979, T. 145: 1983). Podobne opracowania dotyczące grodów w Bninie i Gniewie ogłosił w „Pracach Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu” (S. Archeologia, P. 1975 nr 7), „Pracach Kom. Archeologicznej Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk” (T. 9: 1976), i „Rocznikach Akademii Rolniczej w Poznaniu” (T. 237: 1992). Na podstawie materiałów osteologicznych dokonał m.in. analizy konsumpcji mięsa w pradziejach: Spożycie mięsa w dawnej Kruszwicy („Roczniki Wyższej Szkoły Roln. w P.” T. 22: 1964), Spożycie mięsa na średniowiecznym zamku krzyżackim w Małej Nieszawce, woj. toruńskie (tamże T. 227: 1991) i Pożywienie mięsne mieszkańców Starego Miasta w Gniewie nad Wisłą (tamże T. 237: 1992). Dokonał także analizy morfologiczno-osteometrycznej kilku wybranych łownych gatunków ssaków z wykopalisk, porównując je z teriofauną współczesną, co przedstawił w pracach: Szczątki kostne jelenia z niektórych wykopalisk wczesnośredniowiecznych Wielkopolski i Kujaw (tamże T. 76: 1975, wspólnie z Ireneuszem Kubiakiem), Szczątki kostne sarny z niektórych wykopalisk wczesnośredniowiecznych Wielkopolski i Kujaw (tamże, wspólnie z Maciejem Mańkowskim), Bóbr (Castor fiber L., 1758) i zając (Lepus europaeus ) z wczesnośredniowiecznego Santoka (tamże T. 115: 1979).
S. współpracował z zagranicznymi ośrodkami archeozoologicznymi, m.in.: Niemiec, Holandii, Anglii, Czechosłowacji i ZSRR (gdzie był na trzech dłuższych pobytach: w Kijowie <1961/2>, Moskwie <1964> i Leningradzie <1971>). Był członkiem i wiceprezesem Śląskiej Okręgowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej we Wrocławiu (1946–52), członkiem zarządu Naczelnej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej w Warszawie (1952–4), członkiem Komitetu Nauk Zootechnicznych PAN (1972–4), Komitetu Nauk Weterynaryjnych PAN (od r. 1975), Komisji Archeologicznej Oddziału PAN w Poznaniu (1981–94) i Rady Naukowej Inst. Biologii Stosowanej WSR w Poznaniu (1963–70), a także członkiem Rady ds. Pomocy Naukowo-Dydaktycznych AR (1972–5) i komisji dyscyplinarnej dla pracowników naukowych AR (1975–82). W l. 1964–94 był członkiem Komitetu Redakcyjnego „Roczników WSR [potem AR] w Poznaniu” i od r. 1966 do śmierci redaktorem ich działu „Zootechnika”. W r. 1974 utworzył przy rocznikach specjalną serię „Archeozoologia” i do r. 1993 wydał 18 zeszytów. Periodyk ten był organem Międzyuczelnianego Zespołu Archeozoologicznego Akademii Rolniczych Poznania, Szczecina i Wrocławia.
Ponadto S. należał do Zrzeszenia Lekarzy i Techników Weterynarii we Wrocławiu i Poznaniu, Polskiego Tow. Anatomicznego (w l. 1968–72 prezes Oddziału Poznańskiego), Polskiego Tow. Nauk Weterynaryjnych (1967–79 prezes Oddziału Poznańskiego), Komisji Nauk Rolniczych (od r. 1964) i Wydz. VI (od r. 1973) Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk, Polskiego Tow. Zoologicznego, Polskiego Tow. Przyrodników im. Kopernika (od r. 1932), był też członkiem ZBoWiD (od r. 1982) i współzałożycielem poznańskiego Oddziału Woj. Stow. Polskich Kombatantów w Kraju (1991). Otrzymał kilkakrotnie nagrody Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, m.in. nagrodę indywidualną I (1974), II (1977) i III (1969) oraz zespołową III st. (1981), a także liczne nagrody rektorskie za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze. Zmarł 8 I 1994 w Poznaniu i został pochowany na cmentarzu Sołackim św. Jana Vianney przy ul. Lutyckiej. Był odznaczony m.in. Krzyżami: Kawalerskim (1973) i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1981), Medalem KEN (1983), medalem honorowym «Zasłużony dla Wydziału – Merito pro Facultate» AR we Wrocławiu (1975) oraz medalem «Za udział w wojnie obronnej 1939» (1984).
W związku małżeńskim zawartym 15 VIII 1945 we Lwowie z Werą Romaniuk miał S. dwie córki: Joannę (ur. 1948), zamężną Janaszek, biologa, i Martę (ur. 1954), zamężną Sobocińską-Piaszyk, zootechnika.
Bibliografia publikacji pracowników Akademii Rolniczej w Poznaniu 1971–1975, P. 1980; toż za l. 1976–80, P. 1985; Bibliografia publikacji pracowników Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu 1945–1965, P. 1974; toż za l. 1966–1970, P. 1976; Kubasiewicz M., Materiały do bibliografii wykopalisk zwierzęcych, W.–P. 1981 cz. VII; Müller H. H., Bibliographie zur Archäo-Zoologie und Geschichte der Haustiere (1970–1971) – (1989–1990), Berlin 1972–91; Kto jest kim w Polsce?, W. 1984, 1989, 1993; Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych 1959–1961, W. 1962 s. 191; Makowiecki D., Wykaz publikacji prof. dr hab. Mariana Sobocińskiego, „Roczniki Akad. Roln. w P.” T. 283: 1996, S. Archeozoologia, nr 20 s. 29–36; Uniwersytet i Politechnika we Wrocławiu. Spis wykładów w r. akad. 1948/9 s. 67, 1949/50 s. 78, 1950/1 s. 56; – Dzieje akademickich studiów rolniczych i leśnych w Wielkopolsce 1919–1969, P. 1970; Nauka w Wielkopolsce, P. 1973; Uniwersytet Wrocławski w latach 1945–1955, Wr. 1959 I 302, 304, II 103, 509; Wyższa Szkoła Rolnicza we Wrocławiu 1945–1970, Wr. 1970 s. 129; – Sprawozdanie Korpusu Kadetów nr 1 we Lwowie za r. szk. 1927/8 s. 30, 1928/9 s. 33, 1929/30 s. 46; Wystąpienia pożegnalne wygłoszone w dniu 13 stycznia 1994 roku podczas uroczystości żałobnych na terenie Akad. Roln. w Poznaniu…, „Roczniki Akad. Roln. w P.” T. 283: 1996, S. Archeozoologia, nr 20 s. 15–21 (S. Godynicki, P. Wyrost, K. Świeżyński, Z. Kurnatowska, J. Kuczyński); – Wspomnienia pośmiertne: „Med. Wet.” R. 50: 1994 nr 6 s. 288 (S. Godynicki, fot.), „Roczniki Akad. Roln. w P.” T. 283: 1996, S. Archeozoologia nr 20 s. 3–13 (S. Godynicki, fot.), s. 23–7 (A. Cofta-Broniewska); „Głos Wpol.” 1994 nr 9, 10 (nekrologi); – Arch. AR w P.: sygn. DS–170 (139/92/9), teczka osobowa S-ego; Arch. AR we Wr.: sygn. RK/1574, akta osobowe S-ego; Arch. PAN: Zespół Minerwa; – Informacje żony S-ego z P.
Andrzej Dzięczkowski