Stankiewicz Maurycy Michał (1856–1892), księgarz, antykwariusz, bibliograf.
Ur. 20 IX w Warszawie, był synem Józefa, urzędnika transportu wodnego i lądowego, oraz Ludwiki z Brenertów. Jego rodzina pochodziła ze Żmudzi, sam S. przyznawał się do korzeni litewskich.
W l. 1866–74 uczył się S. w IV Gimnazjum w Warszawie, od r. 1874 pracował tutaj w księgarni Gebethnera i Wolffa. W r. 1877 przeniósł się do Krakowa, by rozpocząć pracę w krakowskiej filii księgarni pod firmą «Gustaw Gebethner i Spółka» przy Rynku Głównym 23. Działalność księgarską zaczął z czasem łączyć z pasją historyka książki i bibliografa. W r. 1886 w serii „Studia bibliograficzne nad literaturą litewską” (z. 1) ogłosił pracę Wiadomość o Biblii Litewskiej drukowanej w Londynie 1663 roku i o wrzekomym jej tłumaczu Samuelu Bogusławie Chylińskim (Kr.). Za błędne uznał tu przypisanie Chylińskiemu autorstwa przekładu, odkrywając zarazem właściwych tłumaczy, Jerzego Skrodzkiego i Jana Borzymowskiego. T.r., z okazji trzydziestej rocznicy śmierci Adama Mickiewicza, przygotował Zestawienie bibliograficzno-porównawcze utworów Adama Mickiewicza, drukowanych w czternastu zbiorowych wydawnictwach Pism jego… (Kr.); wydał też wtedy Poczet prac literackich Władysława Ludwika Anczyca w zestawieniu chronologicznym (Kr.). We wrześniu t.r., za sugestią Władysława Bełzy (z którym się przyjaźnił), rozpoczął pracę nad Bibliografią o Adamie Mickiewiczu, publikowaną odtąd corocznie na łamach „Pamiętnika Tow. Literackiego im. Adama Mickiewicza” (1886–9); „Przewodnik Bibliograficzny” polecał ją jako «wyczerpującą i nadzwyczaj starannie ułożoną». W r. 1887 wydał S. z rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej Listy o Adamie Mickiewiczu i jego towarzyszach pisane do Joachima Lelewela w latach 1819–1829 („Pam. Tow. Liter. im. A. Mickiewicza” 1887 t. 1); należał do stałych, krakowskich współpracowników „Pamiętnika…”. W l. 1886–90 współpracował też z Władysławem Wisłockim w redagowaniu „Przewodnika Bibliograficznego”, zaś dla „Kwartalnika Historycznego” (R. 3: 1889) recenzował prace z zakresu historii książki i bibliografii (m.in. Teodora Wierzbowskiego i Szczęsnego Bednarskiego). Już wówczas interesował się obrotem antykwarycznym, m.in. pośredniczył w sprzedaży Bibliotece Ks. Czartoryskich rękopisów z biblioteki kamedułów na Bielanach w Krakowie.
W r. 1889 wydał S. najważniejsze swe dzieło pt. Bibliografia litewska od 1547 do 1701 roku („Studia bibliograficzne nad literaturą litewską” z. 2). Zebrał w niej w porządku chronologicznym druki, po części nieznane bibliografom, opisy uzupełniał informacjami o autorze, tłumaczu i wydawcy, podawał streszczenia utworów, ilustrując je cytatami. Bibliografia spotkała się z przychylną oceną recenzentów (m.in. Aleksandra Brücknera). Druków litewskich dotyczył też referat S-a pt. W sprawie gromadzenia materiałów do dziejów piśmiennictwa litewskiego („Pam. II Zjazdu Historyków Polskich we Lwowie” Lw. 1890); chociaż autor udziału w tym zjeździe nie wziął, przedstawił tu stan badań nad piśmiennictwem litewskim i zaapelował o tworzenie działu lituaników w większych bibliotekach. Sam zgromadził bardzo pokaźny księgozbiór. W r. 1890 przygotował dla księgi pamiątkowej „Złożenie zwłok Adama Mickiewicza na Wawelu…” (Kr.) Bibliografię uroczystości złożenia na Wawelu zwłok Adama Mickiewicza dnia 4 lipca 1890. Między kwietniem a czerwcem t.r. uczestniczył w urządzaniu wystawy Mickiewiczowskiej w krakowskim Muz. Narodowym (30 VI). Ogłosił też artykuł O przekładach poezji Adama Mickiewicza na język litewski („Świat” 1890 nr 13).
Dn. 10 IX 1889 uruchomił S. w Krakowie przy ul. Sławkowskiej 20 własny antykwariat, prowadzony «na wzór antykwariatów niemieckich, francuskich i angielskich» („Przew. Bibliogr.” 1889), specjalizujący się w mickiewiczianach, lituanikach i slawikach, gromadzący mapy i ryciny, utrzymujący przy tym rozległe kontakty z firmami zagranicznymi. W l. 1889–90 ogłosił S. cztery spisy dzieł oferowanych w nim do sprzedaży: Antykwariat M. Stankiewicza w Krakowie. Katalog. Dn. 4 XII 1889 otrzymał nominację na stałego urzędnika kancelaryjnego w AU i 11 XII (oficjalnie od 1 I r.n.) rozpoczął pracę tamże. Jako człowiek «z obrotem księgarskim obeznany» zajmował się głównie ekspedycją wydawnictw AU i prowadzeniem ich ewidencji oraz porządkowaniem dubletów (sporządził inwentarz będących na składzie wydawnictw tak AU jak i Tow. Naukowego Krakowskiego). Dn. 1 I 1891 został zarządcą księgarni «J. K. Żupański i K. J. Heumann» przy Rynku Głównym, filii poznańskiej firmy Jana Konstantego Żupańskiego. Kiedy 7 II t.r. księgarnię nabyła «Spółka Wydawnicza Polska», firma związana z krakowskimi konserwatystami, S. objął kierownictwo tej placówki, likwidując zarazem swój antykwariat. Dn. 1 IV księgarnia «Spółki Wydawniczej Polskiej» przejęła na skład główny wydawnictwa AU. Od stycznia 1890 redagował S. miesięcznik „Katalog Spółki Wydawniczej Polskiej” i prowadził wydawnictwo seryjne tej firmy – „Nową Bibliotekę Uniwersalną”, zawierającą głównie dzieła polskiej i obcej literatury pięknej (zeszyty wychodziły co dwa tygodnie). Opracował wówczas Katalog wydawnictw Akademii Umiejętności 1873–1891 („Kwart. Hist.” R. 5: 1891 z. 2, wyd. osobne, Kr. 1891). Przygotował także Spis przedmiotów zawartych w 100 tomach „Przeglądu Polskiego” 1866–1891 (Kr. 1891). Był członkiem przybranym AU, członkiem jej Komisji Antropologicznej i Tow. Historycznego we Lwowie, oraz członkiem korespondentem Tow. Literackiego im. A. Mickiewicza we Lwowie. Zmarł w Krakowie 21 IV 1892 po wielomiesięcznej chorobie (malaria), pochowany został na cmentarzu Rakowickim.
S. rodziny nie założył.
Estreicher w. XIX; „Przew. Bibliogr.” za l. 1886–91; – Ottův slovník naućný, Praha 1905 XXIII; toż, nové doby, Praha 1940 VI 1; Słown. Pracowników Książki Pol. (także z. próbny); Tarybų Lietuvos enciklopedija, Vilnius 1988 IV; – Cyrankiewicz, Przewodnik po cmentarzach Krakowa; – Gruca A., Spółka Wydawnicza Polska (1890–1916) – wydawnictwo krakowskich konserwatystów, Kr. 1993; Stachowska K., Starania Polskiej Akademii Umiejętności o upowszechnianie własnych nakładów wydawniczych w latach 1873–1952, „Roczn. B. PAN w Kr.” R. 15: 1969; Žukas V., Lietuvių bibliografas M. Stankevičius, „Bibliotekininkystė ir bibliografija” T. 2: 1963 s. 93–149; – Bliziński J., Listy, Oprac. A. Żyga. Kr. 1975; Maurikio Mykolo Stankevičiaus ir Karolio Estreicherio laiškai i Stanislovą Didžiuli, [Wyd.] V. Biržiśka, „Tauta ir žodis” (Kowno) T. 3: 1925 s. 276–91; – „Echo Muzycz., Teatr. i Artyst.” 1887 nr 211; „Kwart. Hist.” R. 3: 1889 s. 753 (A. Brückner): „Roczn. AU” za r. 1890; – Nekrologi: „Ateneum” R. 17: 1892 t. 4 s. 397–8, „Bibl. Warsz.” R. 52: 1892 t. 2 s. 368, „Czas” 1892 nr 92, 93, Kalendarz Czecha, 1893 s. 97, „Kur. Poranny” 1892 nr 112, „Nowa Reforma” 1892 nr 92, „Przew. Bibliogr.” 1892 s. 81, „Tyg. Ilustr.” 1892 nr 122; – Arch. Nauki PAN i PAU w Kr.: sygn. PAU I 29 nr 241/90; B. Jag.: sygn. 5385 k. 58 (mater. Ż. Paulego), sygn. 224649 V k. 92 (klepsydra pogrzebowa S-a); B. Narod.: sygn. 7351; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: sygn. 1881, 2064, 2159; B. Ossol.: sygn. 6323, 7699, 7701, 12660/II (listy S-a do Bełzy z l. 1886–92).
Anna Gruca