INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Menasze Seidenbeutel     

Menasze Seidenbeutel  

 
 
1902-06-07 - 04.1945
 
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Seidenbeutel (Zajdenbajtel) Menasze (1902–1945), malarz. Ur. 7 VI w Warszawie, był bratem Józefa (zob.) i bliźnim bratem Efraima (zob.).

Początek artystycznego wykształcenia zawdzięczał S. starszemu bratu Józefowi. Od r. 1921 uczył się w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych w Warszawie u Miłosza Kotarbińskiego. Wystawiał wtedy w gmachu Gminy Żydowskiej (przy ul. Grzybowskiej 22) – na wystawie prac artystów żydowskich w r. 1921 (wykonaną wspólnie z Efraimem płaskorzeźbę Portret Anskiego) i na IV Wystawie Obrazów i Rzeźb w r. 1922 (obrazy; Głowa kobiety, Głowa, Autoportret). W r. 1923 wstąpił do Szkoły Sztuk Pięknych (SSP), gdzie studiował do r. 1929 w pracowniach Władysława Skoczylasa, Władysława Jastrzębowskiego i przede wszystkim Tadeusza Pruszkowskiego. Na wystawie Szkoły w r. 1928 otrzymał za obraz Wieśniaczka pierwszą nagrodę, połączoną z zakupem pracy dla zbiorów państwowych. Wraz ze swym bratem Efraimem brał udział w życiu koleżeńskim studentów zgrupowanych wokół T. Pruszkowskiego, uczestniczył w różnych imprezach artystycznych, wyjazdach plenerowych w czasie wakacji do Kazimierza Dolnego. W r. 1931 (lub 1932) odbył z bratem podróż do Francji, Włoch, przypuszczalnie Belgii i Niemiec.

W r. 1930 S. został członkiem Stowarzyszenia Artystycznego «Szkoła Warszawska», obejmującego uczniów T. Pruszkowskiego. Brał udział we wszystkich wystawach Stowarzyszenia: w Warszawie w r. 1930 (Tow. Zachęty Sztuk Pięknych – TZSP), dwukrotnie w r. 1933 (Instytut Propagandy Sztuki – IPS), w r. 1936 (IPS) i w r. 1939 (IPS), w Poznaniu w r. 1931 (Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych – TPSP), w Łodzi w r. 1931 (IPS) i w r. 1936 (IPS), we Lwowie: w r. 1933 (TPSP) i w r. 1939 (TPSP), a także w Genewie (Musée Rath). Za Martwą naturę, wystawioną na Salonie Listopadowym IPS w r. 1930, otrzymał Nagrodę Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Dostał także nagrodę na I Ogólnopolskim Salonie w TPSP w Krakowie w r. 1934. Uczestniczył w wystawach zagranicznych w: Edynburgu w r. 1932 (międzynarodowa wystawa sztuki), Moskwie w r. 1933 (Galeria Tretiakowska), Nowym Jorku w r. 1933 (College Art Association), Wenecji w r. 1934 (XIX Biennale), Rydze w r. 1934 (wystawa sztuki polskiej w Muz. Miejskim), Brukseli w r. 1935 (międzynarodowa wystawa sztuki) oraz w Szwecji, Estonii, Finlandii i Londynie w r. 1939. Wspólne wystawy dzieł obydwu braci odbyły się w Warszawie w r. 1935 (IPS) i w r. 1936 (Salon Henryka Koterby) oraz w Morawskiej Ostrawie w r. 1938.

W r. 1934 S. wymieniony został wśród członków Żydowskiego Zrzeszenia Artystów Malarzy i Rzeźbiarzy w Krakowie; nie brał jednak udziału w wystawach Zrzeszenia. Miał także kontakty z lwowskim środowiskiem artystycznym (z kręgiem grup «Artes» i «Ster»), spotykającym się w pracowni Wandy Diamant.

Obrazy S-a, wykonane samodzielnie (zwłaszcza przed r. 1933), wykazują pod względem stylistycznym i tematycznym ścisłe związki z twórczością brata Efraima. Po r. 1933 (zwłaszcza zaś w l. 1936–9) większość dzieł wykonali oni wspólnie. Wydaje się jednak, że S. był silniejszą osobowością od brata. Jako pierwszy zapisał się do SSP (na pierwszym roku wymieniał się w uczęszczaniu na zajęcia z identycznie wyglądającym bratem), zdobył więcej nagród, jego zachowana spuścizna jest większa ilościowo. Bliższy był też jego związek ze starszym bratem Józefem. W jego wczesnej twórczości pojawiła się tematyka żydowska (rysunek Żyd w Muz. Sztuki w Ein Harod – Izrael). S. malował bardziej ekspresyjnie niż Efraim, pod wpływem grafik japońskich akcentował znaczenie konturu i linii (Martwa natura z r. 1930 w Muz. Sztuki w Łodzi). Dynamiczny jest Pejzaż z Kazimierza (1930, Muz. Narodowe w Warszawie) – ujęty z góry (wydaje się to typowe dla twórczości S-a z początku l. trzydziestych), ekspresyjny w kolorycie, płynnie malowany szerokimi smugami gęstej farby, Chłopiec z wędką (ŻIH) bliski jest twórczości starszej grupy uczniów T. Pruszkowskiego z «Bractwa św. Łukasza», Portret mężczyzny w kapeluszu (ŻIH) oraz Przystań (1931, ŻIH) malowane są postimpresjonistycznie, zaś Barka na Wiśle (Muz. Sztuki w Ein Harod) wykazuje związki z malarstwem metafizycznym. Malował ponadto: kompozycje figuralne i rodzajowe – Żeglarze, Błazen, Siostry, Rowerzyści, Odpoczynek, pejzaże z Kazimierza Dolnego (O zmroku), Krakowa, Gdyni i Helu – Fragment portu w Gdyni i dwa Motywy z Helu, a także martwe natury. Podobne motywy pojawiały się we wspólnej twórczości obu braci obejmującej także pejzaże z Kazimierza Dolnego (Ulica Krakowska), Krakowa (Pejzaż z domami, 1934, ŻIH), Helu (Motyw z Helu), Skoczowa (Uliczka w Skoczowie, Motyw ze Śląska Cieszyńskiego, ŻIH), Borysławia i Drohobycza (Motyw z zagłębia naftowego, 1938), a ponadto pejzaże nastrojowe (Zmrok, wyst. 1936, 1938, Pejzaż romantyczny, 1938), studia portretowe (Gołębiarz, Matka z dzieckiem, Dziewczynka z gołębiem, 1937, ŻIH), portrety (Portret Jacka Woszczerowicza w roli Pustaka w „Fircyku w zalotach” Franciszka Zabłockiego, Portret Elizy Woszczerowiczowej – obydwa z r. 1938), Portret Moniki Żeromskiej oraz Przy kuźni (1936) i Przy pracy (1937). Wśród kompozycji figuralnych S-a wyróżnia się Rozmowa – przedstawienie szyjących przy stole dwóch dziewczyn (Muz. Izraelskie w Jerozolimie), utrzymane w typowych dla jego twórczości kolorach ciemnoczerwonych, brązowym z elementami bieli i zieleni. Pejzaż warszawski (wyst. 1934, dawniej w Muz. Śląskim w Katowicach) – ujęty z góry, szeroki widok na Wisłę i Pragę, to zapewne obraz oddzielający dwie fazy w pejzażowej twórczości braci Seidenbeutelów. W pejzażach malowanych od ok. r. 1935 pojawiają się szerokie, raczej płaskie przestrzenie i rozległe niebo, oświetlone słonecznym, ciepłym światłem. Przykładem może być wykonany indywidualnie przez S-a Pejzaż z wiejską drogą i pagórkami w tle (Muz. Sztuki w Ein Harod). Ostatnie, znane dzieło S-a to Martwa natura z zieloną butelką (1940, Muz. Akad. Sztuk Pięknych w Warszawie).

Po wybuchu drugiej wojny światowej S. uciekł (wraz z Efraimem) przed Niemcami do Lwowa, gdzie zatrzymał się u malarki Marii Obrębskiej-Stieber. Zapewne w r. 1940 był w Moskwie, później zamieszkał w Białymstoku, gdzie pracował w Woj. Domu Sztuki. Po wejściu Niemców w r. 1941 znalazł się w getcie, po likwidacji getta wywieziono S-a do obozu w Stutthofie, skąd w r. 1945 ewakuowano go do obozu w Flossenbergu. Tam został przez Niemców zamordowany w kwietniu 1945.

 

IV wystawa obrazów i rzeźb, Gmach Gminy Żydowskiej, W. 1922; – Jabłonkówna L., Wystawa w WSSP, „Wiek XX” 1928 nr 15 s. 2–3; Meschnik M., Katalog zaginionych obrazów ze zbiorów Muzeum Śląskiego w Katowicach, Bytom 1985; Nowy talent malarski, „Nasz Przegl. Ilustr.” 1928 nr 28; Skrudlik M., „Salon Listopadowy”, „Sztuki Piękne” R. 7: 1931 nr 1 s. 11; Smolik P., Salon 1937 w Instytucie Propagandy Sztuki, „Arkady” 1937 nr 4 s. 179; – Sprawozdanie TZSP za r. 1930, s. nlb. 34; – „Nike” 1937 s. 268, 269; „Sztuki Piękne” R. 10: 1934 nr 7 s. 266, nr 12 s. 456, 473; Pozostała bibliogr., zob. życiorys brata, Efraima.

Jerzy Malinowski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Józef Seidenbeutel

1894-10-24 - 1923-06-15 malarz
 

Efraim Seidenbeutel

1902-06-07 - 1945 malarz
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Maria Rodziewiczówna

1864-02-02 - 1944-11-06
pisarka
 

Roman Niewiarowicz

1902-01-15 - 1972-07-22
aktor teatralny
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Karol Rożkowski

1872 - 1934-01-16
lekarz
 

Wacław Lachman

1880-12-19 - 1963-10-16
dyrygent
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.