Stöger (Stoeger) Michał Franciszek (Michael Franz) (1796–1834), prawnik, profesor statystyki i polityki Uniwersytetu Lwowskiego.
Ur. 22 IX w Wiedniu w rodzinie mieszczańskiej.
S. uczęszczał w Wiedniu od r. 1804 do Szkoły św. Anny (Normal-Hauptschule bei St. Anna), a następnie od r. 1809 do prowadzonego przez benedyktynów Gimnazjum Szkockiego (Schottengymnasium). Po ukończeniu Gimnazjum w r. 1815 rozpoczął t.r. studia filozoficzne na Uniw. Wiedeńskim; od r. 1818 studiował tam dodatkowo prawo. W trakcie studiów, po zdaniu z wynikiem bardzo dobrym egzaminów, dających uprawnienia nauczyciela prywatnego, pracował jako guwerner. Dn. 4 II 1820 uzyskał stopień doktora filozofii i podjął pracę jako nauczyciel w Gimnazjum Szkockim. Dn. 22 VI 1824 otrzymał stopień doktora praw i t.r. został suplentem (tymczasowym wykładowcą) filozofii na Uniw. Wiedeńskim.
Dn. 11 III 1827 otrzymał S. profesurę statystyki na Uniw. Lwow. i w związku z tym przeniósł się do Lwowa. Dodatkowo od 1 IX t.r. wykładał tamże nauki polityczne i ustawodawstwo austriackie. Zajęcia prowadził w języku niemieckim; wykładał statystykę krajów europejskich i statystykę państwa austriackiego (na pierwszym roku) oraz racjonalną politykę i polityczne umiejętności Austrii, a także kodeks policyjno-karny (na czwartym roku). Wg opinii z grudnia 1828 lwowskiego dyrektora policji Antona von Brezany oraz dyrektora Wydz. Prawa na Uniw. Lwow. Karla von Kraussa, zachowywał się nienagannie, żył skromnie, uczęszczał regularnie na msze i utrzymywał kontakty z osobami niebudzącymi podejrzeń. W r. 1829 opublikował swe pierwsze rozprawy, poświęcone głównie kwestii żydowskiej w Galicji: Die jüdische Bevölkerung in Galizien und ihre Evidenzhaltung, nach österreichischen Gesetzen („Zeitschr. für österreichische Rechtsgelehrsamkeit und politische Gesetzkunde” T. 1) i Die jüdische Realschule zu Brody („Neues Archiv für Gesch., Staatenkunde, Literatur und Kunst” T. 1) oraz dotyczące galicyjskiej gospodarki, m.in. Über die Holz-Production und Consumtion in Galizien i Einige Bemerkungen über Galiziens Salzsiedereyen (tamże). W r. 1829 rozpoczął współpracę z „Czasopismem Naukowym Księgozbioru Publicznego im. Ossolińskich”; na jego łamach opublikował artykuł O lasach i gościńcach publicznych w Galicji, ich płodach i użytku (R. 2: 1829 z. 4, R. 3: 1830 z. 1, tłumaczenie J. Kamiński, toż w „Rozmaitościach” 1832 nr 23–26).
Dn. 24 IV 1830 został S. profesorem nauk politycznych i ustąpił z Katedry Statystyki. Interesując się nadal położeniem galicyjskich Żydów, ogłosił kolejno: Notizen über die Lemberger Judenschaft („Neues Archiv für Gesch...” T. 2: 1830), Notizen über die Bukowiner Judenschaft (tamże) oraz Die Ackeransiedlungen der Juden in Galizien. Geschichtliche Andeutung aus der politischen Gesetzgebung für Galizien („Österreichisches Archiv für Gesch., Erdbeschreibung, Staatenkunde, Kunst und Literatur” 1831 nr 67). Opublikował też kilka szczegółowych prac dotyczących Galicji, m.in. o rzekach Die Flüsse Galiziens. Ein Paragraph zur Statistik dieses Landes (tamże 1831 nr 56–60) i o higienie Parallele (tamże 1831 nr 69, gdzie zestawił cytaty z „Kroniki” Marcina Kromera z fragmentami ogłoszonego w r. 1812 podręcznika higieny wiejskiej, wykazując brak postępu w tej dziedzinie). W artykule o napojach spożywanych w Galicji Bemerkungen über die Getränke in Galizien (tamże 1831 nr 136) uznał, że brak dobrej wody pitnej wynika z niedbalstwa mieszkańców. Na uwagę zasługują też drobne artykuły S-a z r. 1832: Allgemeine Bemerkungen über Lembergs Sterbelisten (Cholera 1831) (tamże nr 11–12), przedstawiający sytuację we Lwowie po wybuchu epidemii cholery w r. 1831, Nationalverschiedenheiten in Galizien (tamże nr 69), analizujący galicyjskie stosunki narodowościowe, oraz Verhältnißzahlen der Ehen in Galizien (tamże nr 77), będący notatką o liczbie małżeństw zawieranych w Galicji. W opublikowanej w r. 1832 rozprawce o słuchaczach Wydz. Prawniczego Uniw. Lwow. pt. Notizen über das Rechts-Studium an der [...] Universität zu Lemberg (tamże nr 136), przedstawił wyniki swych badań nad pochodzeniem stanowym studentów. Pisał też o drogach galicyjskich, m.in. w rozprawach: Über Galiziens Straßen (tamże 1832 nr 110–115) i Beschreibung der Delatyner Straße in Galizien („Österreichisches Archiv...” 1833 nr 1), a także o stanie zdrowotności w Galicji, m.in. w artykule Summarische Übersicht der Kranken-Anstalten Galiziens (tamże 1833 nr 54 oraz po polsku pt. Sumaryczny rzut oka na zakłady dla chorych w Galicji, „Rozmaitości” <1833 nr 37>). Pisząc o nagrodach dla ogrodników (Die Obstprämien in Galizien, „Österreichisches Archiv...” 1833 nr 134), poparł wprowadzony przez rząd austriacki system premiowania nie za ilość, lecz za jakość wyprodukowanych owoców. Obfity materiał statystyczny zaprezentował w pracy o zaludnieniu Galicji: Bevölkerungs-Verhältnisse Galiziens. Ein Paragraph zur Statistik dieser Provinz (tamże 1833 nr 61–66). Publikował też artykuły prawnicze, kontynuując zwłaszcza współpracę z „Zeitschrift für österreichische Rechtsgelehrsamkeit und Politische Gesetzkunde”.
W r. 1833 został S. dziekanem Wydz. Filozoficznego Uniw. Lwow. Wrócił wtedy raz jeszcze do tematyki żydowskiej w dedykowanej Kraussowi dwutomowej monografii Darstellung der gesetzlichen Verfassung der galizischen Judenschaft (Lemberg–Przemyśl–Stanisławów–Tarnów 1833), będącej systematycznym wykładem ustawodawstwa austriackiego dotyczącego Żydów. Dzięki zgromadzonemu w niej materiałowi historycznemu, prawnemu i statystycznemu, książka ta należy do najważniejszych prac na temat życia społeczeństwa żydowskiego w Galicji na początku XIX w. W l. 1830–4 ukazało się w „Rozmaitościach” kilka artykułów S-a, m.in. O rogaciźnie w Galicji (1833 nr 26–27, 29–30) i Stosunki ludności w Galicji (1833 nr 45–47). S. publikował też w niemieckojęzycznym lwowskim piśmie „Mnemosyne. Galizisches Abendblatt für Gebildete Leser”. Pod koniec r. 1833 Rząd krajowy powołał go na członka Prowincjonalnej Komisji ds. Rozwoju Przemysłu i Handlu, a dyrekcja lwowskiej Kasy Oszczędności mianowała honorowym kuratorem. «Grzeczny i uczynny dla wszystkich, cieszył się wyjątkową sympatią w lwowskim towarzystwie» (S. Schnür-Pepłowski). Nie zdążył ukończyć zamówionego przez rząd austriacki podręcznika o politycznym ustawodawstwie dla Galicji. Zmarł na zapalenie krtani 18 I 1834 we Lwowie. Podczas pogrzebu 20 I studenci spontanicznie ponieśli jego trumnę na cmentarz Gródecki przy ul. Nowy Świat.
Pośmiertnie ukazało się kilka artykułów S-a, m.in.: Über den Begriff der Gutsunterthänigkeit nach österreichischen Gesetze („Zeitschr. für österreichische Rechtsgelehrsamkeit und Politische Gesetzkunde” T. 2: 1834), Strafrechtsfall zur Erläuterung des § 269 des II. Theiles des Strafgesetzbuches (tamże) oraz przetłumaczona przez Wacława Michała Zaleskiego na język polski rozprawa O Dniestrze w Galicji („Rozmaitości” 1834 nr 12–13). Prace S-a są do dzisiaj źródłem ważnych informacji statystycznych.
S. był żonaty (ślub odbył się jeszcze przed jego przyjazdem do Lwowa) i miał czworo dzieci. Najstarsze dziecko urodziło się najpóźniej w r. 1827, najmłodsze, córka, zmarła w wieku siedmiu miesięcy 18 I 1834, kilka godzin po śmierci ojca. Syn S-a, August (1833 – po 1901) był radcą wyższego sądu krajowego w Wiedniu; prawdopodobnie drugim synem był Ludwik Dionizy (1830–1915), właściciel drukarni w Jaśle.
Bibliogr. historii Pol. XIX w., I; Kucharzewski, Bibliogr. techn.; Nowy Korbut, IX; Staniszewski W., Bibliografia „Gazety Lwowskiej”, Lw. 1911–14 s. 337; Stulecie „Gazety Lwowskiej” 1811–1911. Bibliografia „Rozmaitości”, pisma dodatkowego do „Gazety Lwowskiej” 1817–1848 i 1854–1859, Lw. 1913 III cz. 1; Świstak Z., Słownik biograficzny znanych postaci Jasła i regionu, [Tuchów] 1998 (dot. Ludwika Dionizego Stoegera); Wurzbach, Biogr. Lexikon, XXXIX (bibliogr. prac S-a); – Finkel–Starzyński, Hist. Uniw. Lwow., cz. 1–2; Hist. Nauki Pol., III; Marinelli-König G., Polen und Ruthenen in den Wiener Zeitschriften und Almanachen des Vormärz (1805–1848). Versuch einer kritischen Bestandsaufnahme der Beiträge über Galizien, die Bukowina und das polnische Geistesleben insgesamt, Österreichische Akademie der Wissenschaften. Philosophisch-Historische Klasse, Sitzungsberichte 599 (Wien) Bd. 13: 1992; Piasecka J. E., Dzieje hydrografii polskiej do 1850 roku, Wr. 1970; Schnür-Pepłowski S., Cudzoziemcy w Galicji (1787–1841), Kr. 1898 s. 166–88; – Pamiętniki urzędników galicyjskich, Oprac. I. Homola, B. Łopuszański, Kr. 1978; Szematyzmy Król. Galicji za l. 1828–33; – Nekrolog i wspomnienie pośmiertne z r. 1834: „Czas. Nauk. Zakł. Ossolińskich” s. 380–4 (A. Heimberger), „Gaz. Lwow.” nr 10; – Central’nyj deržavnyj istoryčnyj archiv Ukraïny we Lw.: F. 146 op. 6 spr. 32 [352], dok. 168 s. 652–5, F. 146 op. 6 spr. 354 s. 984–90; Deržavnyj archiv L’vivs’koï oblasti we Lw.: F. 26 op. 5 spr. 2160 (UJK we Lw., 1780–1939).
Isabel Röskau-Rydel