Perliński Michał, (1842–1930), ksiądz, pisarz, działacz społeczny. Ur. 31 VIII w Inowrocławiu, w rodzinie chłopskiej, był synem Stefana i Urszuli ze Snopkowskich. Początkowo uczył się w domu, następnie w miejscowym progimnazjum.Wr. 1856, po śmierci ojca, został oddany do alumnatu i od października 1861 uczęszczał do Gimnazjum Św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Prawdopodobnie w tym czasie był członkiem tajnej organizacji «Kościuszko». W r. 1865 zdał maturę, wstąpił do Seminarium Duchownego Archidiecezji Poznańskiej i otrzymał 8 VIII 1869 święcenia kapłańskie. Po dwuletnim pobycie na wikariacie w Wójcinie pod Strzelnem i krótkim w Trzemesznie, 12 XI 1872 został przeniesiony na trzeciego mansjonarza i wikariusza przy kościele farnym Św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Tutaj P. także uczył religii w szkole, zajmował się pracą pisarską i wydawniczą. Interesował się historią Polski i regionalistyką. Działał w komitecie «Wydawnictwa Dobrych i Tanich Książek». W l. 1878–84 był członkiem redakcji tygodników „Warta”, „Oświata” i „Niedziela”; drukowanych tam artykułów nie podpisywał. W l. 1887–8 redagował pismo tygodniowe dla ludu, pt. „Prawdą a Bogiem”, wychodzące nakładem Księgarni Katolickiej w Poznaniu. Następnie w tejże księgarni pod redakcją P-ego wychodziła w zeszytach miesięcznych (1890–1) „Biblia, czyli Pismo święte Starego i Nowego Testamentu wydane przez Księdza Jakuba Wujka”. Faktycznie P. był redaktorem tylko Starego Testamentu, zerwał bowiem kontrakt wydawniczy z księgarzem Bolesławem Twardowskim, który nie wywiązywał się z umowy. Jednakże Twardowski wydał również Nowy Testament, posługując się bezprawnie nazwiskiem P-ego.
Od dn. 23 VI 1891 był P. aż do śmierci proboszczem kościoła farnego Najśw. Maryi Panny Wniebowziętej w Ostrzeszowie. Przestał wówczas publikować prawdopodobnie dlatego, że probostwo znajdowało się pod patronatem rządowym, a P. musiał zapewnić władze Regencji o swojej lojalności wobec władz pruskich. Początkowo więc rozwinął działalność duszpasterską, zdobywając sobie uznanie wśród parafian. Równocześnie rozpoczął pracę społeczną wśród robotników i chłopów. Przeciwdziałając wzmożonemu ruchowi polskiej emigracji sezonowej do Saksonii i Westfalii, P. założył Towarzystwo Robotników. W r. 1904 oddział w Ostrzeszowie pod jego patronatem liczył 60 członków i wchodził w skład Związku Katolickich Towarzystw Robotników Polskich Diecezji Gnieźnieńskiej i Poznańskiej. Dla rolników założył kasę samopomocową. Równocześnie P. zajął się studiami nad przeszłością ziemi ostrzeszowskiej. Penetrował parafie, kościoły i dwory, przeglądając wszelkie akta, dokumenty i kroniki, często sprowadzał je z archiwów w Krakowie i Wrocławiu, niejednokrotnie jeździł tam sam. Rezultatem wieloletnich badań była praca historyczno-regionalna pt. Wspomnienia o mieście Ostrzeszowie, bliższej jego i dalszej okolicy (Ostrzeszów 1920). Książkę tę wówczas nazwano perłą regionalistyki. W uznaniu zasług dla Kościoła P. został mianowany w r. 1909 asesorem I dekanalnym, a w r. 1919 radcą duchownym. Kolekcjonował tabakierki, jedną z nich otrzymał od prezydenta Stanisława Wojciechowskiego. P. zmarł 10 VII 1930 w Ostrzeszowie i pochowany został na miejscowym cmentarzu parafialnym.
Nawrocki S., Powiat ostrzeszowski dawniej i dziś, P. 1967 s. 82; – Elenchus omnium ecclesiarum et universi cleri archidioecesis Posnaniensis pro anno Domini…, 1866–1931; Program Królewskiego Gimnazjum Św. Marii Magdaleny na rok szk. 1864/65, s. 28; – Cieszyński N. L., „Roczniki Katol.”(P.) T. 9: 1931 s. 428–9; „Gaz. Ostrzeszowska” 1930 nr 56; „Kur. Pozn.” 1934 nr 432; „Mies. Kośc.” (P.) 1930 nr 9; „Przew. Katol.” 1930 nr 29; – Arch. Archidiec. w P.: Teczka personalna P-ego nr KA 877; Arch. PAN w P.: Materiały Wielkopolskiego Słownika Biograficznego; Arch. Państw. w P.: Akta Gimnazjum Św. Marii Magdaleny i karta meldunkowa.
Andrzej Dzięczkowski