Kaufman Mieczysław (1864–1916), lekarz-ginekolog, działacz społeczny. Ur. 14 X w Krośniewicach (pow. Kutno), był synem Juliana, powstańca z r. 1863, który wkrótce po urodzeniu się syna był więziony w cytadeli warszawskiej. Gimnazjum ukończył K. w Warszawie, przy czym przez ostatnie lata nauki utrzymywał się przeważnie o własnych siłach. Studia medyczne ukończył w Dorpacie w r. 1891. Następnie wyjechał za granicę, gdzie dokształcał się na klinikach ginekologicznych u prof. Ch. Gerharda Leopolda w Dreźnie i prof. Rudolfa Chrobaka w Wiedniu. Od r. 1892 osiadł na stale w Łodzi i tu aż do śmierci praktykował jako ginekolog. W r. 1901 doktoryzował się w Dorpacie po napisaniu rozprawy pt. K učeniju o razryvach vlagoliščnago svoda vo vremja rodov (Jurjev). Pracował w szpitalu Poznańskich, a potem we własnej lecznicy. Ogłosił 22 prace z zakresu ginekologii, etyki lekarskiej i biologii. M. in. wydał książkę o teorii Darwina, pt. O pochodzeniu gatunków (Teoria Darwina, 1907) i z zakresu oświaty, pt. Nowe prądy w szkolnictwie (Ł. 1908).

K. interesował się żywo kwestią szerzenia oświaty dla dorosłych i zwalczania analfabetyzmu. Był głównym organizatorem Tow. Krzewienia Oświaty, założonego w r. 1906 w Łodzi, i aż do śmierci pozostawał jego prezesem. Szczególnie troszczył się o Bibliotekę Centralną tego towarzystwa, którą chciał rozwinąć w dużą bibliotekę publiczną. Jego staraniem także powstało w Łodzi Muzeum Nauki i Sztuki (1912). W r. 1915 założył stowarzyszenie «Lokator», które, w związku ze zwyżką komornego w czasie pierwszej wojny światowej, miało bronić robotników przed eksmisją z mieszkań. Należał do wielu związków i towarzystw społecznych. K. był utalentowanym mówcą i publicystą. Pisywał głównie do „Prawdy” A. Świętochowskiego i w „Nowym Kurierze Łódzkim”. Był założycielem Stowarzyszenia Wolnomyślicieli na terenie Łodzi. W latach młodzieńczych działał w kółku «czerwonych», a potem należał do sympatyków Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL). Zmarł K. 21 XI 1916 r. w Łodzi na zawał serca. Został pochowany w parku w swej posiadłości w Bolesławowie pod Łodzią. Ożeniony był ze Stefanią z Rappaportów, działaczką SDKPiL. Pozostawił dwie córki: Wandę Hirszbergową, nauczycielkę, i Antoninę Marię, rolniczkę.

„Dod. Ilustr.” do „Nowego Kur. Łódz.” 1916 nr z 25 XI; „Gaz. Łódz.” R. 5: 1916 nr 325; „Med. i Kron. Lek.” R. 51: 1916 nr 49 s. 656; „Nasza Trybuna” R. 2: 1916 nr 50/1; „Nowy Kur. Łódz.” R. 18: 1916 nr 322, 323, 324, 327; „Zdrowie” R. 32: 1916 z. 12 s. 557–8; – Informacje córki Wandy Hirszbergowej i Zenobiusza Bednarskiego z Olsztyna.

Piotr Szarejko