Kostanecki Napoleon Robert (1865–1900), bakteriolog, akademicki działacz młodzieżowy. Ur. 7 VI w Achrenowiczach w Mińszczyźnie, był synem Marcelego i Antoniny; nie był spokrewniony z profesorami Antonim, Kazimierzem i Stanisławem Kostaneckimi. Do gimnazjum uczęszczał w l. 1875–85 w Poznaniu i Piotrkowie Trybunalskim, gdzie jego polityczne poglądy uniemożliwiły mu złożenie matury w r. 1885 i 1886. W l. 1886–91 przebywał w Warszawie, usiłując uzyskać maturę i studiując jako wolny słuchacz na uniwersytecie nauki przyrodnicze; interesował się wtedy florystyką oraz modną hipnozą. Pracował wówczas jako korepetytor w Warszawie lub majątkach podwarszawskich bądź jako urzędnik magistracki. Brak środków na studia, prześladowania policyjne, niemożność złożenia matury skłoniły go do przeniesienia się do Krakowa, gdzie w r. 1892 zdał egzamin dojrzałości w Gimnazjum św. Anny, co umożliwiło mu studia medyczne na UJ w l. 1892–7. W czasie studiów brał żywy udział w działalności organizacji młodej inteligencji p. n. Związek Naukowy (wraz z Wacławem Sobieskim, Wacławem Tokarzem, Wiktorem Bałandą, Henrykiem Kałuszyńskim, Zygmuntem Markiem, Józefem Drobnerem, bratem Bolesława, Emilem Haeckerem, Ignacym Süsserem) oraz od r. 1895 w radykalno-demokratycznej organizacji akademickiej «Zjednoczenie». K. był pierwszym przewodniczącym «Zjednoczenia» i w życiu akademickim Krakowa w l. 1895–1900 odgrywał poważną rolę. Domagał się obniżki opłat uniwersyteckich, poprawy bytu młodzieży akademickiej, zniesienia nauki religii w szkołach; do partii socjalistycznej jednak nie należał, choć z nią sympatyzował. Jego przekonania radykalne spowodowały i w Galicji prześladowania policyjne, rewizje domowe, utrudnienia w uzyskaniu obywatelstwa austriackiego (tak w Krakowie, jak i w Cieszynie) oraz asystentury na UJ.
W czasie studiów zbliżył się K. do znanych z postępowych poglądów profesorów medycyny, Napoleona Cybulskiego i Odo Bujwida. W r. 1897 został asystentem fizjologii u N. Cybulskiego, czego władze nie zatwierdziły ze względu na obce obywatelstwo K-ego. W r. 1898 (12 V) doktoryzował się u N. Cybulskiego i (w r. 1899) otrzymał stanowisko prywatnego asystenta w zakładzie higieny u O. Bujwida, którego poparciu zawdzięczał potem przyznanie mu na półtora miesiąca przed śmiercią stanowiska oficjalnego pierwszego asystenta zakładu. K. poświęcił się badaniom naukowym. Dotyczyły one aktualnego wówczas zagadnienia prątków gruźliczych oraz bakteriobójczych własności surowicy. Wspólnie z O. Bujwidem odkrył nową odmianę zarazków gruźliczych (bacillus metastaticus), a praca o bakteriobójczym działaniu surowicy nagrodzona została przez Wydział Medyczny UJ; osiągnięcia naukowe K-ego nastawiły przychylniej do niego konserwatywną część rady wydziału. K. brał udział w badaniach nad zarazkami dżumy, które prowadził O. Bujwid. W trakcie badań zachorował nagle na ostre zapalenie płuc wskutek zakażenia przy doświadczeniach i po kilku dniach zmarł w Krakowie 18 I 1900 r. Wywołało to panikę w mieście, gdyż podejrzewano przypadek dżumy, choć sekcja zwłok, jak i badania specjalistyczne tego nie wykazały. Pogrzeb odbył się bez udziału rodziny, którą izolowano. W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyli członkowie «Zjednoczenia» i Partii Socjaldemokratycznej, a Ryszard Kunicki i Zygmunt Marek wygłosili przemówienia. K. żonaty był z O. Stenermark, córką lekarza.
Bobrowska B., Zjednoczenie, „Przegl. Hist.-Oświat.” 1963 z. 1 s. 229–61; Buszko J., Studenci krakowscy wobec ruchu socjalistycznego i ludowego (1880–1904). Studia z dziejów młodzieży Uniwersytetu Krakowskiego od oświecenia do połowy XX wieku, Kr. 1964 s. 193–217; tenże, Z dziejów radykalnych organizacji akademickich w Krakowie „Zjednoczenia” i „Ruchu”, „Roczn. Nauk.-Dydakt.” [WSP w Kr.] Zesz. Nauk. 14: Historia 1962; Dobrowolski H., Frančić M., Konarski S., Postępowe tradycje młodzieży akademickiej w Krakowie, Kr. 1962; Drobner B., Fanatyk nauki, „Problemy” 1954 z. 7 s. 501–3; – tenże, Bezustanna walka, Kr. 1962 s. 35 i n.; Klemensiewiczowa J., Przebojem ku wiedzy, Wr.– W.–Kr. 1961 s. 283; – „Czas” 1900 nr 15, 17; „Gaz. Lwow.” 1900 nr 16; Kalendarz Krak. J. Czecha, 1901 s. 79; „Medycyna” 1900 nr 5 s. 114–5; „Now. Lek.” 1900 nr 1, 3; „Promień” 1899 nr 11–2 s. 266; ,,Przegl. Lek.” 1900 nr 3 s. 46, nr 4 s. 57–8; „Służba Zdrowia” 1965 nr 18; „Tyg. Ilustr.” 1900 nr 3 s. 74 (fot.), 78; – Arch. Państw. w Kr.: Akta Dyrekcji Policji, STG Kr 337; Arch. UJ: S. II 619, Akta katedry i Zakładu Higieny UJ; – Karwasiński W., Wspomnienia o N. K-m, (rkp. w posiadaniu córki Jadwigi).
Jerzy Lisiewicz